Frank Furedi – Περί κυρίαρχου λαού
Η σύγχρονη αντιλαϊκιστική ρητορική ελάχιστα διαφέρει από τις αντιδημοκρατικές επιθέσεις εναντίον του Αθηναϊκού δήμου κατά την εποχή της αρχαιότητας. Και οι δύο ρητορικές εμπνέονται από την περιφρόνηση προς τον ίδιο τον λαό, την οντότητα που οι κλασσικοί φιλόσοφοι αποκαλούσαν «οι πολλοί». Μια τέτοια διάθεση προς τους πολλούς συνοδεύτηκε από την πεποίθηση ότι θα ήταν καλύτερο η πολιτική να αποτελεί τέχνη των ολίγων. Ως εκ τούτου, αντιλαϊκιστές ιδεολόγοι -τότε και τώρα- τάσσονται σφόδρα ενάντια στην αρχή της πλειοψηφίας. Ισχυρίζονται ότι οι πολλοί (δηλαδή η πλειοψηφία) θα χρησιμοποιήσουν τη δυνητική τους δύναμη για να εκφοβίσουν και να εξαναγκάσουν όλους τους άλλους. Στις μέρες μας, τέτοια αντιλαϊκιστικά συναισθήματα αποτελούν κοινό τόπο στους κύκλους των πολιτικών και πολιτισμικών ελίτ…
Επιστήμη, πρόοδος και μιλλεναρισμός
Κατά πάσα πιθανότητα το μεγαλύτερο από τα επιτεύγματα της επιστήμης είναι ότι κατάφερε να εισχωρήσει σε έναν τομέα που στο παρελθόν ήταν αποκλειστική αρμοδιότητα της φιλοσοφίας και των θρησκειών: στον τομέα των ανθρώπινων αξιών. Δυστυχώς η ελπίδα που γέννησε η επιστήμη, ότι δηλαδή θα παρέμβει καθοριστικά στην έννοια της μοίρας και σε συνομιλία με τις κοινωνίες θα εδραιώσει ένα πανανθρώπινο σύστημα αξιών, δείχνει πως απέτυχε. Οι υπαρξιακές επιλογές του σύγχρονου ανθρώπου είναι περιορισμένες.
Σύγχυση, αντιλαϊκιστικός λόγος και φιλελεύθερα ά-λογα
Τούτο το κειμένου δεν προτίθεται μονάχα να προσφέρει μια επιπλέον κριτική πάνω στις αντιλήψεις του Δερτιλή – που γενεαλογικά μπορεί κανείς να εντοπίσει τις πρώτες βάσεις αυτής της ιδεολογίας στις απολυταρχικές πολιτικές θεωρίες του 16ου αιώνα και στα θετικιστικά ρεύματα του 19ου και 20 αιώνα αντίστοιχα. Επιπλέον, με αφορμή τις τοποθετήσεις του στο πλαίσιο του 2ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών, θα προσπαθήσουμε να εισάγουμε στο άρθρο αυτό μια εκ νέου κατανόηση των ανθρώπινων πραγμάτων, της πολιτικής και της τρέχουσας πραγματικότητας όπως αυτή ξεπροβάλει μπροστά μας…
Το φαινόμενο του λαϊκισμού ως πολιτικό φαντασιακό της νεοελληνικής κοινωνίας (μέρος πρώτο)
Παρακάτω αναδημοσιεύουμε το πρώτο μέρος άρθρου που αρχικά είχε δημοσιευτεί στο Περιοδικό Πρόταγμα (τεύχος 5). Ο συγγραφέας μιλά για το νεοελληνικό φαντασιακό και τον λαϊκισμό όπως διαχέεται μέσα στην ελληνική κοινωνία, εντοπίζοντας τα ιστορικά, κοινωνικά και πολιτικά του αίτια. Ταυτόχρονα ασκεί κριτική όχι μόνο στους πολιτικούς χώρους που έχουν διαβρωθεί από το λαϊκιστικό φαντασιακό, αλλά και στο θεωρητικά αντίπαλο στρατόπεδο των αντιλαϊκιστών και των νεοφιλελεύθερων τεχνοκρατών.