Αν και δεν υπάρχει αμφιβολία για τον βυζαντινό ιδεότυπο των κατοίκων της Θεσσαλονίκης του 14ου αιώνα και δεν μπορεί και ούτε πρέπει να γίνεται λόγος, σύμφωνα με τις σύγχρονες προτιμήσεις για μωσαϊκό πολιτισμών, εντούτοις η σύνθεση των κατοίκων της Θεσσαλονίκης δεν ήταν ποτέ ομοιογενής και οι αναφορές στα βυζαντινά συγγράμματα για παρουσία εθνοτήτων, (αρμένιων, αλαμάνων, ιταλών κλπ) είναι συχνή, και μάλιστα κατά το πλείστον η κοσμοσυρροή και η ποικιλομορφία της πόλης αποτιμάται θετικά. Η δημογραφική ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης ήταν σαφώς αποτέλεσμα της οικονομικής της ανάπτυξης αλλά και συνέπεια της ανασφάλειας που προκαλούσαν στους βυζαντινούς οι εντεινόμενες πολεμικές επιχειρήσεις μέσα στην επικράτεια της Χερσονήσου του Αίμου και του Αιγαίου. Ιδίως κατά την περίοδο της αραβικής εξάπλωσης στην ανατολική Μεσόγειο, και τις κατακτήσεις των μεγάλων βυζαντινών πόλεων (Αντιόχεια 638, Αλεξάνδρεια 641, και Κρήτη 826-961) η Θεσσαλονίκη αποτέλεσε το μοναδικό ασφαλές καταφύγιο για τους πληθυσμούς αυτούς που εγκατέλειπαν τον τόπο τους.

Το κείμενο που ακολουθεί δεν διεκδικεί θέση στην επικαιρότητα της εποχής. Αντίθετα αποτελεί ένα μικρό κεφάλαιο μιας ευρύτερης μελέτης επάνω στην φυσιογνωμία των ανταγωνισμών και των ιδεοσυστημάτων που αναπτύχθηκαν κατά τον μετασχηματισμό του Βυζαντίου τον 14ο αιώνα, και για τον λόγο αυτό είναι φιλόδοξη αφού επιδιώκει την σύνδεση με το χθες. Οφείλουμε όμως να ομολογήσουμε ότι η παρούσα ανάρτηση γίνεται κάτω από την επίδραση της επικαιρότητας, όχι τόσο από αυτή που προέκυψε από το ζήτημα της ονομασίας του γειτονικού μας λαού και τον τρόπο με τον οποίο αγκομαχεί να βρει μια θέση κάτω από τον ήλιο της εθνικής του ταυτότητας, (απατηλό ή όχι αυτό ας το κρίνει ο καθένας μας) αλλά κυρίως από τον ίδιο τον χαρακτήρα του διαλόγου και τους φορείς του από τους εδωμερίτες της Μακεδονίας.