Ζακ Ελλύλ – Εξομολόγηση ενός πρώην επαναστάτη
Είναι πολύ εύκολο να κατηγορούμε τους κομμουνιστές: ποτέ τους δεν θέλησαν τη δικτατορία, τις σφαγές του Πολ Ποτ, τα γκούλαγκ, την ιμπεριαλιστική ισχύ του κομμουνισμού. Μπορώ να το βεβαιώσω: οι κομμουνιστές που γνώρισα ποτέ τους δεν φαντάστηκαν ότι τα υπέροχα ιδεώδη τους θα κατέληγαν σε μια από τις ισχυρότερες αστυνομοκρατίες του κόσμου. Ποτέ ο Αϊνστάιν δεν θέλησε την ατομική βόμβα. Ποτέ κανείς καλόπιστος άνθρωπος δεν επιθύμησε όλο αυτό το κακό που συσσωρεύτηκε στις επιστήμες, στην πολιτική, στην οικονομία, στην τεχνική. Γιατί τίποτε άλλο δεν συσσωρεύτηκε παρά κακό. Είναι σαν, μ’ έναν τρόπο ακατανόητο, όλα εκείνα τα υπέροχα άνθη της προόδου να μην έδωσαν παρά καρπούς πικρούς και δηλητηριώδεις και πέραν αυτών, τίποτε. Πλέον, δεν έχουμε παρά να διαλέξουμε ανάμεσα σε μια πεποίθηση και το κώνειο.
René Guénon – Η ψευδαίσθηση της στατιστικής
Η επιστήμη εφαρμόζει αδιακρίτως στα πάντα την μία και μοναδική μέθοδο που γνωρίζει, γιατί είναι ανίκανη να διακρίνει τί αποτελεί την ουσιαστική διαφορά. Είναι εντός αυτών των πλαισίων της ανθρώπινης τάξης, είτε πρόκειται για την “κοινωνιολογία” είτε για την “ψυχολογία”, που εμφανίζεται πιο καθαρά ο απατηλός χαρακτήρας των στατιστικών, στις οποίες οι σύγχρονοί μας αποδίδουν τόσο μεγάλη σημασία. Η στατιστική μέθοδος, σε αυτή την περίπτωση όπως και σε όλες τις άλλες, δεν συνίσταται σε τίποτε άλλο παρά στην καταμέτρηση ενός μεγαλύτερου ή μικρότερου αριθμού δεδομένων, τα οποία υποθέτουμε απολύτως όμοια και των οποίων η συμπαράθεση δεν θα σήμαινε τίποτε απολύτως χωρίς αυτή την προϋπόθεση.
Evandro Agazzi – Η ελληνική έννοια της επιστήμης ως πλήρης γνώση
Μπροστά σε αυτή την κατηγοριοποίηση, δεν είναι δύσκολο να συνειδητοποιήσουμε ότι η σύγχρονη έννοια της επιστήμης έχει περιοριστεί σχεδόν αποκλειστικά σε δύο από τις κλασικές επιστήμες, τα μαθηματικά και τις φυσικές επιστήμες. Αυτό, σε τελική ανάλυση, θα ήταν ένα ιστορικό φαινόμενο χωρίς πολλές αρνητικές συνέπειες, εάν δεν συνοδεύονταν από το γεγονός ότι όλες οι υπόλοιπες κλασικές επιστήμες, οι οποίες όπως έχουμε επανειλημμένα τονίσει κάλυπταν γενικά τη γνώση, εξαιρούνται από πολλούς μοντέρνους, από το πεδίο της γνώσης. Εν ολίγοις, σήμερα υπάρχει μια ισχυρή τάση να μην θεωρείται πραγματική γνώση καθετί έξω από τις επιστημονικές γνώσεις, και αυτό είναι μια γνήσια απώλεια, διότι καταλήγει με τρόπο αδικαιολόγητο να περιορίζει αυτό το θαυμάσιο σύστημα ορθολογισμού που είχε ο κλασικός πολιτισμός και καθιερώθηκε ως το πνευματικό ύφος της Δύσης.
Κοινωνικός διχασμός στις ΗΠΑ
Η κρίση του COVID-19 δικαίωσε και τα δύο βιβλία. Δυστυχώς όμως, όπως θα είχε προβλέψει ο Klain, οι αντιδράσεις στην πανδημία καθορίστηκαν από τις κομματικές αντιπαραθέσεις και οι Αμερικάνοι οχυρώθηκαν πίσω από τις πολιτικές τους ταυτότητες. Η πολιτική τοποθέτηση και η γνώμη για τον Τραμπ καθορίζει σχεδόν πλήρως το ποιον θα θεωρήσει ο καθένας υπεύθυνο για την εξάπλωση του ιού και το πότε θα πρέπει να χαλαρώσουν τα περιοριστικά μέτρα. Η πανδημία έφερε επίσης στο φως, με τον πιο άσχημο τρόπο, τους ταξικούς διαχωρισμούς που αναλύει η μελέτη του Lind. Οι πιο εύποροι Αμερικάνοι αποσύρθηκαν στα εξοχικά τους, παίζοντας γκολφ και διαβάζοντας, ενώ συνέχιζαν να εργάζονται εξ αποστάσεως. Οι εργαζόμενοι στον τομέα παροχής υπηρεσιών, οι οποίοι δεν μπορούν να επιβιώσουν χωρίς την εβδομαδιαία επιταγή τους, πλήρωσαν πολύ μεγαλύτερο τίμημα.
Ανιστορικός ακτιβισμός
Αυτό είναι το πρόβλημα με την πλαισίωση των κοινωνικών κινημάτων σε ένα φάσμα αντίδρασης-προόδου και όχι αλήθειας-ψευδούς, όπως έκαναν οι προηγούμενες παραδόσεις. Στο φάσμα αλήθειας-ψεύδους, οι ενέργειες μιας ιστορικής φιγούρας ήταν, είτε σωστές, είτε λανθασμένες, με βάση τα κριτήρια ενός σταθερού, αντικειμενικού και καθολικού προτύπου. Πολλές από τις ενέργειες των προγόνων μας ήταν ένα μείγμα καλού και κακού – όπως και με τους ηθοποιούς στην εποχή μας. Όμως, στο φάσμα της αντίδρασης-προόδου, που είναι προϊόν του Διαφωτισμού και ιδιαίτερα του ριζοσπαστικού δέκατου ένατου αιώνα, η προσδοκία είναι ότι το ίδιο το κίνημα αναθεώρησης της ιστορίας θα μειώσει το μερίδιο του κακού στον κόσμο και το παρελθόν θα κριθεί καταδικαστέο απλά και μόνο επειδή είναι παρελθόν.
Ο Ρομπέρτο Καλάσσο ψηλαφεί «το ακατανόμαστο παρόν» της εποχής μας
Οι σελίδες που αφιερώνει ο Καλάσσο, στην ηλεκτρονική εποχή και τον τρανσουμανισμό, αποκτούν το πλήρες νόημά τους αν διαβαστούν παράλληλα με τον στοχασμό του συγγραφέα που ξεκίνησε στο Η Καταστροφή του Κας, όσον αφορά τη συνεχή διαλεκτική μεταξύ συνεχούς και ασυνεχούς, αναλογικού και ψηφιακού, μια διαλεκτική που καταλήγει σήμερα στην καταστροφικά μονόπλευρη επικράτηση του ενός πόλου επί του άλλου: η πληροφορική δεν είναι τίποτε άλλο, ή τουλάχιστον έτσι υποστηρίζει η ίδια, παρά ο απόλυτος θρίαμβος του ασυνεχούς/ψηφιακού.
Evandro Agazzi – Η Τεχνητή Νοημοσύνη
Οι προηγούμενοι συλλογισμοί ενδέχεται να δώσουν την εντύπωση ότι οι τυχόν ανεπάρκειες του προγράμματος ΤΝ συνδέονται μόνο με την αδυναμία του να προσφέρει μια εύλογη «απομίμηση» της ηθικής εσωτερικότητας του ανθρώπου, αλλά ότι έχει επιτύχει τους στόχους του στον τομέα των γνωσιακών δραστηριοτήτων. Στην πραγματικότητα αυτό δεν ισχύει και θα προσπαθήσουμε να το δείξουμε συνοψίζοντας σε μερικές σκέψεις έναν συλλογισμό που θα αξίζει πολύ πιο λεπτομερείς διευκρινίσεις. Μεταξύ των ανθρώπινων πράξεων υπάρχει μια κατηγοριοποίηση, στην οποία κατά την παράδοση περιλαμβάνονται αυτές που ονομάζονται «μεταβατικές» δράσεις, που δηλαδή επιφέρουν μια ορισμένη αλλαγή στην «κατάσταση του εξωτερικού κόσμου» (όπως η κατασκευή ενός αντικειμένου, η μετακίνηση πραγμάτων, η γραφή σημείων σε ένα φύλλο), και άλλες που αποκαλούνται «εμμενείς» και συνίστανται στην τροποποίηση της ίδιας της «κατάστασης του υποκειμένου» που τις εκτελεί (όπως το να βλέπεις, να θυμάσαι, να χαίρεσαι, να επιθυμείς). Για να χρησιμοποιήσουμε πιο σύγχρονη ορολογία, θα ονομάσουμε τις πρώτες λειτουργίες (operations) και τις δεύτερες δραστηριότητες (actions).
Evandro Agazzi – Eπιστημονισμός και «εκ-φυσικοποίηση» του ανθρώπου
Κατά βάση, είναι θέμα αναγνώρισης ότι η ουσιαστική πρόοδος συνίσταται στη διαφύλαξη όλων εκείνων των ωφέλιμων στοιχείων που έχουν επιτευχθεί ιστορικά, και στην προσπάθεια να γίνουν συμβατά και να εναρμονιστούν μεταξύ τους σε μια σύνθεση που, από καιρό σε καιρό, ανασυγκροτείται εκκινώντας από τη νέα γνώση που έχει αποκτηθεί. Αυτό, πρώτον, απαιτεί επίγνωση των περιορισμών αυτών των κατηγοριοποιήσεων και των εννοιολογικών οπτικών που, ωστόσο – στους συγκεκριμένους τομείς εφαρμογής τους – επέτρεψαν σημαντικές προόδους.
Evandro Agazzi – Το πρόβλημα της ζωής
Η γνώση και η κατανόηση «από πού προέρχονται» και «πώς» δημιουργήθηκαν όλα τούτα είναι πολύ σημαντική ώστε να μπορούμε να τα προσεγγίσουμε κριτικά και να δικαιολογήσουμε την εγκυρότητά τους ακόμη και στην παρούσα κατάσταση. Ωστόσο, προειδοποιούμε ότι όλες αυτές οι συνεισφορές δεν είναι αρκετές να ικανοποιήσουν αυτή την κλήση στην οποία από την αρχαιότητα είχε εντοπιστεί η ουσία της σοφίας: «γνῶθι σαὐτόν». Πράγματι, μόνο αφού καταλάβουμε επαρκώς «τι είμαστε», αποκτά νόημα το ερώτημα «τι πρέπει να κάνουμε» για να φροντίσουμε τον εαυτό μας, να μην σπαταλήσουμε τη ζωή μας, να καταλάβουμε τις σχέσεις που πρέπει να δημιουργήσουμε μεταξύ μας, στον κόσμο και την κοινωνία.
Ρομπέρτο Καλάσσο – Περί μύθων, θεών και του «ακατονόμαστου παρόντος»
Σε αντίθεση με όσους πιστεύουν ότι η αντιπροσωπευτική δημοκρατία θα πρέπει να αντικατασταθεί από ένα αμεσοδημοκρατικό μοντέλο, εγώ νομίζω ότι η έννοια και η λειτουργία της διαμεσολάβησης είναι αποφασιστικής σημασίας. Η σκέψη που δεν τη λαμβάνει υπ’ όψη της είναι μια σκέψη αδαούς, γιατί όλη η υπόστασή μας βασίζεται στη διαμεσολάβηση, άσχετα αν όλοι την συκοφαντούν σαν το στοιχείο εκείνο που διαστρεβλώνει τα πάντα. Η ίδια η πρόσληψη της αισθητής πραγματικότητας είναι δυνατή μόνο χάρη στη διαμεσολάβηση. Για να δω κάτι χρησιμοποιώ φίλτρα. Όποιος δεν το γνωρίζει αυτό καταλήγει να πιστεύει ότι η διαμεσολάβηση είναι απλά ένα όργανο εξαπάτησης, σαν τον ανέντιμο δημοσιογράφο, τον ψεύτη πολιτικό ή, όπως συνέβη στο παρελθόν, τον πονηρό Εβραίο. Είναι θλιβερό.