Kείμενο του Άρη Χατζηνικολάου μέλος στον κοινωνικό καταναλωτικό συνεταιρισμό Bios Coop.
[Τον τελευταίο χρόνο είμαι στην φάση της ζωής μου που αυτά τα λίγα που έχω ζήσει  με έχουν κάνει να απομυθοποιήσω κάθε πολιτική στάση & οργάνωση, αφού ότι ελπιδοφόρο βλέπω αργά ή γρήγορα καταρρέει, τουλάχιστον στα μάτια μου. Το συμπέρασμα μου, όταν με παίρνει από κάτω, είναι: Ένας άνθρωπος είναι πολύ μικρός για να κάνει την διαφορά. Το ζούμε καθημερινά εξάλλου. Από χθες, ακόμα δεν έχω καταλάβει αν κατέρριψα αυτή την πεποίθηση ή αν την επιβεβαίωσα].

hamer-one-man-one-vote1
Κυριακή 13 Νοεμβρίου βράδυ, στην μεγαλύτερη συνέλευση που έκανε ποτέ ένας συνεταιρισμός της Θεσσαλονίκης που τα τελευταία χρόνια αποτελεί πρότυπο στην πόλη. Ρεκόρ συμμετοχής: 150 μέλη του, καλούνται να αποφασίσουν, μεταξύ άλλων, για το αν ο εργαζόμενος Α θα απολυθεί ή όχι από τον συνεταιρισμό. 150 άνθρωποι κάθε ηλικίας, πολιτικής πεποίθησης και ήθους. Η συνέλευση ξεκινά. Ο Πρόεδρας βγάζει έναν λόγο 45 λεπτών. Μας φαίνεται φυσιολογικό, αφού το έχουμε συνηθίσει. Κατόπιν, το προεδρείο της ΓΣ μας ανακοινώνει ότι οι υπόλοιποι 38 ομιλητές θα έχουμε από 2 λεπτά ο καθένας, λόγω περιορισμένου χρόνου κράτησης της αίθουσας. Κρίμα για όλους μας.  

Παρά τις αντιδράσεις αρκετών, σε μια ‘αποθέωση’ της άμεσης δημοκρατίας, οι κάλπες ανοίγουν πριν καν ξεκινήσουν οι τοποθετήσεις των μελών. Αρκετές δεκάδες άνθρωποι έρχονται για 10 λεπτά, ψηφίζουν χωρίς να ακούσουν οποιαδήποτε τοποθέτηση και αμέσως μετά αποχωρούν. Κάποιοι είναι για καφεδάκι δίπλα, πέφτει τηλεφώνημα, έρχονται, ψηφίζουν και αμέσως φεύγουν χαρούμενοι. Αυτός ο καθοδηγούμενος(?) στρατός, έρχεται μόνο στις Γενικές Συνελεύσεις, 1 φορά στο 6μηνο και εφαρμόζουν αυτή την τακτική, κρίνοντας κάθε φορά το αποτέλεσμα των ψηφοφοριών. Φυσικά, όπως δηλώνουν, αυτό είναι δικαίωμά τους, δεν απαγορεύεται. Έχουν απόλυτο δίκιο. Εμένα πάντως άμεση δημοκρατία δεν μου θυμίζει. Οι συνέπειες των ψήφων τους δεν θα πέσουν πάνω στα δικά τους κεφάλια αλλά πάνω στα κεφάλια άλλων, αυτών που δουλεύουν καθημερινά (αμειβόμενοι ή μη) για τον συνεταιρισμό καθημερινά εδώ και χρόνια, ανεξάρτητα από το σε ποια από τις αντιμαχόμενες πλευρές ανήκουν. Τραγικά, σε κάποια αυριανή συνέντευξη στα ΜΜΕ, οι καθοδηγητές τους θα εξυμνήσουν την άμεση δημοκρατία με χαμόγελο στα χείλη.  

Η διαδικασία συνεχίζεται. Σειρά τώρα έχει κάποιος πολιτικάντης, ο οποίος εμφανίζεται σταθερά μία φορά το 6μηνο, μόνο στις ΓΣ, για να ιντριγκάρει, να υφαρπάξει ψήφους και να ξεπληρώσει χάρες. Αμέσως καταλαβαίνεις ότι τα λόγια του είναι παραγγελία από άλλους, αφού έχει πληροφορίες και μιλάει για πράγματα που δεν έχει ζήσει. Κόσμος ξεσηκώνεται. Αναρωτιέμαι: τι είναι βία? Να διακόπτεις κάποιον με άσχημο τρόπο ή να βγάζεις εντεταλμένο λόγο γεμάτο διαστρεβλώσεις και μονομέρεια? Πιθανώς και τα δύο.
Στον αντίποδα, υπάρχει κόσμος που σιγά σιγά αρχίζει να αλλάζει γνώμη. Υπάρχει κόσμος που βλέπει τα πράγματα χωρίς προκαταλήψεις και αναζητά την αλήθεια του. Υπάρχουν ομιλητές που με ηρεμία που πηγάζει από μέσα τους μιλάνε για την ενότητα, την εκπαίδευση και την συγχώρεση ως απαραίτητες προϋποθέσεις για να μην πάμε κατά διαόλου. Η κυρία που κάθεται μπροστά μου, μου λέει λίγο πριν το τέλος πως άλλαξε γνώμη. Χαίρομαι. Δεν την ρωτώ με ποια πλευρά είναι, αν και το χαμόγελό της μου λέει όσα θέλω να ξέρω.

Το αποτέλεσμα είναι αμείλικτο, ποιητικό: 72-71, (και 6 λευκά) ο Α απολύεται. Μία ψήφος διαφορά. Το μυαλό πάει να καεί από την υπερένταση: ένα άτομο θα άλλαζε τα πάντα. Ένα άτομο.  

Σκέφτομαι, πως είναι τραγικό ένας άνθρωπος, πρόσφατα οικογενειάρχης να χάνει την δουλειά του για μια ψήφο. Θυμάμαι έναν άλλο ελεεινό πολιτικάντη που μιλούσε πριν χρόνια για το νόμιμο και το ηθικό. Οι άσχημες σκέψεις συναγωνίζονται η μία την άλλη μέσα στο κεφάλι μου. Πώς να ηρεμίσει κανείς μετά από μια τέτοια διαδικασία; Πώς να κοιμηθεί όταν ξέρει ότι ‘εξ αιτίας του’ ένας άνθρωπος έχασε την δουλειά του;
Αργότερα, το κεφάλι μου καθαρίζει λίγο. Η σκέψη μου αλλάζει. Σκέφτομαι πως τόσο καιρό τα τρενάκια των ψηφοφόρων μπορούσαν και κρύβονταν πίσω από την ανωνυμία της πλειοψηφίας ή της μειοψηφίας. Το αποτέλεσμα των πράξεων τους δεν ήταν δική τους υπόθεση. Όχι σήμερα όμως. Το σημερινό αποτέλεσμα φωνάζει: Η ευθύνη προσωποποιείται. Εσύ που ήρθες και ψήφισες υπερ ή κατά εσύ που δεν ήρθες, έχουμε όλοι την ίδια ευθύνη ακριβώς. Ο καθένας προσωπικά ευθύνεται εξίσου για το τι έγινε. Και θα πρέπει να κοιμηθεί με αυτό. Δεν είναι χαιρεκακία, είναι δικαιοσύνη και υπευθυνότητα. Την ίδια στιγμή, θα πρέπει οι 71 να σεβαστούν τους 72.  

Η επόμενη σκέψη μου με ξαναρίχνει. Αν είναι να περιμένουμε κάτι καλό ή κάτι κακό να συμβεί από 1 ψήφο, το έχουμε χάσει προ πολλού το παιχνίδι και κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας. Ο συνεταιρισμός δεν είναι το μαγαζί, αλλά η ενότητα των ανθρώπων του και η προσπάθεια συναίνεσης μεταξύ τους. Αυτό το είχαμε ξεχάσει. Τώρα είναι αργά.

 Ή ίσως και όχι. Οι άνθρωποι, από τότε που υπάρχουμε, τρωγόμαστε μεταξύ μας. Δημιουργούμε όμως κιόλας. Σε όλη την ανθρώπινη ιστορία η σαπίλα βαδίζει χέρι-χέρι με την αρετή. Στο
χέρι μας είναι να δημιουργήσουμε ξανάΌπως και να έχει, today it is the first day of the rest of our lives.  
Άρης Χατζηνικολάου