Μια διαφορετική θεωρία της παρακμής: η περίπτωση της παραδιαστολής
Ένα από τα κύρια συμπτώματα μιας παρηκμασμένης εποχής αποτελεί η αλλαγή της καθιερωμένης σημασίας εννοιών, οι οποίες κατέχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στο αξιακό σύστημα κάθε εποχής. Ιστοριογράφοι, φιλόσοφοι και ρήτορες μας παρουσίασαν αυτή την συμπτωματολογία μέσα από τα έργα τους, με τους τελευταίους μάλιστα να την μετατρέπουν σε ρητορική τεχνική. Η dinstinctio, όπως την ονόμασαν Ρωμαίοι που ασχολήθηκαν με την ρητορική, ή η παραδιαστολή ελληνιστί, επιστρατεύτηκε ως τεχνική από τους ρήτορες τόσο για να επαινέσει ο εκάστοτε ομιλητής το ήθος του ή να δικαιολογήσει τα σφάλματά του, επιχειρώντας μια μετατροπή των επικαλούμενων ελαττωμάτων σε «αρετές», όσο και για να εκθέσει αυτό ακριβώς το τέχνασμα, ξεγυμνώνοντας τον αντίπαλό του από την «φορεσιά» των ενάρετων πράξεων, αποδεικνύοντας εν τέλει ότι αυτό που ονομάζει αρετή δεν είναι παρά μια κομψή -και πάντως αλλοιωμένη- παρουσίαση των ελαττωμάτων του.