Λέο Στράους – Φυσικό δίκαιο και δημοκρατία
Ο άνθρωπος είναι φύσει κοινωνικό ον. Είναι φτιαγμένος έτσι ώστε να μην μπορεί να ζήσει, ή να ζήσει καλά, παρά μόνο μαζί με τους άλλους. Εφόσον από τα άλλα ζώα τον ξεχωρίζει το λογικό και η ομιλία, και εφόσον η ομιλία είναι επικοινωνία, ο άνθρωπος…
Περιθώρια βελτίωσης του πολιτικού συστήματος: η πολιτική ως πρώτη των επιστημών
Γίνεται δηλαδή αντιληπτή η ομάδα των πολιτικών ως το απόλυτα αλλότριο, το απόλυτα ξένο. Ψηλαφούμε δηλαδή μια απόλυτη αποξένωση μεταξύ πολιτών και πολιτικών, όσον αφορά τον τρόπο που προσλαμβάνεται η μεταξύ τους σχέση. Θα επανέλθουμε με επόμενη ευκαιρία στο ζήτημα αυτό. Πάντως το στοιχείο της φαυλότητας αποθαρρύνει περαιτέρω την ενασχόληση με τα κοινά και στηρίζει άρα το προηγούμενο στοιχείο, εκείνο της κλειστής ομάδας: κανενός παιδιού στόχος δεν θα μπορούσε να είναι να συγκαταλεχθεί στους φαύλους, εκτός αν οι φαύλοι είναι γονείς του, οπότε γνωρίζει και περίπου τι κάνουν και ότι δεν είναι φαύλοι.
Αναγωγισμός, άγνοια ελέγχου και αναζήτηση της αλήθειας
Στον 21ο αιώνα η σχέση μας με την αλήθεια είναι άκρως ανησυχητική και προβληματική καθώς οι περισσότεροι από εμάς διαβάζουν «ειδήσεις» από τα κοινωνικά μέσα και από πηγές ενημέρωσης (συστημικές και μη) που επιλέγουμε με βασικό κριτήριο αυτό που μας κάνει να νιώθουμε καλά και μας (αυτό)επιβεβαιώνει. Όμως αυτή μας η επιλογή, στην πραγματικότητα, δημιουργεί έναν θάλαμο αντήχησης (echo chamber). Δηλαδή έναν χώρο όπου αυτές οι πεποιθήσεις (σαν ηχώ) υποστηρίζονται από τη συντριπτική πλειοψηφία όσων γράφουν, σχολιάζουν και τελικά μοιράζονται τις ίδιες απόψεις. Έτσι ο καθένας που συμμετέχει σε αυτό το χώρο γίνεται όλο και πιο σίγουρος ότι αυτό που αναπαράγεται εσωτερικά είναι και η «αλήθεια». Θεωρούμε ότι σε ένα τέτοιο περιβάλλον γενικευμένης σχετικοποίησης, με στόχο να ενισχύσουμε την κριτική μας σκέψη και να αναζητήσουμε («επαναφέρουμε») περισσότερη αλήθεια στη ζωή μας, είναι χρήσιμη η εξοικείωσή μας με τις λεγόμενες λογικές πλάνες (ή σφάλματα λογικής).
Χάννα Άρεντ – Συλλογική ευθύνη
Υπάρχει ένα είδος ευθύνης για πράγματα που κάποιος δεν έχει κάνει· μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνος γι’ αυτά. Όμως δεν μπορεί να είναι ή να νιώθει ένοχος για πράγματα που συνέβησαν χωρίς να συμμετέχει ενεργά σε αυτά. Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό σημείο, που αξίζει να τονιστεί με απόλυτη σαφήνεια, σε μια χρονική στιγμή κατά την οποία τόσοι πολλοί, καλοπροαίρετοι, λευκοί φιλελεύθεροι ομολογούν τα αισθήματα ενοχής τους όσον αφορά το ζήτημα των Νέγρων. Δε γνωρίζω πόσες περιπτώσεις τέτοιων εσφαλμένων συναισθημάτων έχουν υπάρξει στην ιστορία, γνωρίζω όμως ότι στην μεταπολεμική Γερμανία, όπου προέκυψαν παρόμοια προβλήματα σχετικά με όσα διαπράχθηκαν από το χιτλερικό καθεστώς εις βάρος των Εβραίων, η κραυγή «είμαστε όλοι ένοχοι», που αρχικά ακουγόταν τόσο μα τόσο ευγενής και δελεαστική, στην πράξη έχει εξυπηρετήσει μονάχα στο να απαλλάξει σε σημαντικότατο βαθμό όσους είναι πραγματικά ένοχοι.
Προτεραιότητα της πολιτικής έναντι της ηθικής – Γιώργος Ν. Οικονόμου
Αυτό δεν σημαίνει ότι ο φιλόσοφος παραβλέπει γενικώς τις ανθρώπινες αδυναμίες, αλλά ότι στην πολιτική τελικώς γι’ αυτόν οι άποροι είναι οι κακοί, ενώ οι εύποροι είναι οἱ καλοὶ κἀγαθοί, οἱ ἐπιεικεῖς, οἱ βελτίονες, οι μοναδικοί κάτοχοι της αρετής που θα φροντίσουν εξ ορισμού (φύσει) για το κοινό συμφέρον. Η εικόνα των ανωτέρων στρωμάτων είναι εξιδανικευμένη, ιδεώδης και ωραιοποιημένη, όπως και η εικόνα της πολιτικής τους ικανότητας. Ο φιλόσοφος φαίνεται ότι αναζητεί και πιστεύει ότι υπάρχει στις ανώτερες τάξεις ένα πολιτικό υποκείμενο απαλλαγμένο από πάθη και αδυναμίες, παρεκκλίσεις και αδικίες, αποκαθαρμένο από ατομικές ανάγκες και ίδιο συμφέρον, δηλαδή από τα εξωτερικά αγαθά, κάτοχο ικανοτήτων και αρετών, εν τέλει ένα εξωπραγματικό και ιδεατό πολιτικό υποκείμενο.
Φιλοσοφία και επιστήμη: μια ιστορία της αλήθειας
Έτσι η επιστήμη, με το αγαθό θράσος της μεθόδου, έρχεται να δώσει λύση στο άλυτο πρόβλημα της αλήθειας που διαφορετικά θα οδηγούσε ή σε μια δογματική και αδιάλλακτη σχηματική τοποθέτηση, ή στην απόφανση πως η εύρεση της αλήθειας είναι αδύνατη. Χωρίς τη θεμελίωση της επιστήμης η ιστορία της φιλοσοφίας θα ήταν μια σειρά από μυθολογήματα και πλάνες της συνείδησης που μας βαυκαλίζουνε αιώνες τώρα ή θα οδηγούσε στο μηδέν της απόλυτης σχετικότητας. Η υπόθεση είναι ότι η εύρεση της αλήθειας ταυτίζεται με την ιστορική διαδικασία απελευθέρωσης του νου.
Η προσέγγιση της δημόσιας σφαίρας στην πολιτική θεωρία της Hannah Arendt
Γράφει ο Γρηγοριάδης Κωνσταντίνος Σημαντική πτυχή του έργου της Hannah Arendt, που έχει συζητηθεί αρκετά και για την οποία η ίδια έχει υποστεί κριτική, είναι η προσέγγισή της στη θεώρηση του πολιτικού και στη σύνδεσή του με ό,τι αποκαλεί η ίδια «δημόσια σφαίρα» ή «πολιτική…