Πρόσωπο κι ελευθερία – από τη σκέψη στην Ιστορία (συζήτηση με Νίκο Ερηνάκη και Κατερίνα Χατζοπούλου)
Την Τετάρτη 3 Μαρτίου 2021 (18:00 ώρα Ελλάδας), μέλη του ResPublica (Θεοδοσιάδης Μιχάλης (Διδάκτωρ πολιτικών επιστημών) Παπαϊωάννου Θοδωρής (Διδάκτωρ Φιλοσοφίας) και Δρίτσας Γιώργος συζητούν με το Νίκο Ερηνάκη (Διδάκτωρ φιλοσοφίας) και την Κατερίνα Χατζοπούλου (Διδάκτωρ Γλωσσολογίας και πρόεδρος του Συλλόγου Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν…
Γιώργος Κοντογιώργης – Τα ελληνιστικά χρόνια, η κοσμόπολη και το Βυζάντιο
H κοσμοσυστημική προσέγγιση του ελληνισμού και, στο πλαίσιο αυτό, της κοσμοϊστορίας μας επιτρέπει επίσης να επιχειρήσουμε την ολική ανασυγκρότηση του γνωσιολογικού υπόβαθρου των κοινωνικών επιστημών.
Βυζάντιο και Laïcité (μέρος β’): Περί των παρανόμως τοῖς ἄρχουσιν ἐπί τοῖς ἱεροῖς τολμωμένων
Η διαλεκτική σχέση μεταξύ βυζαντινού “Κράτους” και Εκκλησίας αναιρεί ριζικά την απλοϊκή άποψη του Hegel και κάνει τις επίκαιρες εξαγγελίες περί “συμφωνιών της Πολιτείας με την Εκκλησία” να φαντάζουν άτολμες και υπερφίαλες σε σχέση με τα ριζικά μέτρα και την ολομέτωπη επίθεση που εξαπέλυσαν στην Εκκλησία οι κοσμικοί του Βυζαντίου.
Βυζάντιο και Laïcité (μέρος α’)
“Η εκκοσμίκευση θεωρείται συνήθως η νίκη του αθεϊσμού επί του χριστιανισμού. Λίγοι όμως βλέπουν πως είναι δυο εντελώς διαφορετικά πράγματα ο αντικληρικαλισμός του κράτους από την αποχριστιανοποίηση ενός λάου. Το πρώτο πράγμα μπορεί να συμβεί κάλλιστα χωρίς να είναι απαραίτητο επακόλουθο το δεύτερο. Και όσο αφορά την αποχριστιανοποίηση της ελληνικής κοινωνίας αυτή συντελείται ήδη εδώ και αρκετές δεκαετίες χωρίς να έχουν θιχτεί στο ελάχιστο τα “δικαιώματα” της ιερατικής τάξης.”
Η αποφατική επικαιρότητα και o εθνισμός πριν το κράτος (μέρος α’)
Το κείμενο που ακολουθεί δεν διεκδικεί θέση στην επικαιρότητα της εποχής. Αντίθετα αποτελεί ένα μικρό κεφάλαιο μιας ευρύτερης μελέτης επάνω στην φυσιογνωμία των ανταγωνισμών και των ιδεοσυστημάτων που αναπτύχθηκαν κατά τον μετασχηματισμό του Βυζαντίου τον 14ο αιώνα, και για τον λόγο αυτό είναι φιλόδοξη αφού επιδιώκει την σύνδεση με το χθες. Οφείλουμε όμως να ομολογήσουμε ότι η παρούσα ανάρτηση γίνεται κάτω από την επίδραση της επικαιρότητας, όχι τόσο από αυτή που προέκυψε από το ζήτημα της ονομασίας του γειτονικού μας λαού και τον τρόπο με τον οποίο αγκομαχεί να βρει μια θέση κάτω από τον ήλιο της εθνικής του ταυτότητας, (απατηλό ή όχι αυτό ας το κρίνει ο καθένας μας) αλλά κυρίως από τον ίδιο τον χαρακτήρα του διαλόγου και τους φορείς του από τους εδωμερίτες της Μακεδονίας.
Άσπονδα ζευγάρια: Ο Διάλογος πλουσίων και πενήτων του Αλέξιου Μακρεμβολίτη
The Prince and the Pauper Ο Mark Twain είναι ο συγγραφέας της νουβέλας Ο πρίγκιπας και ο φτωχός. Αν και το βιβλίο του συμπεριλαμβάνεται στην κατηγορία της νεανικής λογοτεχνίας, ο προνοητικός Mark Twain είχε φροντίσει από την πρώτη του έκδοση το 1882 να υποδείξει…
Οι τιποτένιοι Αλέξιοι* και ο ελεήμων αυτοκράτορας του Βυζαντίου
Ακριβώς τέτοια είναι η περίπτωση των τελευταίων δέκα ετών, από το 1195 έως το 1204 μ.Χ. πριν τα σταυροφορικά στρατεύματα καταλύσουν με ανεπανόρθωτα αποτελέσματα την σχεδόν χιλιόχρονη κυριαρχία της ανατολικής ρωμαϊκής αυτοκρατορίας (Βυζάντιο). Η τύχη ήθελε να διαχειριστούν την επιβαρυμένη πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά αυτοκρατορία και να την ωθήσουν σε ακόμα χειρότερα επίπεδα τρείς αυτοκράτορες με το ίδιο όνομα: ο Αλέξιος Γ’, ο Αλέξιος Άγγελος Δ’ και ο Αλέξιος Ε’ Δούκας Μούρτζουφλος. Το χαρακτηριστικό κοινό γνώρισμα και των τριών αυτοκρατόρων δεν ήταν μόνο το μικρό τους όνομα. Όλοι τους άνηκαν στην ίδια οικογένεια της δυναστείας των Αγγέλων και με την σειρά που τους αναφέρουμε ήταν θείος, ανιψιός και γαμπρός του θείου, και όλοι τους αποτελούσαν, όπως τους περιγράφει ο Georg Ostrogorsky, «τιποτένιες προσωπικότητες».
Η (ανατολική) ιστορία της Δύσης
Ενάντια στην μοιρολατρική πεποίθηση πως «η κάθε εποχή θεωρεί τον εαυτό της χειρότερη από τις προηγούμενες» η αλήθεια είναι πως στην ιστορία της ανθρωπότητας δεν είχε ποτέ καθολική επικράτηση η ρήση «κάθε πέρυσι και καλύτερα». Αν θέλουμε να αναζητήσουμε ένα σταθερό μοτίβο για το πως αντιλαμβάνονται ο άνθρωποι την εποχή τους θα διαπιστώσουμε πως πολύ συχνά εμφανίζονται εποχές οι οποίες κυριαρχούνται από έντονη αισιοδοξία και τόλμη για το μέλλον. Ας θυμηθούμε την belle epoque, τα χρόνια που ακολούθησαν το τέλος του δεύτερου μεγάλου πολέμου και την βικτωριανή αυτοπεποίθηση με την αστική προσήλωση στην πρόοδο και τις υλικές δυνάμεις. Ειδικά η βικτωριανή εποχή επέδειξε μια ανεπανάληπτη από τότε αύρα αισιοδοξίας και εμπιστοσύνης στις δυνάμεις της τεχνικής και τις επιστήμης. Άρα οφείλουμε να μην ξεχνάμε πως υπάρχουν και εποχές που οι άνθρωποι τις θεωρούς καλές, μάλιστα καλύτερες από τις περασμένες…