Μέσα απ’ αυτό το πρίσμα, σκοπός των επιστημών που ασχολούνται με το λαό και τον πολιτισμό του, δηλαδή της ιστορίας, της λαογραφίας και της φιλοσοφίας, δεν είναι βέβαια να μας δώσουν πληροφορίες για τα καθέκαστα, αλλά να κατορθώσουν να συλλάβουν την ιδέα του λαού —στην περίπτωσή μας την ιδέα του ελληνικού λαού και του ελληνικού πολιτισμού. Και αυτό πράγματι έκαναν: στην ιστορία ο Παπαρρηγόπουλος, στη λαογραφία ο Πολίτης, και στη φιλοσοφία ο Θεοδωρικόπουλος. Φυσικά, μέσα σ’ αυτό το ιδεο­λογικό κλίμα, η αντίφαση που σημειώσαμε παραπάνω στις αντι­λήψεις του Κυριακίδη δε γίνεται ορατή: αν ο λαός είναι ιδέα, και ο πολιτισμός είναι κι αυτός ιδέα, τότε το κρίσιμο ερώτημα: σε ποια κοινωνικά στρώματα ανήκουν οι δυο διακεκριμένοι πολιτισμοί, ο λε­γόμενος ανώτερος ή σύγχρονος και ο λεγόμενος κατώτερος ή λαϊκός, χάνει τη σημασία του.