Κείμενα αρχείου: Πολιτική & Φιλοσοφία

Άρθρα που καταπιάνονται με ευρύ φάσμα αναλύσεων: από συζητήσεις πολιτικού ενδιαφέροντος, πάνω στην επικαιρότητα ή σε θέματα φιλοσοφικά και ιστορικά, μέχρι και αναλύσεις για την τέχνη. Η λίστα αυτή περιλαμβάνει άρθρα/συνδιαμορφώσεις, ατομικά άρθρα και γνώμες εξωτερικών συνεργατών (μεταφράσεις, σχόλια, φιλοσοφικές τοποθετήσεις κ.α.).

Χρειάζεται το παγκόσμιο σινεμά μια νέα Nouvelle Vague;

Από ~ ResPublica, διαδικτυακό περιοδικό

Στο κινηματογραφικό σύμπαν υπάρχουν δύο πόλοι. Το Hollywood και τα Φεστιβάλ. Το πώς δημιουργήθηκαν είναι μια μεγάλη συζήτηση που έχει να κάνει με τις γεωπολιτικές εξελίξεις του 20ου αιώνα, την δημιουργία και εξέλιξη της 7ης τέχνης και φυσικά την καλλιτεχνική αναζήτηση και αρτιότητα. Σε κάθε περίπτωση αυτοί οι δύο πόλοι λειτουργούν εδώ και τουλάχιστον εβδομήντα χρόνια με σχετική αρμονία, αλληλοσυμπληρώνονται, τσακώνονται, δανείζονται το ένα από το άλλο και τελικά καταλήγουν να αγαπούν το ίδιο περιεχόμενο.

Συμπλήρωμα για τις φοιτητικές εξεγέρσεις – Alvin W. Gouldner

Από ~ Θεόδωρος Ντρίνιας

Πολλά έχουν ειπωθεί για την ισχυρή συσχέτιση μεταξύ της φοιτητικής διαμαρτυρίας και του μεγέθους του πανεπιστημίου, με τη διαμαρτυρία προφανώς να αυξάνεται με το μέγεθος. Εν μέρει, το μεγάλο μέγεθος των πανεπιστημίων διευκόλυνε τη διαμαρτυρία ευνοώντας μια γραφειοκρατικοποιημένη, ρουτινιάρικη ακαδημαϊκή ατμόσφαιρα με λιγοστούς προσωπικούς δεσμούς που η ύπαρξή τους θα μπορούσε να περιορίσει τη σύγκρουση. Το μεγάλο μέγεθος των πανεπιστημίων επίσης θα γινόταν ιδιαίτερα ένα στοιχείο απέχθειας εκ μέρους των φοιτητών που προέρχονταν από τη νέα τάξη και ήταν προσανατολισμένοι στην κουλτούρα του κριτικού λόγου.

J. G. A Pocock – Χρόνος, θεσμοί και πράξη: ένα δοκίμιο για την κατανόηση της παράδοσης

Από ~ ResPublica, διαδικτυακό περιοδικό

Ανθρώπινες κοινωνίες μπορούν να υπάρξουν μόνο εντός της διάσταση του χρόνου. Διαρκώς, για όσο υφίστανται, συντηρούν τις αναπαραστάσεις του εαυτού τους. Επομένως, η συνείδηση του χρόνου που το άτομο αποκτά – ως κοινωνικό άτομο – έχει να κάνει ως επί τω πλείστο με τη συνειδητοποίηση της κοινωνικής συνέχειας αλλά και με τον τρόπο που η συνέχεια αυτή γίνεται κατανοητή μέσα από αναπαραστάσεις. Μόνο εντός αυτών των αναπαραστάσεων μπορεί να υπάρξει μια κοινωνία. Επιπλέον, η συνείδηση του χρόνου έχει να κάνει και με την κατανόηση του χρόνου· σχετίζεται με την κατανόηση της ανθρώπινης ύπαρξης ως βίωμα εντός του χρόνου. Αυτή την συνείδηση η ίδια η κοινωνία προωθεί ως αναπόσπαστο κομμάτι της τάσης της να κατανοεί τον εαυτό της, αλλά και τις δομές καθώς και τους τρόπους δράσης, από τους οποίους (και μέσα στους οποίους) μπορεί να υπάρξει ως τέτοια. Υφίσταται ένα σημείο τομής όπου η πολιτική θεωρία συναντά την ιστορία. Με απόλυτη σιγουριά μπορούμε να πούμε ότι κάθε κοινωνία δημιουργεί μια δική της φιλοσοφία πάνω στην ιστορία, ένα σύνολο ιδεών αναφορικά με το τί πραγματικά συμβαίνει, τί μπορεί να γίνει γνωστό και τί μπορεί να υπάρξει, μέσα σε έναν χρόνο που καθορίζει τη διάσταση της ίδιας κοινωνίας. Η φιλοσοφία της ιστορίας είναι αναπόσπαστο κομμάτι της συνείδησής της και της λειτουργίας της. Πώς αυτές οι αναπαραστάσεις και ιδέες αναφορικά με το χρόνο αναδύονται, λειτουργούν και αναπτύσσονται πρέπει να μελετηθεί σαν κομμάτι της επιστήμης της κοινωνίας.

Αντώνης Φωστιέρης: «Η αποφυγή του πλαστικού λόγου μιας χρήσεως είναι επιτακτική ανάγκη για τη σωτηρία του πνευματικού περιβάλλοντος» – Συνέντευξη

Από ~ Σοφία Ζήση

Συνομιλώντας με τον Αντώνη Φωστιέρη έχει κανείς την εντύπωση πως έχει να κάνει όχι μόνο με έναν σημαντικό σύγχρονο Έλληνα ποιητή, αλλά με έναν ξεχωριστό πνευματικό άνθρωπο που με τον πυκνό αλλά και προσιτό λόγο του και την πολύπλευρη παρουσία του αποτελεί το είδος του διαννοούμενου που θα θέλαμε να συναντάμε συχνότερα στο άνυδρο τοπίο της δημόσιας ζωής. Ο ίδιος είναι παρών και απευθύνεται στο κοινό σε συναντήσεις αφιερωμένες στην ποίηση, παρεβρίσκεται σε σχολικές εκδηλώσεις για να συνομιλήσει με τους μαθητές, και συμμετέχει σε ενδιαφέρουσες καλλιτεχνικές συμπράξεις, όπως η πρωτότυπη μουσική παράσταση Time and Again τον περασμένο Μάιο στο Παρίσι. Η σειρά σημαντικών βραβείων που έχει λάβει κορυφώθηκε με το Βραβείο Ποίησης του Ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη που του απένειμε η Ακαδημία Αθηνών το 2010 για το σύνολο του έργου του. Απο τα πιο μεστά του ποιήματα είναι ίσως εκείνα που εκφράζουν τις βαθύτερες υπαρξιακές αναζητήσεις, με σαφείς επιρροές από την προσωκρατική φιλοσοφία. Χαρακτηριστικό είναι το ηρακλείτειας έμπνευσης ποίημα Η μάνα μου αύριο, όπου το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον συνυπάρχουν ανα πάσα στιγμή μέσα στην αέναη ροή του χρόνου. H συνέντευξη που μας παραχώρησε ακολουθεί τους σημαντικούς σταθμούς της καλλιτεχνικής πορείας του Αντώνη Φωστιέρη, τις απόψεις του σχετικά με την κριτική της λογοτεχνίας, την συνέχεια του ελληνικού ποιητικού λόγου, την στάση του όσον αφορά την πολιτική (ή άλλη) στράτευση της ποίησης, και τον προβληματισμό του για τον κίνδυνο που προκύπτει από την προχειρότητα της χρήσης του δημόσιου και ιδιωτικού λόγου.

Ο Πυθαγόρας ήταν σαμάνος και η καταγωγή μας είναι ευρασιατική – Angelo Tonelli

Από ~ ResPublica, διαδικτυακό περιοδικό

Το να μιλάς για «ελληνικό σαμανισμό» είναι ήδη από μόνο του κάτι το επαναστατικό: πέρα από έργο του E. R. Dodds, Οι Έλληνες και το παράλογο, το οποίο ποτέ δεν εκτιμήθηκε επαρκώς- που ήδη είχε ανοίξει τον δρόμο προς αυτή την κατεύθυνση και τις μελέτες των Colli, Eliade, Couliano, Burckert και Kingsley, η κοινή γνώμη,  ακαδημαϊκή και μη, αγνοεί αυτό το εντυπωσιακό φαινόμενο που προέρχεται από τον πνευματικό μας πολιτισμό. Οι Έλληνες Σοφοί δεν ήταν γραφιάδες, όπως ίσως θα ήθελε να τους απεικονίσει κατ’ εικόνα και ομοίωσή της η σύγχρονη νερόβραστη ερμηνευτική, αντιθέτως ήταν άτομα που ξεκινούσαν μια πορεία συνεχούς αναζήτησης του εαυτού τους και από αυτή την πνευματική αναζήτηση μεταμορφωνόντουσαν μέχρι το μεδούλι.

Παραμορφωτικές προϊδεάσεις και αντικειμενικότερη γνώση

Από ~ Γιώργος Κουτσαντώνης

Καθένας από εμάς αντλεί ικανοποίηση από την επιβεβαίωση όσων πιστεύει ή όσων έχει μελετήσει, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για ανθρώπους που έχουν στηρίξει το σύνολο της καριέρας τους σε ορισμένες γνώσεις και απόψεις, συχνά υπό την αιγίδα μια μεγάλης αυθεντίας. Σε κανένα δεν αρέσει η απόρριψη ή η ακύρωση όσων πιστεύει και έχει κοπιάσει για να μάθει. Οι γενικεύσεις και οι αφορισμοί είναι στάσεις συχνά αναπόφευκτες διότι το ανθρώπινο μυαλό, αν και υπέροχο όργανο, έχει τα όριά του, τις ανάγκες του και τις αδυναμίες του, όπως καθετί στον ενθάδε κόσμο. Η αδυναμία λ.χ. να συλλάβουμε ένα φαινόμενο στην ολότητά του είναι φυσιολογική και ανθρώπινη, άρα δεν πρέπει να είναι αξιωματικά κατακριτέα ή, πολύ χειρότερα, να συνδέεται αυτομάτως με την υπόθεση ότι ένας αναλυτής αποκρύβει κάτι ή χαρακτηρίζεται από ιδεοληψία, δόλο ή κακή προαίρεση[27]. Αντιθέτως η επίγνωση αυτής της αδυναμίας θα μπορούσε να γίνει κίνητρο τόσο για κατανόηση, όσο και για αναζήτηση επιχειρημάτων με στόχο περισσότερη αντικειμενικότητα. Επομένως, η αδυναμία αυτή μπορεί να συμβάλλει στην καλλιέργεια μιας κουλτούρας βελτίωσης μέσα από την αναγνώριση των αστοχιών, τη συμπλήρωση των κενών και την επισήμανση των ελλείψεων και παραλείψεων.

Το σώμα ως πεδίο φιλοσοφικού στοχασμού στη σκέψη του Merleau Ponty

Από ~ ResPublica, διαδικτυακό περιοδικό

Ο Μ. Ποντύ Γάλλος φιλόσοφος και φαινομενολόγος γεννήθηκε στη Γαλλία και σπούδασε φιλοσοφία. Είχε την ευκαιρία κατά την διάρκεια των σπουδών του να γνωρίσει τον ΖΠ Σατρ αλλά και τον φαινομενολόγο Ε. Husserl και να επηρεαστεί ιδιαίτερα από την Εγελιανή ερμηνεία του Μαρξ από τον Ε. Κοζέβ. Στην πρώιμη φάση της καριέρας του δίδαξε σε λύκεια και μετέπειτα έλαβε την έδρα Coll ge de France την οποία κατείχε ο Μπερξόν[2]. Το πρωτότυπο στο φιλοσοφικό στοχασμό του είναι πως η οξύνοια και η διαύγεια του πνεύματος του τον έκανε να αντιμετωπίσει σημεία που μεγάλοι στοχαστές όπως ο Μ. Χάιντεγκερ αλλά και ο Ε. Χουσέρλ είχαν αφήσει ασαφή.

Το χέρι και η ομιλία στη σκέψη του Όσβαλντ Σπένγκλερ

Από ~ ResPublica, διαδικτυακό περιοδικό

Αυτό που διαχωρίζει το χέρι από το όπλο, λέει ο Σπένγκλερ, είναι η τεχνική διαδικασία: «[α]φενός στην παραγωγή του όπλου, αφετέρου στη χρήση του. Όπως υπάρχει μια τεχνική για την κατασκευή του βιολιού υπάρχει και μια τεχνική για το παίξιμο του βιολιού. Αυτή η ανωτερότητα του ανθρώπου να επιλέγει και να κατασκευάζει σύμφωνα με τα δικά του μέτρα και τις ανάγκες τα όπλα του και τα εργαλεία του, συνιστά την απελευθέρωση από τον καταναγκασμό του είδους.

Όχι άλλο Κατερίνα Γώγου

Από ~ Σοφία Ζήση

Η Κατερίνα Γώγου, ποιήτρια-σύμβολο της εγχώριας ελευθεριακής κουλτούρας, της καταγραφής των αδιεξόδων του αστικού υποκειμένου και των ματαιωμένων πολιτικών οραμάτων, φαίνεται να στοιχειώνει ακόμα πολλούς από τους ποιητές (ή όσους προβάλλονται ως ποιητές) της νεότερης γενιάς. Διαβάζοντας κανείς τις στιχουργικές προσπάθειες πολλών ανθρώπων της γενιάς των σημερινών σαραντάρηδων, γίνεται σαφές πως η Γώγου αποτελεί βασική τους επιρροή, υφολογικά, θεματολογικά και γλωσσικά. Η επιλογή «αιχμηρών» ή «προκλητικών» θεμάτων και λεξιλογίου είναι ένα από τα σταθερά χαρακτηριστικά των νεότερων, και φαίνεται αυτά τα χαρακτηριστικά να είναι συχνά το ζητούμενο, χωρίς να γίνεται τις περισσότερες φορές πειστικό ότι πηγάζουν από μια αυθεντική εσωτερική ανάγκη. Κάτι τέτοιο συμβαίνει για παράδειγμα στο ποίημα Με τον τρόπο του Γ.Σ.  του Γιάννη Στίγκα όπου – αν εξαιρέσουμε την παραπομπή που κάνει στο ομότιτλο ποίημα του Σεφέρη – τα συνωμοτικά  «ψιτ μεγάλε» και «δεν θα σ’ το κάνω πιο λιανά», μπορεί να πει κανείς πως παραπέμπουν στο «το νου σου, ε» της Γώγου. Παρατηρείται δηλαδή μια υφολογική συνάφεια που φαίνεται να αποτελεί περισσότερο αναμόχλευση του πρωτοτύπου παρά δημιουργική συνομιλία με αυτό. Σε κάθε περίπτωση, η επιρροή του συγκεκριμένου ύφους στους νεότερους φαίνεται να υπερτερεί έναντι άλλων επιρροών που θα συζητηθούν παρακάτω.

Λέο Στράους – Φυσικό δίκαιο και δημοκρατία

Από ~ ResPublica, διαδικτυακό περιοδικό

  Ο άνθρωπος είναι φύσει κοινωνικό ον. Είναι φτιαγμένος έτσι ώστε να μην μπορεί να ζήσει, ή να ζήσει καλά, παρά μόνο μαζί με τους άλλους. Εφόσον από τα άλλα ζώα τον ξεχωρίζει το λογικό και η ομιλία, και εφόσον η ομιλία είναι επικοινωνία, ο άνθρωπος είναι κοινωνικός με έννοια ριζοσπαστικότερη από κάθε άλλο κοινωνικό ζώο: η ίδια η ανθρωπινότητα είναι κοινωνικότητα. Ο άνθρωπος αναφέρεται στους άλλους, ή μάλλον βρίσκεται σε κατάσταση αναφοράς προς τους άλλους, με κάθε ανθρώπινη πράξη, αδιάφορο αν η πράξη αυτή είναι «κοινωνική» ή «αντικοινωνική». Η κοινωνικότητά του δεν προέρχεται, λοιπόν, από έναν υπολογισμό των ηδονών τις οποίες προσδοκά από τη συναναστροφή, αλλά αποκομίζει ηδονή από τη συναναστροφή επειδή είναι φύσει κοινωνικός. Η αγάπη, η στοργή, η φιλία, η ευσπλαχνία, είναι τόσο φυσικές γι’ αυτον όσο και η έγνοια για το δικό του καλό και ο υπολογισμός τού τί οδηγεί στο δικό του καλό. Ακριβώς η φυσική κοινωνικότητα του ανθρώπου αποτελεί τη βάση του φυσικού δικαίου υπό τη στενή ή την αυστηρή έννοια του δικαίου. Επειδή ο άνθρωπος είναι φύσει κοινωνικός, …

Page 1 of 24
1 2 3 … 24