Από τον Carl Schmitt στον Giorgio Agamben: μερικές κριτικές παρατηρήσεις πάνω στη «κατάσταση εξαίρεσης» και την «πολιτική της επιδημίας» – Μέρος Α’
Αποτελεί γεγονός ότι ζούμε σε μια εποχή, όπου ο άνθρωπος έχει αποκοπεί από κάθε τι που το συνδέει με την ανθρώπινή του φύση και ουσία. Μια εποχή που ακόμη και η λογική σκέψη και η «ορθολογικότητά» της, έχει υποπέσει σε μια στείρα αισιόδοξη δοξασία μιας νέας και χοντροκομμένης «πίστης» σε μια «ανθρώπινη πρόοδο», η οποία όμως, σε σχέση με την παλαιότερη μορφή της, κρύβει επιμελώς πίσω της μια αφοπλιστική και βαθιά κατάθλιψη του σύγχρονου ανθρώπου. Γιατί αυτός παρατηρεί ότι η κυριαρχία του πάνω στον φυσικό κόσμο δεν είναι απόλυτη, καθώς το «σάγμα του κόσμου», αυτό το πανάρχαιο «πέπλο της Μάγια», απλά ανασηκώνεται για λίγες μόνο στιγμές, τις οποίες βαπτίζει «εξαιρετικές», που, όμως, είναι ανήμπορες να του δώσουν την «απόλυτη» γνώση της πραγματικότητας που διακαώς επιθυμεί.
Γιάννης Τσαρούχης – Περί έρωτος
Αυτός ο ιδανικός και τέλειος κόσμος, στον οποίο ανήκει ο τέλειος ή η τέλεια ερωμένη, είναι πρώτος στην πρώτη κατηγορία, την πιο υψηλή. Έτσι, η πτωχή κόρη ερεθίζεται ερωτικά με τον πάμπλουτο εραστή της, όχι για λεπτά, όπως νομίζει ο κόσμος, αλλά για καθαρώς σεξουαλική γοητεία, η οποία σαν ένα σπάνιο άρωμα τυλίγει την ερωτευμένη. Άλλοτε, ορισμένα αγόρια των δεκαοχτώ ετών έπεφταν ερωτευμένα με την υπηρέτρια του σπιτιού τους, ανακαλύπτοντας ιδανική πρωτογένεια και συμπυκνωμένο ερωτισμό, που είχε φυγαδεύσει η αστική ηθική από τις παστεριωμένες ξαδέλφες και ανηψιές, ο έρως με τις οποίες καταντούσε ένα είδος αιμομιξίας, εφόσον δεν επρόκειτο να ανέλθουν κοινωνικά, αν έρχονταν σε επαφή με τις ως άνω ευνουχισμένες ανηψιές.
Σκέψεις για την πανδημία και τις αλλαγές στις κοινωνικές λειτουργίες
Η τελευταία, εν γένει, δέχεται την πρώτη εδώ και εκατοντάδες χρόνια ιστορική ώθηση για «επιστροφή στον Οίκο», ως το μέρος που ο άνθρωπος μπορεί πια να εργάζεται για να εξασφαλίζει τα προς το ζήν. Ένας «οίκος» αποψιλωμένος από τις γενεές που εγκαταβιούσαν και εργάζονταν εντός του, στα πλαίσια της αρχαϊκής οικιακής οικονομίας, αλλά διαθέτοντας πια όλα τα κρίσιμα (ηλεκτρονικά και τηλεπικοινωνιακά) εργαλεία για να γίνεται η εργασία που συνήθως επιτελείται σε ένα γραφείο ή ένα εργοστάσιο. Το ότι αυτό αφορά μόνο ένα τμήμα των θέσεων εργασίας δεν ακυρώνει το μέγεθος της μετάβασης/επιστροφής που συντελείται, ιδιαίτερα αν συνδυαστεί με το γεγονός ότι εκτός από το να εργάζεται και να ζει, ο οίκος γίνεται το (ηλεκτρονικό) σημείο όπου μπορεί, επίπρόσθετα, ο ένοικός του να αγοράζει τα χρειώδη και να επικοινωνεί με τους ομοειδείς του, χωρίς την ανάγκη μετακίνησης και φυσικής παρουσίας.
Συζήτηση μελών του Res Publica με τον Γιώργο Φίλη
2021 – μια χρονιά ιλίγγου και μετάβασης – κυριευμένη από την πανδημία του COVID-19, με τον βαθύ αντίκτυπό της σε όλο το φάσμα της δημόσιας και της ιδιωτικής ζωής, σε παγκόσμια κλίμακα – από το γεωπολιτικό και το κοινωνικο-οικονομικό έως το καθαρά υπαρξιακό πεδίο….
Το 1821 και η Άνοιξη των Εθνών: από την ιστορία στην έμπνευση
Πράγματι, η Άνοιξη των Εθνών είχε στενή σχέση εξάρτησης με την προηγηθείσα Ελληνική Επανάσταση του 1821. Την Ελληνική Επανάσταση, η οποία αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για όλη την Ευρώπη, ακολούθησαν οι εξεγέρσεις του 1830-31, οι οποίες, όμως, δεν ανταποκρίθηκαν στις προσδοκίες των ευρωπαϊκών λαών για πιο δίκαιες και δημοκρατικές κυβερνήσεις. Σύντομα, οι όποιες κατακτήσεις εξανεμίστηκαν από τα συνήθη αυταρχικά/δεσποτικά συστήματα διακυβέρνησης. Αν και οι προσδοκίες περί δικαιοσύνης, ελευθερίας και ανεξαρτησίας δεν ικανοποιήθηκαν, οι άνθρωποι, σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, συνέχισαν να ελπίζουν και να οργανώνονται, βουλόμενοι την ανατροπή. Αυτή η τεράστια ζύμωση ιδεών, πρακτικών, στοχεύσεων και οραμάτων οδήγησε, το 1848, σε ορισμένα από τα πιο αιματηρά και μαζικά εξεγερσιακά γεγονότα της νεότερης ευρωπαϊκής πολιτικής ιστορίας. Οι νέες εξεγέρσεις του 1848, σε σύγκριση με τις προηγούμενες, είχαν μεγαλύτερη ισχύ, εκτός των άλλων γιατί αυξημένες ήταν και οι ανάγκες των πληθυσμών: δεν απαιτήθηκε μόνο περισσότερη πολιτική ελευθερία, αλλά και κοινωνική και οικονομική ισότητα, δεδομένου ότι η προηγούμενη οικονομική κρίση του 1846 είχε επηρεάσει σημαντικά τα φτωχότερα στρώματα των πολιτών-υπηκόων σε όλη την Ευρώπη.
Τεχνολογία, δυστοπία, κυριαρχία: ο ορίζοντας της μελαγχολίας – Μέρος 2ο
Ο κίνδυνος της φυσικοποίησης και της μονοδρόμησης εδώ εμπεριέχει και ορισμένες καθόλου ευχάριστες παράπλευρες συνέπειες που πρέπει να εξεταστούν ιδιαίτερα. Καταρχήν, διότι άγονται και φέρονται από την ίδια ψευδο-ουτοπική σκέψη με εκείνη προηγούμενων ιδεολογικών συστημάτων που επιχείρησαν να συστηματοποιήσουν την ιστορία αγνοώντας βασικές ανθρωπολογικές και βιολογικές προκείμενες των ανθρώπινων όντων. Κατά δεύτερον, είτε αγνοούν, είτε παραγνωρίζουν τον τραγικό χαρακτήρα που εμπεριέχεται στις ανθρώπινες επιλογές σαν απόρροια της πεπερασμένης φύσης μας. Είναι ακριβώς η τεράστια επιρροή της μηχανοποιημένης νόησης (Τεχνητή Νοημοσύνη, Μηχανική Μάθηση) και ο βασανιστικά αναγωγιστικός χαρακτήρας των σύγχρονων γνωσιακών επιστημών που καταλήγει να τρέφει την παραπλανητική εικόνα ενός απόλυτα ελεγχόμενου πεπρωμένου (Controlled Destiny Fallacy), το οποίο είναι, ουσιαστικά, ανάλογη μορφή ύβρεως όπως στην αρχαία Ελληνική, τραγωδία. Αυτά όλα συγκλίνουν σε ένα πλανητικής κλίμακας πείραμα με εμάς τους ίδιους ως υποκείμενα.
Τεχνολογία, δυστοπία, κυριαρχία: ο ορίζοντας της μελαγχολίας – Μέρος 1ο
Είναι στα παραπάνω πλαίσια όπου ανακαλύπτει κανείς ότι το ερώτημα για την ανάγκη ελαστικοποίησης των ορίων του ανθρώπινου κόσμου δεν είναι καθόλου αθώο, ειδικά σε μια εποχή κατά την οποία η δύναμη της τεχνικής βαίνει πλέον εκθετικά αυξανόμενη, τόσο ως προς τα αποτελέσματα, όσο και ως προς την περιπλοκότητα. Επιπλέον, δεν μπορεί να μη ληφθεί υπόψιν ότι αυτό δε συμβαίνει σε μια οποιαδήποτε ιστορική και γεωπολιτική συγκυρία, αλλά σχεδόν αμέσως μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, με την είσοδο σε έναν πολυπολικό κόσμο γεμάτο αστάθειες και αβεβαιότητα. Για να κατανοήσουμε το μέγεθος του προβλήματος ακόμη και για τις κυβερνώσες ελίτ, θα πρέπει να αντιπαραθέσουμε στα συνέδρια των τεχνικών, ένα άλλο που έλαβε χώρα το 1995 υπό την αιγίδα του ίδιου του Μιχαήλ Γκορμπατσώφ και πεντακόσιους συμμετέχοντες από τις πολιτικές ηγεσίες, ακαδημίες και εταιρίες όλων των ηπείρων, αφιερωμένο στο πρόβλημα της διακυβερνησιμότητας[7]. Η προβληματική αυτή προέρχεται από μια ορισμένη ανάγνωση ενός οικονομικού μοντέλου του Παρέτο, το οποίο προβλέπει, ούτε λίγο, ούτε πολύ, ένα μοντέλο ανάπτυξης 20:80, δηλαδή, με απλά λόγια, ένα κολοσσιαίο περίσσευμα – περί τα 80% του παγκόσμιου πληθυσμού σε παραγωγική ηλικία, του οποίου η εργασία δεν θα απαιτείται για την ανάπτυξη της οικονομίας.
Αντιναταλισμός και αγάπη
Απόσπασμα από το άρθρο, «Το αντι-γενετικό κίνημα» που περιέχεται στο 2ο τεύχος του περιοδικού ResPublica / Σημειώσεις εκτός γραμμής για την ριζική κοινωνική αλλαγή, το οποίο κυκλοφορεί μαζί με το 3ο τεύχος. Οι αντιναταλιστικές ιδέες δεν αποτελούν παρά μια από τις πιο έκδηλες μορφές ενός μεφιστοφελικού πεσσιμισμού: ο Μεφιστοφελής…
Γκέοργκ Φρ. Γιούνγκερ – Ανθρώπινη ελευθερία και τεχνικός καταναγκασμός
Απόσπασμα από το άρθρο, «Friedrich Georg Jünger – Η τεχνική ως ιδεολογία και μοντέλο ζωής» που περιέχεται στο 2ο τεύχος του περιοδικού ResPublica / Σημειώσεις εκτός γραμμής για την ριζική κοινωνική αλλαγή, το οποίο κυκλοφορεί μαζί με το 3ο τεύχος. Σίγουρα δεν ενεργούμε χάρη στην ελεύθερη θέληση, αλλά ούτε και…
Το παγκόσμιο γεγονός και οι διαφορετικοί Μάηδες
Απόσπασμα από το άρθρο, «Σκέψεις για τα κινήματα και το Μάη του 1968» που περιέχεται στο 2ο τεύχος του περιοδικού ResPublica / Σημειώσεις εκτός γραμμής για την ριζική κοινωνική αλλαγή, το οποίο κυκλοφορεί μαζί με το 3ο τεύχος. Αν και ο Μάης του 1968 ήταν ένα παγκόσμιο γεγονός, όχι…