Κείμενα αρχείου: Βιβλιοκριτικές

Κοινωνικός διχασμός στις ΗΠΑ

Από ~ ResPublica, διαδικτυακό περιοδικό

Η κρίση του COVID-19 δικαίωσε και τα δύο βιβλία. Δυστυχώς όμως, όπως θα είχε προβλέψει ο Klain, οι αντιδράσεις στην πανδημία καθορίστηκαν από τις κομματικές αντιπαραθέσεις και οι Αμερικάνοι οχυρώθηκαν πίσω από τις πολιτικές τους ταυτότητες. Η πολιτική τοποθέτηση και η γνώμη για τον Τραμπ καθορίζει σχεδόν πλήρως το ποιον θα θεωρήσει ο καθένας υπεύθυνο για την εξάπλωση του ιού και το πότε θα πρέπει να χαλαρώσουν τα περιοριστικά μέτρα. Η πανδημία έφερε επίσης στο φως, με τον πιο άσχημο τρόπο, τους ταξικούς διαχωρισμούς που αναλύει η μελέτη του Lind. Οι πιο εύποροι Αμερικάνοι αποσύρθηκαν στα εξοχικά τους, παίζοντας γκολφ και διαβάζοντας, ενώ συνέχιζαν να εργάζονται εξ αποστάσεως. Οι εργαζόμενοι στον τομέα παροχής υπηρεσιών, οι οποίοι δεν μπορούν να επιβιώσουν χωρίς την εβδομαδιαία επιταγή τους, πλήρωσαν πολύ μεγαλύτερο τίμημα.

Άνθρωποι και αγάλματα

Από ~ Αλέξανδρος Μπριασούλης

Οι σημερινοί ακτιβιστές δεν έχουν ούτε το κουράγιο του Σπάρτακου, που βάδισε ενάντια στις λεγεώνες, ούτε  την συνέπεια ενός μοντέρνου εστέτ όπως ο Μαρινέττι, που επιθυμούσε να πυρπολήσει το Λούβρο, αλλά και ούτε τον εικονοκλαστικό ηρωισμό ενός Ρεμπώ, ο οποίος αφού έφτασε ως το απώτατο όριο τις δυνατότητες της ποίησης, είχε την τόλμη να βυθίσει το «εγώ» του στην ανωνυμία της καθημερινής ζωής. Σε αντίθεση με τις εμβληματικές αυτές προσωπικότητες της εξέγερσης, οι σύγχρονοι επαναστατημένοι αρκούνται στο πλιάτσικο: δηλαδή σε αντιδράσεις αγέλης, οι οποίες φανερώνουν ότι όσοι συμμετέχουν σε αυτές δεν αποτελούν ενεργά υποκείμενα, πρόσωπα, αλλά μια άμορφη, παθητική μάζα, η οποία όχι μόνο δεν μπορεί να «ξαναγράψει την ιστορία», αλλά, λόγω της ίδιας της φύσης της, είναι καταδικασμένη να υφίσταται τις συνέπειες των αποφάσεων αυτών που πραγματικά κρατούν τα νήματα του κόσμου στα χέρια τους.

Ο Ρομπέρτο Καλάσσο ψηλαφεί «το ακατανόμαστο παρόν» της εποχής μας

Από ~ ResPublica, διαδικτυακό περιοδικό

Οι σελίδες που αφιερώνει ο Καλάσσο, στην ηλεκτρονική εποχή και τον τρανσουμανισμό, αποκτούν το πλήρες νόημά τους αν διαβαστούν παράλληλα με τον στοχασμό του συγγραφέα που ξεκίνησε στο Η Καταστροφή του Κας, όσον αφορά τη συνεχή διαλεκτική μεταξύ συνεχούς και ασυνεχούς, αναλογικού και ψηφιακού, μια διαλεκτική που καταλήγει σήμερα στην καταστροφικά μονόπλευρη επικράτηση του ενός πόλου επί του άλλου: η πληροφορική δεν είναι τίποτε άλλο, ή τουλάχιστον έτσι υποστηρίζει η ίδια, παρά ο απόλυτος θρίαμβος του ασυνεχούς/ψηφιακού.

Evandro Agazzi – Η Τεχνητή Νοημοσύνη

Από ~ ResPublica, διαδικτυακό περιοδικό

Οι προηγούμενοι συλλογισμοί ενδέχεται να δώσουν την εντύπωση ότι οι τυχόν ανεπάρκειες του προγράμματος ΤΝ συνδέονται μόνο με την αδυναμία του να προσφέρει μια εύλογη «απομίμηση» της ηθικής εσωτερικότητας του ανθρώπου, αλλά ότι έχει επιτύχει τους στόχους του στον τομέα των γνωσιακών δραστηριοτήτων. Στην πραγματικότητα αυτό δεν ισχύει και θα προσπαθήσουμε να το δείξουμε συνοψίζοντας σε μερικές σκέψεις έναν συλλογισμό που θα αξίζει πολύ πιο λεπτομερείς διευκρινίσεις. Μεταξύ των ανθρώπινων πράξεων υπάρχει μια κατηγοριοποίηση, στην οποία κατά την παράδοση περιλαμβάνονται αυτές που ονομάζονται «μεταβατικές» δράσεις, που δηλαδή επιφέρουν μια ορισμένη αλλαγή στην «κατάσταση του εξωτερικού κόσμου» (όπως η κατασκευή ενός αντικειμένου, η μετακίνηση πραγμάτων, η γραφή σημείων σε ένα φύλλο), και άλλες που αποκαλούνται «εμμενείς» και συνίστανται στην τροποποίηση της ίδιας της «κατάστασης του υποκειμένου» που τις εκτελεί (όπως το να βλέπεις, να θυμάσαι, να χαίρεσαι, να επιθυμείς). Για να χρησιμοποιήσουμε πιο σύγχρονη ορολογία, θα ονομάσουμε τις πρώτες λειτουργίες (operations) και τις δεύτερες δραστηριότητες (actions).

Evandro Agazzi – Eπιστημονισμός και «εκ-φυσικοποίηση» του ανθρώπου

Από ~ ResPublica, διαδικτυακό περιοδικό

Κατά βάση, είναι θέμα αναγνώρισης ότι η ουσιαστική πρόοδος συνίσταται στη διαφύλαξη όλων εκείνων των ωφέλιμων στοιχείων που έχουν επιτευχθεί ιστορικά, και στην προσπάθεια να γίνουν συμβατά και να εναρμονιστούν μεταξύ τους σε μια σύνθεση που, από καιρό σε καιρό, ανασυγκροτείται εκκινώντας από τη νέα γνώση που έχει αποκτηθεί. Αυτό, πρώτον, απαιτεί επίγνωση των περιορισμών αυτών των κατηγοριοποιήσεων και των εννοιολογικών οπτικών που, ωστόσο – στους συγκεκριμένους τομείς εφαρμογής τους – επέτρεψαν σημαντικές προόδους.

Evandro Agazzi – Το πρόβλημα της ζωής

Από ~ ResPublica, διαδικτυακό περιοδικό

Η γνώση και η κατανόηση «από πού προέρχονται» και «πώς» δημιουργήθηκαν όλα τούτα είναι πολύ σημαντική ώστε να μπορούμε να τα προσεγγίσουμε κριτικά και να δικαιολογήσουμε την εγκυρότητά τους ακόμη και στην παρούσα κατάσταση. Ωστόσο, προειδοποιούμε ότι όλες αυτές οι συνεισφορές δεν είναι αρκετές να ικανοποιήσουν αυτή την κλήση στην οποία από την αρχαιότητα είχε εντοπιστεί η ουσία της σοφίας: «γνῶθι σαὐτόν». Πράγματι, μόνο αφού καταλάβουμε επαρκώς «τι είμαστε», αποκτά νόημα το ερώτημα «τι πρέπει να κάνουμε» για να φροντίσουμε τον εαυτό μας, να μην σπαταλήσουμε τη ζωή μας, να καταλάβουμε τις σχέσεις που πρέπει να δημιουργήσουμε μεταξύ μας, στον κόσμο και την κοινωνία.

Γράφουμε ψέματα για να πούμε την αλήθεια: ο storyteller και το δικαίωμα στη μνήμη

Από ~ Νίκος Σγουρομάλλης

Με τη μυθοπλασία, με την ποίηση, νέες δυνατότητες για Είναι-στον-κόσμο ανοίγονται στην καθημερινή πραγματικότητα. Μυθοπλασία και ποίηση στοχεύουν στο Είναι, όχι πια με τον τρόπο του δεδομένου Είναι, αλλά με τον τρόπο του δύνασθαι-Είναι. Η καθημερινή πραγματικότητα μεταμορφώνεται χάρη σ’ αυτό που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε φανταστικές παραλλαγές που η μυθοπλασία διενεργεί πάνω στο πραγματικό […] η μυθοπλασία είναι ο προνομιούχος δρόμος για την επαναπεριγραφή της πραγματικότητας […] η ποιητική γλώσσα είναι εκείνη που διενεργεί, κατ’ εξοχήν, αυτό που ο Αριστοτέλης, στοχαζόμενος πάνω στην τραγωδία, ονόμαζε μίμησιν της πραγματικότητας.

Ο Georg Fr. Jünger και η δημαγωγία του τεχνικισμού

Από ~ Αλέξανδρος Μπριασούλης

Μέσα στα πλαίσια ενός αυστηρά ορθολογικού συστήματος, τέτοιες σκέψεις θα επιβάλλονταν σχεδόν από μόνες τους. Αυτά τα παραδείγματα μπορούν να μας δείξουν το πού μπορεί να μας οδηγήσει η χρησιμοθηρική λογική. Ο Ρασκόλνικωφ, που δολοφόνησε τη γριά τοκογλύφο γιατί τη θεωρούσε απόλυτα άχρηστη για το κοσμικό οικοδόμημα και ενοχλητική σαν κοριό ή σαν βρωμερή κατσαρίδα, έγινε φονιάς από υπερβολική έπαρση. Αν δεν έπασχε από τη σύγχυση που του προκαλούσε η ψυχική του αρρώστια, τότε θα συνειδητοποιούσε την άγνοιά του για τον σκοπό του κοσμικού οικοδομήματος αλλά και την αδυναμία του να κρίνει τον σκοπό που εξυπηρετούσε η ύπαρξη μιας γριάς.

Τζωρτζ Στάινερ – Υπέρ λογοτεχνίας

Από ~ Αλέξανδρος Μπριασούλης

Αν ο κώδικας οφείλει την επιτυχία του ως επικοινωνιακό σύστημα στην απρόσωπη και μηχανική του δομή, το έργο τέχνης ζει και αναπνέει χάρη στην ανιδιοτελή προσφορά του δημιουργού, απ’ τη μια μεριά, και χάρη στη σύναψη μιας ελεύθερης σχέσης από την μεριά του κοινού, απ’ την άλλη. Ο Στάινερ τοποθετεί απέναντι στην ορθολογική επιχειρηματολογία του επιστημονικού θετικισμού την λογοτεχνική πράξη, όχι ως λογικό αντεπιχείρημα, αλλά ως ζωντανή απόδειξη περί του αντιθέτου. Το γεγονός και μόνο ότι είμαστε ικανοί να προσλαμβάνουμε και να κατανοούμε ένα έργο τέχνης, το οποίο βασίζεται σε ένα καθαρά αυτοαναφορικό σύστημα σημείων, είναι για τον Στάινερ η απτή απόδειξη ότι στη φόρμα του έργου ενυπάρχει το νόημα.

Η τέχνη ως κοινωνικό σύστημα. Η συμβολή του Niklas Luhmann

Από ~ Θεόδωρος Ντρίνιας

Από τη στιγμή που η τέχνη καθίσταται ένα αυτόνομο σύστημα, τότε η εξέλιξή της είναι αποκλειστικά δικό της επίτευγμα, ακόμα και αν η διέγερση προέρχεται από τις σχέσεις που αναπτύσσει με άλλα κοινωνικά (υπο)συστήματα (π.χ. την οικονομία) και το ευρύτερο κοινωνικό της περιβάλλον. Ως εκ τούτου, η τέχνη δοκιμάζει ταχέως επιταχυνόμενες και αυτο-παραγόμενες διαδικασίες δομικών αλλαγών. Μέσα από αυτές, αυξάνεται η πολυπλοκότητά της, ως σύστημα, καθώς προσπαθεί να αποφύγει μια παγίδα υψηλής εντροπίας (και άρα θανάσιμης παρακμής της) που υπάρχει πάντα ως πιθανότητα στην εξέλιξη των οργανισμών. Συνεπώς, όλα όσα παρατηρούμε σήμερα στη σύγχρονη τέχνη…

Page 1 of 3
1 2 3