Elémire Zolla – Τί είναι η παράδοση (προδημοσίευση 4ου τεύχους ResPublica)
Απόσπασμα από: «Elémire Zolla – Τί είναι η παράδοση», σε μετάφραση του Αλέξανδρου Μπριασούλη. Παράδοση είναι αυτό που παραδίδεται, αυτό που μεταβιβάζεται, ιδίως από γενιά σε γενιά, και αφορά τη ρίζα κάθε ανθρώπινης κατάστασης ή πράξης. Για την Παράδοση όμως πιο ζωντανοί από τους ζωντανούς…
Η έννοια της Iδεολογίας: η συνεισφορά του μαρξισμού (α’ μέρος)
«[…] αυτό που βγαίνει από μια επαναστατική δικτατορία είναι μια πολεμική κοινωνία δικτατορικού τύπου (η οποία γίνεται όλο και πιο πολεμική όσο κρατάει αυτή η δικτατορία), δηλαδή ένας στρατιωτικός δεσποτισμός […] Τι βγήκε από τις πολιτικές αναταραχές στη Ρώμη; Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και ο στρατιωτικός…
Ζακ Ελλύλ – Εξομολόγηση ενός πρώην επαναστάτη
Είναι πολύ εύκολο να κατηγορούμε τους κομμουνιστές: ποτέ τους δεν θέλησαν τη δικτατορία, τις σφαγές του Πολ Ποτ, τα γκούλαγκ, την ιμπεριαλιστική ισχύ του κομμουνισμού. Μπορώ να το βεβαιώσω: οι κομμουνιστές που γνώρισα ποτέ τους δεν φαντάστηκαν ότι τα υπέροχα ιδεώδη τους θα κατέληγαν σε μια από τις ισχυρότερες αστυνομοκρατίες του κόσμου. Ποτέ ο Αϊνστάιν δεν θέλησε την ατομική βόμβα. Ποτέ κανείς καλόπιστος άνθρωπος δεν επιθύμησε όλο αυτό το κακό που συσσωρεύτηκε στις επιστήμες, στην πολιτική, στην οικονομία, στην τεχνική. Γιατί τίποτε άλλο δεν συσσωρεύτηκε παρά κακό. Είναι σαν, μ’ έναν τρόπο ακατανόητο, όλα εκείνα τα υπέροχα άνθη της προόδου να μην έδωσαν παρά καρπούς πικρούς και δηλητηριώδεις και πέραν αυτών, τίποτε. Πλέον, δεν έχουμε παρά να διαλέξουμε ανάμεσα σε μια πεποίθηση και το κώνειο.
Τεύχος 2 – Σημειώσεις εκτός γραμμής για τη ριζική κοινωνική αλλαγή
Χάννα Άρεντ – Συλλογική ευθύνη
Υπάρχει ένα είδος ευθύνης για πράγματα που κάποιος δεν έχει κάνει· μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνος γι’ αυτά. Όμως δεν μπορεί να είναι ή να νιώθει ένοχος για πράγματα που συνέβησαν χωρίς να συμμετέχει ενεργά σε αυτά. Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό σημείο, που αξίζει να τονιστεί με απόλυτη σαφήνεια, σε μια χρονική στιγμή κατά την οποία τόσοι πολλοί, καλοπροαίρετοι, λευκοί φιλελεύθεροι ομολογούν τα αισθήματα ενοχής τους όσον αφορά το ζήτημα των Νέγρων. Δε γνωρίζω πόσες περιπτώσεις τέτοιων εσφαλμένων συναισθημάτων έχουν υπάρξει στην ιστορία, γνωρίζω όμως ότι στην μεταπολεμική Γερμανία, όπου προέκυψαν παρόμοια προβλήματα σχετικά με όσα διαπράχθηκαν από το χιτλερικό καθεστώς εις βάρος των Εβραίων, η κραυγή «είμαστε όλοι ένοχοι», που αρχικά ακουγόταν τόσο μα τόσο ευγενής και δελεαστική, στην πράξη έχει εξυπηρετήσει μονάχα στο να απαλλάξει σε σημαντικότατο βαθμό όσους είναι πραγματικά ένοχοι.
Επιστήμη, πρόοδος και μιλλεναρισμός
Κατά πάσα πιθανότητα το μεγαλύτερο από τα επιτεύγματα της επιστήμης είναι ότι κατάφερε να εισχωρήσει σε έναν τομέα που στο παρελθόν ήταν αποκλειστική αρμοδιότητα της φιλοσοφίας και των θρησκειών: στον τομέα των ανθρώπινων αξιών. Δυστυχώς η ελπίδα που γέννησε η επιστήμη, ότι δηλαδή θα παρέμβει καθοριστικά στην έννοια της μοίρας και σε συνομιλία με τις κοινωνίες θα εδραιώσει ένα πανανθρώπινο σύστημα αξιών, δείχνει πως απέτυχε. Οι υπαρξιακές επιλογές του σύγχρονου ανθρώπου είναι περιορισμένες.
Για τις επαναστάσεις: Μια ιστορία του κράτους
Την στιγμή που το κυρίαρχο ενδιαφέρον στην Ελλάδα αγωνιά για το αποτέλεσμα των γαλλικών εκλογών, απουσιάζουν από το δημόσιο τόπο, όσο ποτέ άλλοτε, οι ελάχιστοι όροι πολιτικής άμυνας και κοινωνικής αυτοσυντήρησης. Η έγνοια του εγχώριου κοινού να βρεί στην Γαλλία το προεικόνισμα για τις εσωτερικές εξελίξεις προδίδει τον δανεικό χαρακτήρα της χώρας και την ιδεολογική της συγγένεια με τον γαλλικό συγκεντρωτισμό. Από ότι φαίνεται, έχει πλέον γίνει φύση η συνήθεια να ψάχνουμε ιδέες και πρότυπα από αλλού, και να μην αναζητούμε τις λύσεις στους ίδιους μας τους εαυτούς.
Αντικρίζοντας την σταφιδική κρίση του 1893-1905
Η αγροτική εξέγερση των σταφιδοπαραγωγών της βορειοδυτικής Πελοποννήσου αποτελεί πρόκληση κρίσης και αντίκρισης. Η ασφάλεια που παρέχει η απόσταση του χρόνου δίνει την δυνατότητα πολύεδρων επόψεων ανάλογα πάντα με τις προθέσεις και τις προσδοκίες μας. Άλλοτε εναποθέτουμε τα γεγονότα στον αστερισμό του μύθου, ωραιοποιώντας και…
Η προσέγγιση της δημόσιας σφαίρας στην πολιτική θεωρία της Hannah Arendt
Γράφει ο Γρηγοριάδης Κωνσταντίνος Σημαντική πτυχή του έργου της Hannah Arendt, που έχει συζητηθεί αρκετά και για την οποία η ίδια έχει υποστεί κριτική, είναι η προσέγγισή της στη θεώρηση του πολιτικού και στη σύνδεσή του με ό,τι αποκαλεί η ίδια «δημόσια σφαίρα» ή «πολιτική…
Νομιναλισμός. Το πρώτο μοντέρνο
Από την θεολογία στον σχετικισμό Μας παραμένει άγνωστο κατά πόσο ο William of Ockham κατανοούσε το μέγεθος της ρήξης και τις συνέπειες που θα προκαλούσε η προσπάθεια του να αποκαταστήσει στους σχολαστικούς της εποχής του τον εμπειρικό Αριστοτέλη. Ίσως απλά στρεφόμενος κατά των καθολικών αφαιρέσεων…