Η έννοια της πνευματικής ιδιοκτησίας ανά τους αιώνες
Η επί αιώνες μνημονική διάσωση προφορικών επών και παραδόσεων θέτει αντίστοιχες υποψίες για την σχετικότητα της πνευματικής κυριότητας και σε αρχαίες -ιδίως προκλασικές- περιόδους. Φερειπείν, ορισμένοι νεώτεροι μελετητές έχουν αμφισβητήσει την ύπαρξη του Ομήρου ως ιστορικού προσώπου, χαρακτηρίζοντας τα έπη του ως απανθίσματα προφορικών μύθων που κάθε αρχαϊκή γενεά εμπλούτιζε με τον δικό της, αυθαίρετο τρόπο [5]. Λόγω ένδειας πηγών, η ενδελεχής διερεύνηση της αρχαίας γραμματείας συνήθως κρίνεται επισφαλής. Μολαταύτα, το φαινόμενο της προοδευτικής διάνθισης λογοτεχνικών έργων ανωνύμου εμπνευστή μπορεί να μελετηθεί καλύτερα στην νεοελληνική παράδοση, από το έπος του Διγενή έως τα δημοτικά τραγούδια. Τέτοια προ-νεωτερική, λαϊκή ποίηση λαξευόταν από στόμα σε στόμα και από γενεά σε γενεά, φέροντας την ιδιαίτερη πολιτιστική σφραγίδα της κοινότητας όπου ανακυκλείτο. Επρόκειτο περί κοινού κτήματος, εν είδει μίας -ας μου επιτραπεί η έκφραση- πνευματικής κοινοκτημοσύνης.
Ο «ελληνοκεντρισμός» του Παναγιώτη Κονδύλη
«Αν ο Ελληνισμός θέλει να επιβιώσει ως διακεκριμένη ταυτότητα, το πρώτο που θα έπρεπε να κάμει θα ήταν να παράγει όσα τρώει. Δεν εννοώ διόλου κάποιαν οικονομική “αυτάρκεια” με την παλαιά έννοια, αλλά την απαλλαγή από την πολιτική και την πρακτική του παρασιτικού καταναλωτισμού. Ένα βιώσιμο συλλογικό υποκείμενο οφείλει να εξάγει τουλάχιστον τόσα, όσα εισάγει σ’ έναν ανοικτότερο κόσμο. Ειδάλλως είναι αναπόφευκτη ή πτώση στα κατώτερα σκαλιά του διεθνούς καταμερισμού της εργασίας, ή καταχρέωσα και ή πολιτικοστρατιωτική εξάρτηση».
Edward Skidelsky – Η σκιά του ολοκληρωτισμού (μέρος α’)
Τον Μάρτιο του 2019, η φορολογική εμπειρογνώμων Maya Forstater απολύθηκε από τη δουλειά της — δια νόμου, σύμφωνα με δικαστική απόφαση — επειδή διατύπωσε την άποψη ότι «το φύλο είναι βιολογική πραγματικότητα και είναι κάτι το αμετάβλητο». Όταν η συγγραφέας J.K. Rowling επιχείρησε να υπερασπιστεί…
Η ευκοσμία που αναδύεται από το έργο «Τιμαρίων» ενάντια στο Μεφιστοφελικό πεσιμισμό
Μια οξυδερκής ανάλυση του Βυζαντινού έργου «Τιμαρίων»[1] προϋποθέτει σύντομη επεξήγηση όρων που έχουμε εισάγει σε παλαιότερα δοκίμια, δημοσιευμένα στο δεύτερο και τρίτο μέρος του περιοδικού ResPublica[2]. Στο επίκεντρο της συζήτησης που αναπτύσσει το άρθρο αυτό βρίσκεται ο «υπόγειος νους», έννοια που οφείλει την ύπαρξή της…
Ἰσότητα ὑπὲρ καὶ ἐναντίον ἀξιοκρατίας
Στὸ τρίπτυχο τῆς φιλελεύθερης σκέψης, ἡ ἰσότητα κατέχει σήμερα μία θέση περιωπῆς. Οἱ συνθῆκες ἔχουν συγκλίνει ὑπέρ της, ἀρχῆς γενομένης ἴσως ἀπὸ τὶς τελευταῖες δεκαετίες του ψυχροῦ πολέμου. Ἡ ἔμφαση ποὺ τῆς ἐδόθη ἀπὸ τὰ σοσιαλιστικὰ καθεστώτα κατὰ τὸν 20ο αἰώνα, ὁδήγησε τὴν Ἀμερικὴ στὴ…
Gianfranco Mormino – Η πολιτική διάσταση της θυσίας στον Ρενέ Ζιράρ
Ο Ρενέ Ζιράρ δεν ασπάστηκε ποτέ τον αριστοτελικό ορισμό του ανθρώπου ως «φύσει πολιτικόν ζώον». Η ανθρωπολογία του δεν προβλέπει εύκολες αρμονίες ή έμφυτες τάσεις που οδηγούν με τρόπο φυσικό στη συνεργασία· αντιθέτως, το πλεόνασμα μίμησης που χαρακτηρίζει τον άνθρωπο, σε σύγκριση με άλλα είδη, είναι για αυτόν ένα δίκοπο μαχαίρι που, ενώ από τη μία πλευρά επιτρέπει την ανάπτυξη εκλεπτυσμένων δεξιοτήτων, από την άλλη εκθέτει σε κίνδυνο απώλειας οποιασδήποτε ικανότητας του ανθρώπου να ελέγξει τα γεγονότα και να υποπέσει στο χάος της βίας. Ενώ γίνεται όλο και πιο εξειδικευμένη, στην αντιμετώπιση των φυσικών κινδύνων, η ανθρωπότητα παραμένει ανίσχυρη μπροστά σε εκείνους που τεχνητά σφυρηλατεί από μόνη της, ζώντας σε μια συνεχή κατάσταση αυτο-προκαλούμενης επισφάλειας. Με αυτή τη θέση του ο Ζιράρ είναι σύμφωνος με την κριτική που ασκεί ο Χομπς στην αριστοτελική πολιτική δομή, που υπαγορεύεται από μια σύλληψη του ανθρώπου η οποία δεν αφήνει χώρο στην ψευδαίσθηση μιας τάξης που είναι εγγεγραμμένη στη φύση.
Ο Machiavelli, ο μεσαιωνικός Ισλαμικός πολιτικός στοχασμός και ο σύγχρονος δυτικός κόσμος
Στο πιο πρόσφατο βιβλίο του Βασίλειου Σύρου (διεθνώς αναγνωρισμένου ιστορικού της πολιτικής σκέψης και Διευθυντή του Early Modern Greek Culture Program στο Medici Archive Project στη Φλωρεντία της Ιταλίας) Μεσαιωνική Ισλαμική Πολιτική Σκέψη και Σύγχρονη Ηγεσία (Εκδόσεις Παπαζήση, 2020), αναλύονται διάφορες πτυχές της σκέψης μουσουλμάνων…
Η απεικονιστική θεωρία του Ludwig Wittgenstein
Από τα πρώτα της κιόλας βήματα, η φιλοσοφία των Νεώτερων Χρόνων συγκρούστηκε με την, κυρίαρχη έως τότε, μεταφυσική του σχολαστικισμού, απέρριψε τις δικές της μορφές συλλογιστικής και αναζήτησε νέες μεθόδους απόκτησης γνώσης, με αφετηρία όχι όμως το γενικό και το αφηρημένο (όπως είχε κάνει ο…
Τεχνητή νοημοσύνη: μια νέα πρόταση Κανονισμού της ΕΕ
Έχοντας κάνει αυτή τη διάκριση, η ΤΝ είναι εξαιρετικά στρατηγικής σημασίας επειδή χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο στη διαχείριση κρίσιμων υποδομών (από τις μεταφορές ως το Διαδίκτυο), στον ιατρικό τομέα (χειρουργικές επεμβάσεις με ρομπότ), σε ποινικές διαδικασίες (για παράδειγμα, τεχνολογίες αναγνώρισης προσώπου) και στις διαδικασίες πρόσληψης (με αυτόματη ανάλυση βιογραφικών σημειωμάτων).
Για να λειτουργήσει σωστά, η ΤΝ χρειάζεται τεράστιο όγκο δεδομένων (big data). Για παράδειγμα, στην αναγνώριση προσώπου, το σύστημα TN πρέπει να είναι σε θέση να «συγκεντρώσει» έναν τεράστιο αριθμό συγκεκριμένων χαρακτηριστικών του προσώπου για να μπορεί να επιβεβαιώσει με σχετική βεβαιότητα ότι το παρατηρούμενο πρόσωπο είναι ενός συγκεκριμένου ανθρώπου. Αυτό έχει σημαντικές επιπτώσεις και στο επίπεδο της ηθικής: εξαιτίας της χρήσης ευαίσθητων βιομετρικών δεδομένων, αλλά και της ορθής λειτουργίας και χρήσης αυτών των τεχνολογιών.
O αριστοκρατικός ριζοσπαστισμός του Friedrich Nietzsche
Ο γερμανικής καταγωγής διανοητής Friedrich Nietzsche (1844-1900) είναι μια από εκείνες τις μορφές στην ιστορία της σύγχρονης φιλοσοφίας, που οι περισσότεροι αναγνωρίζουν σήμερα. Τα προκλητικά αποφθέγματά του, η αινιγματική και απόκοσμη μορφή του, καθώς και το πλήθος των (συχνά αλληλοσυγκρουόμενων) «οπαδών» του, τον καθιστούν μια…