Κείμενα αρχείου: Πολιτική & Φιλοσοφία

Άρθρα που καταπιάνονται με ευρύ φάσμα αναλύσεων: από συζητήσεις πολιτικού ενδιαφέροντος, πάνω στην επικαιρότητα ή σε θέματα φιλοσοφικά και ιστορικά, μέχρι και αναλύσεις για την τέχνη. Η λίστα αυτή περιλαμβάνει άρθρα/συνδιαμορφώσεις, ατομικά άρθρα και γνώμες εξωτερικών συνεργατών (μεταφράσεις, σχόλια, φιλοσοφικές τοποθετήσεις κ.α.).

Evandro Agazzi – Eπιστημονισμός και «εκ-φυσικοποίηση» του ανθρώπου

Από ~ ResPublica, διαδικτυακό περιοδικό

Κατά βάση, είναι θέμα αναγνώρισης ότι η ουσιαστική πρόοδος συνίσταται στη διαφύλαξη όλων εκείνων των ωφέλιμων στοιχείων που έχουν επιτευχθεί ιστορικά, και στην προσπάθεια να γίνουν συμβατά και να εναρμονιστούν μεταξύ τους σε μια σύνθεση που, από καιρό σε καιρό, ανασυγκροτείται εκκινώντας από τη νέα γνώση που έχει αποκτηθεί. Αυτό, πρώτον, απαιτεί επίγνωση των περιορισμών αυτών των κατηγοριοποιήσεων και των εννοιολογικών οπτικών που, ωστόσο – στους συγκεκριμένους τομείς εφαρμογής τους – επέτρεψαν σημαντικές προόδους.

Λαϊκός οικουμενισμός, ανάγκη για ρίζες και μια βελτιόδοξη προοπτική

Από ~ Μιχάλης Θεοδοσιάδης

Στο άρθρο αυτό θα προσεγγίσουμε την έννοια του έθνους ως συλλογικότητα συνδυαστικά με την ιδέα της δημοκρατίας αλλά και την ανάγκη για ρίζες, όπως τέθηκαν από την Γαλλίδα φιλόσοφο Simone Weil1. ‘Έχουμε αρκετές φορές τονίσει, ότι κανένα δημοκρατικό πολίτευμα δεν δύναται να συσταθεί μέσα σε καθεστώς απροσδιοριστίας και ακαθοριστίας, σε ένα πλαίσιο γενικευμένου μηδενισμού, σαν αυτό που κυριαρχεί σε κάθε πτυχή του δημόσιου και ιδιωτικού μας βίου2. Επιπλέον, η ανάγκη ύπαρξης μιας συλλογικής ταυτότητας, η ανάγκη για ρίζες, δεν έχει πρακτικές συνέπειες μόνο σε συνάρτηση με τη δημοκρατική αναγέννηση που επιδιώκουμε· πολύ περισσότερο, μια εθνική ταυτότητα, ως αντίδοτο στο μηδενισμό, προστατεύει άτομα και σύνολα από όλες εκείνες τις εκρήξεις που θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν ένα κλίμα αποσύνθεσης, το οποίο με τη σειρά του τροφοδοτεί ακραίους εθνικισμούς, αφήνοντας το έδαφος ανοιχτό για την ανάδυση επιθετικών μορφών συλλογικής ταύτισης. Με άλλα λόγια, ο φόβος του εθνικισμού, για τον οποίο πολλοί κάνουν λόγο, δεν είναι αποτέλεσμα του ριζώματος, της εντοπιότητας, των συλλογικών βιωμάτων και της αναγνώρισης ενός συνόλου αξιών, που είναι κοινές για όλα τα άτομα που συγκροτούν …

Ρομπέρτο Καλάσσο – Περί μύθων, θεών και του «ακατονόμαστου παρόντος»

Από ~ ResPublica, διαδικτυακό περιοδικό

Σε αντίθεση με όσους πιστεύουν ότι η αντιπροσωπευτική δημοκρατία θα πρέπει να αντικατασταθεί από ένα αμεσοδημοκρατικό μοντέλο, εγώ νομίζω ότι η έννοια και η λειτουργία της διαμεσολάβησης είναι αποφασιστικής σημασίας. Η σκέψη που δεν τη λαμβάνει υπ’ όψη της είναι μια σκέψη αδαούς, γιατί όλη η υπόστασή μας βασίζεται στη διαμεσολάβηση, άσχετα αν όλοι την συκοφαντούν σαν το στοιχείο εκείνο που διαστρεβλώνει τα πάντα. Η ίδια η πρόσληψη της αισθητής πραγματικότητας είναι δυνατή μόνο χάρη στη διαμεσολάβηση. Για να δω κάτι χρησιμοποιώ φίλτρα. Όποιος δεν το γνωρίζει αυτό καταλήγει να πιστεύει ότι η διαμεσολάβηση είναι απλά ένα όργανο εξαπάτησης, σαν τον ανέντιμο δημοσιογράφο, τον ψεύτη πολιτικό ή, όπως συνέβη στο παρελθόν, τον πονηρό Εβραίο. Είναι θλιβερό.

Oswald Spengler : «Αντιδραστικός» διανοούμενος ή σκοτεινός Προφήτης της «Παρακμής του Δυτικού Πολιτισμού»;

Από ~ Γιώργος Δρίτσας

Η γερμανική φιλοσοφική παράδοση του 19ου αιώνα σημαδεύτηκε από τις εξελίξεις οι οποίες σημάδεψαν την κοινωνία με τον ερχομό της Βιομηχανικής Επανάστασης στην Ευρώπη και πιο συγκεκριμένα η ανάμειξη των πρώιμων στοιχείων του Ρομαντικού Κινήματος με έναν εξίσου πρώιμο και ιδιότυπο Βιταλισμό.

Στοχασμοί πάνω στον Μπάιρον με αφορμή την πανδημία

Από ~ Μιχάλης Θεοδοσιάδης

Διαπιστώνουμε, μήπως, κάτι κοινό μεταξύ αυτών των τραγικών γεγονότων με το τρέχον «σκοτεινό» κλίμα απαισιοδοξίας που προξένησε το ξέσπασμα του COVID-19; Ποιο είναι το πραγματικό ηθικό μήνυμα που μας στέλνει το ποίημα του Byron; Ας επικεντρωθούμε σε αυτό το έργο, λαμβάνοντας υπόψη μας ιδέες που εκφράστηκαν από άλλους στοχαστές, όπως (για παράδειγμα) η φαινομενολογική φιλοσοφία της Hannah Arendt και η χριστιανική κοσμοθεωρία του Martin Luther King Jr.

Ο πλατωνικός Σοφιστής και ο καθαρμός της ψυχής

Από ~ Κατερίνα Χατζοπούλου

Ο διάλογος Σοφιστής, ανήκει στα έργα της ύστερης συγγραφικής περιόδου του Πλάτωνα. Είναι ο πρώτος διάλογος της ημιτελούς τριλογίας: Σοφιστής – Πολιτικός – Φιλόσοφος. Μόνο οι πρώτοι δύο διάλογοι φαίνεται ότι γράφτηκαν. Αφετηριακό ερώτημα της τριλογίας είναι αν ο σοφιστής, ο πολιτικός και ο φιλόσοφος είναι διαφορετικά πρόσωπα ή μπορούν να είναι ένα. Όσον αφορά τον δραματικό χρόνο, ο Σοφιστής παρουσιάζεται να εκτυλίσσεται την ημέρα αμέσως μετά τον διάλογο Θεαίτητο, όπου είχαν εξετάσει τι είναι γνώση. Κύριοι συνδιαλεγόμενοι στον Σοφιστή είναι ο Ξένος Ελεάτης και ο Θεαίτητος, ενώ παρευρίσκονται ο μαθηματικός Θεόδωρος και ο Σωκράτης. Εξετάζουμε λοιπόν αποσπάσματα από τον Σοφιστή με εστίαση στην πρακτική της διαίρεσης εννοιών (διακριτική), που χρησιμοποιούν οι συνομιλητές για να ορίσουν τον σοφιστή. Στον διάλογο αναπτύσσονται και άλλα θέματα και ρητορική κατά την οποία αναιρείται τόσο ο υλισμός, όσο και ο ιδεαλισμός, αλλά επισημαίνεται και η ασάφεια και έλλειψη τεκμηρίωσης που βρίσκουμε σε προσωκρατικούς φιλοσόφους, όπως ο Παρμενίδης.

Η κρίσης της εποχής μας είναι κρίση ρητορικής

Από ~ ResPublica, διαδικτυακό περιοδικό

Σε γενικές γραμμές, η πανδημία έδειξε μια γενικευμένη καταστροφή των επικοινωνιακών επιλογών: ο Λόγος στράφηκε εναντίον μας. Έχουμε περιφρονήσει τη ρητορική τέχνη υποβαθμίζοντας την σε απλή μεταμφίεση, αντικαθιστώντας την πειθαρχία της λέξης με τις πομπώδεις ομιλίες των δικολάβων, ή ακόμη χειρότερα, με τις διακηρύξεις από το μπαλκόνι του Palazzo Venezia: πόσο ανόητο! Όλα είναι ρητορική – ακόμη και ο τόνος με τον οποίο ζητώ από τον αρτοποιό να μου δώσει ψωμί. Επειδή η ρητορική, η τέχνη της τακτοποίησης των λέξεων, είναι ο ρυθμός με τον οποίο υπάρχουμε στον κόσμο, συμπίπτει με το ανάστημά μας.

Γράφουμε ψέματα για να πούμε την αλήθεια: ο storyteller και το δικαίωμα στη μνήμη

Από ~ Νίκος Σγουρομάλλης

Με τη μυθοπλασία, με την ποίηση, νέες δυνατότητες για Είναι-στον-κόσμο ανοίγονται στην καθημερινή πραγματικότητα. Μυθοπλασία και ποίηση στοχεύουν στο Είναι, όχι πια με τον τρόπο του δεδομένου Είναι, αλλά με τον τρόπο του δύνασθαι-Είναι. Η καθημερινή πραγματικότητα μεταμορφώνεται χάρη σ’ αυτό που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε φανταστικές παραλλαγές που η μυθοπλασία διενεργεί πάνω στο πραγματικό […] η μυθοπλασία είναι ο προνομιούχος δρόμος για την επαναπεριγραφή της πραγματικότητας […] η ποιητική γλώσσα είναι εκείνη που διενεργεί, κατ’ εξοχήν, αυτό που ο Αριστοτέλης, στοχαζόμενος πάνω στην τραγωδία, ονόμαζε μίμησιν της πραγματικότητας.

Μετά την πανδημία: το έθνος-κράτος και μερικές σκέψεις για την Ελλάδα

Από ~ ResPublica, διαδικτυακό περιοδικό

Με αφορμή την πανδημία, φάνηκε πιο καθαρά σε περισσότερο κόσμο ότι η μόνη οντότητα που μπορεί εξασφαλίσει στον δυτικό άνθρωπο ένα απαραίτητο σύνολο πραγμάτων, ή καλύτερα προϋποθέσεων, είναι το έθνος-κράτος, αυτά είναι:

Ο Georg Fr. Jünger και η δημαγωγία του τεχνικισμού

Από ~ Αλέξανδρος Μπριασούλης

Μέσα στα πλαίσια ενός αυστηρά ορθολογικού συστήματος, τέτοιες σκέψεις θα επιβάλλονταν σχεδόν από μόνες τους. Αυτά τα παραδείγματα μπορούν να μας δείξουν το πού μπορεί να μας οδηγήσει η χρησιμοθηρική λογική. Ο Ρασκόλνικωφ, που δολοφόνησε τη γριά τοκογλύφο γιατί τη θεωρούσε απόλυτα άχρηστη για το κοσμικό οικοδόμημα και ενοχλητική σαν κοριό ή σαν βρωμερή κατσαρίδα, έγινε φονιάς από υπερβολική έπαρση. Αν δεν έπασχε από τη σύγχυση που του προκαλούσε η ψυχική του αρρώστια, τότε θα συνειδητοποιούσε την άγνοιά του για τον σκοπό του κοσμικού οικοδομήματος αλλά και την αδυναμία του να κρίνει τον σκοπό που εξυπηρετούσε η ύπαρξη μιας γριάς.

Page 1 of 29
1 2 3 … 29