Περί του δικού μας #OXI στο δημοψήφισμα
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο κοινοβουλευτισμός και η δημοκρατία δεν είναι έννοιες ταυτόσημες! Ωστόσο, δεν μας είναι εύκολο στη συγκεκριμένη συγκυρία να κρατήσουμε μια «ουδέτερη» στάση, ιδίως τη στιγμή που εκατομμύρια πολίτες σε όλη την Ευρώπη ποντάρουν και οι ίδιοι πάνω στη νίκη του ΟΧΙ, φοβούμενοι ότι αργά ή γρήγορα οι πολιτικές λιτότητας θα εξαθλιώσουν και τις δικές τους κοινωνίες (αλλά για να ξεκαθαρίσουμε, ωστόσο, ένα πολύ βασικό ζήτημα: με τίποτα δεν θα πρέπει να συγχέουμε την επικράτηση του ΟΧΙ με την ήττα του ΤΙΝΑ, αλλά – απεναντίας – για μια έκφραση απόρριψης μιας πολιτικής εκδικητικού χαρακτήρα). Η αποχή είναι ουδέτερη στάση εκτός των άλλων και δεδομένου του γεγονότος ότι το προβλεπόμενο ποσοστό του 60% που προβλέπεται από το Σύνταγμα (ώστε να καταστεί άκυρο το δημοψήφισμα) είναι αδύνατο να επιτευχθεί.
Για το δημοψήφισμα, τον τηλεοπτικό λαό και το κίνημα των ΑΤΜ
Γράφουν οι Αθανάσιος Γεωργιλάς και Νικόλας Γκίμπης Το ρολόι της πολιτικής δεν κυλά ποτέ με τον ίδιο χρόνο. Άλλοτε οι δείκτες του γυρνάνε τόσο αργά ώστε δίνουν την αίσθηση μιας ανυπόφορης στασιμότητας. Άλλοτε γυρνάνε πίσω και τότε είναι που η ιστορία γράφει τις πιο βάρβαρες…
Η εποχή της άρνησης
Είναι πραγματικά πολύπλοκο, ακόμη και τώρα, να προσδιορίσει κανείς τι πραγματικά συνέβη στην Ευρώπη την άνοιξη του 2010. Τις ημέρες εκείνες, μόλις ενάμιση χρόνο από τον σεισμό του Δεκέμβρη στην Ελλάδα, σηματοδοτείται όχι μόνο το τέλος μιας παλιάς και η αρχή μιας νέας εποχής για τους πληθυσμούς της γηραιάς Ηπείρου, αλλά και το ξέσπασμα μιας αλυσιδωτής έκρηξης, η οποία δεν φαίνεται να έχει ξεπεραστεί, παρά τις συνεχόμενες και απελπισμένες προσπάθειες. Η κατάρρευση της Lehman Brothers το 2008 στις ΗΠΑ, καθώς και η μετάδοση στον υπόλοιπο κόσμο μιας τιτάνιας οικονομικής κρίσης που ακολούθησε (ως αποτέλεσμα σαφών πολιτικών επιλογών και σπέκουλας) εξέθεσαν ανεπανόρθωτα τη σαθρότητα του Ευρωπαϊκού οικοδομήματος, κάτι που κανένα άλλο γεγονός δεν θα μπορούσε να είχε κάνει…
Sherry Turkle – Η φυγή απ’ τη συζήτηση
Στο σπίτι, τα μέλη μιας οικογένειας κάθονται μαζί στέλνοντας μηνύματα ή διαβάζοντας e-mail. Στη δουλειά, τα στελέχη στέλνουν μηνύματα κατά τη διάρκεια των διοικητικών συμβουλίων. Στέλνουμε μηνύματα (και κάνουμε ψώνια και μπαίνουμε στο Facebook) κατά τη διάρκεια των μαθημάτων και όταν βγαίνουμε κάποιο ραντεβού. Οι φοιτητές μου μού αναφέρουν μια νέα σημαντική δεξιότητα: αφορά τη διατήρηση της οπτικής επαφής με κάποιον ενώ στέλνεις μήνυμα σε κάποιον άλλον· είναι δύσκολο, αλλά μπορεί να γίνει.
Το πάθος και το παράλογο στους αδελφούς Καραμαζώφ
Το μεγαλείο του Ντοστογιέφσκι βρίσκεται ακριβώς σε αυτό το σημείο: Έναν αιώνα πριν την καθολική εδραίωση της μεταηθικής κοινωνίας, αυτός μπόρεσε και διέκρινε κόμπο τον κόμπο το νήμα επάνω στο οποίο εξυφάνθηκε, εν είδει «χειραφέτησης», ο σύγχρονος εκλεπτυσμένος ωφελιμισμός ο οποίος παράγει ακόμα και αυτήν την στιγμή που μιλάμε εκατομμύρια καθημερινούς Άιχμαν και Όπενχάιμερ. Άλλωστε, ποια καλύτερη περιγραφή ταιριάζει για τον σύγχρονο κόσμο από τα παρακάτω λόγια; «Αφού τίποτα λοιπόν δεν είναι αληθινό ή ψεύτικο, καλό η κακό, θα έχουμε σαν κανόνα να αναδειχτούμε αποτελεσματικοί, δηλαδή πιο δυνατοί. Ο κόσμος όμως τότε δεν θα χωρίζεται σε δίκαιους κι άδικους αλλά σε αφέντες και δούλους».
Constant Nieuwenhuis – Νέα Πολεοδομία
Ο δημόσιος χώρος αποτελεί απαγορευμένο έδαφος για τον πεζό σε τέτοιο βαθμό ώστε [ο πεζός] να είναι αναγκασμένος να αναζητά τις κοινωνικές επαφές του είτε σε ιδιωτικές περιοχές (σπίτια) είτε σε περιοχές που υπόκεινται σε εμπορική εκμετάλλευση (καφέ ή ενοικιαζόμενες αίθουσες), όπου είναι λιγότερο ή περισσότερο φυλακισμένος. Με τον τρόπο αυτό, η πόλη χάνει την πιο σημαντική λειτουργία της: εκείνη του τόπου συνάντησης.
Εργαλεία άμεσης συμμετοχής και κοινοβουλευτισμός (μέρος β)
H δημοκρατία (άμεση) είναι κάθε άλλο παρά μια απαρχαιωμένη ιδέα, που καλλιεργείται μόνο από νοσταλγικούς στοχαστές ή περιθωριακές ομάδες. Αντιθέτως πρόκειται για μια «αρχαία» επινόηση που υπόσχεται ένα καλύτερο αύριο (όπως οι παραδοσιακές ιδεολογίες) και ένα μέλλον το οποίο – για πολλούς και διάφορους λόγους και σκοπούς – κρατήθηκε κρυμμένο με εμμονικό τρόπο στο συρτάρι της ιστορίας. Σήμερα, σε έναν ελπιδοφόρα αυξανόμενο αριθμό κρατών, όχι μόνο στην Ευρώπη, ένα κομμάτι πολιτών απαιτεί να έχει στη διάθεσή του εργαλεία άμεσης συμμετοχής στις πολιτικές αποφάσεις, ασχέτως αν πολλές φορές δεν συνειδητοποιούν ότι, κατά βάση, αυτή η διαδικασία θα έπρεπε να αποτελεί αυτοσκοπό της κινητοποίησής τους και όχι απλά ένα μέσο που θα φέρει εις πέρας απλά και μόνο την εκπλήρωση συγκεκριμένων αιτημάτων.
Κοινωνική επιτάχυνση και πολική αδράνεια
Fast food, fast drink, καφές take away, καταστήματα δίχως ωράρια· τογιοτισμός και παραγωγή just-in-time, αντικείμενα μιας χρήσης, αγορές προϊόντων από το διαδίκτυο, οικονομικές συνδιαλλαγές σε «πραγματικό» χρόνο· ηλεκτρονική διακυβέρνηση, προληπτικές πολιτικές, μοντέλα προσομοίωσης, τηλεδιασκέψεις· επικοινωνία ανθρώπων σε απ’ ευθείας σύνδεση, cyber-sex, σχέσεις εξ αποστάσεως, «ζωντανή» ενημέρωση όλο το εικοσιτετράωρο. Αυτές οι φαινομενικά άνευ σημασίας όψεις της καθημερινής ζωής αποτυπώνουν με τον πλέον εκκωφαντικό τρόπο μια νέου τύπου αντίληψη για τον χρόνο την οποία αρχίζουμε να αποκτούμε. Χρονική λογική του βραχυπρόθεσμου, του κατ’ επείγοντος, του άμεσου, του βιαστικού, του «όλο και πιο γρήγορα»: η διαδικασία της κοινωνικής επιτάχυνσης είναι γεγονός, μια υπερδιογκωμένη εξοικονόμηση χρόνου που δεν αφορά πλέον μονάχα τις σχέσεις παραγωγής αλλά το σύνολο των κοινωνικών σχέσεων.
Ζαν Μπωντρυγιάρ – Οι τελετουργίες της διαφάνειας
Η αβεβαιότητα της ύπαρξης και, κατά συνέπεια, η έμμονη ιδέα της απόδειξης της ύπαρξής μας στις μέρες μας αναμφίβολα υπερισχύει της επιθυμίας που είναι κατ’ εξοχήν σεξουαλική. Αν η σεξουαλικότητα αποτελεί ένα ρίσκο της ταυτότητάς μας (έως το γεγονός πως κάνουμε παιδιά), τότε πράγματι δεν είμαστε πια σε θέση να αφιερώσουμε τον εαυτό μας σ’ αυτόν τον σκοπό, επειδή είμαστε τόσο πολύ απασχολημένοι με το να σώσουμε την ταυτότητά μας, ώστε να μη μας περισσεύει δυναμικό για οτιδήποτε άλλο. Αυτό που ενδιαφέρει πάνω από οτιδήποτε άλλο είναι η απόδειξη της ταυτότητάς μας, ακόμη και αν αυτό αποτελεί τη μόνη της σημασία.
Ο Ζαν Κλωντ Μισεά για τον ατομικισμό, την ιδιώτευση και την πρόοδο
Στην πράξη, μόνο μετά τον 20ο αιώνα (όταν η φιλελεύθερη λογική – ωθούμενη πάντα από την ανάγκη να ανακαλύψει νέες «αγορές» – θα οδηγήσει σταδιακά στη δημιουργία μιας «καταναλωτικής κοινωνίας», βασισμένης στον δανεισμό, στην προγραμματισμένη απαξίωση των προϊόντων και την προπαγάνδα της διαφήμισης), το καπιταλιστικό σύστημα – οριστικά απελευθερωμένο πια από όλους τους αρχικούς ιστορικούς συμβιβασμούς του με τις δυνάμεις του Παλαιού Καθεστώτος – θα αρχίσει πραγματικά να ενσαρκώνεται σε έναν ιδιαίτερο και απολύτως «σύγχρονο» τρόπο ζωής…