Πολιτική και δημοκρατία στον αντεστραμμένο κόσμο
Μέσα στον πραγματικά αντεστραμμένο κόσμο, η αλήθεια είναι μια στιγμή του ψεύδους Γκυ Ντεμπόρ (1967) Μιλώντας για πολιτική, με τη γνήσια και σχετικά πεπαλαιωμένη σημασία της λέξης, αυτό που συνήθως εννοούμε είναι εκείνη τη συλλογική δραστηριότητα που έχει ως κατ’ εξοχήν αντικείμενο τη συνολική θέσμιση…
Ζαν Κλωντ Μισέα – Για το εγωιστικό συμφέρον στην Πολιτική Οικονομία
Το θεωρητικό δυναμικό της Πολιτικής Οικονομίας βασίζεται σε μια ιδέα απλή και συνάμα έξυπνη: για να εξασφαλιστεί αυτομάτων η Ειρήνη, η Ευημερία και η Ευτυχία – τρία πανάρχαια όνειρα της ανθρωπότητας – θα αρκούσε να καταργηθεί καθετί που, στα ήθη, στα έθιμα και στους νόμους των υπαρχουσών κοινωνιών[6], ορθώνεται εμπόδιο στο «φυσικό» παιγνίδι της Αγοράς• να λειτουργήσει δηλαδή η Αγορά χωρίς προσκόμματα και νεκρούς χρόνους […] Απαιτείται επιπλέον να δοθεί μια πρακτική ύπαρξη στην αντίστοιχη ανθρωπολογική μορφή: τη μορφή του απολύτως «ορθολογικού» ανθρώπου, δηλαδή του εγωιστή και υπολογιστή, και μ’ αυτή την έννοια απαλλαγμένου από τις «προκαταλήψεις», τις «δεισιδαιμονίες» ή τις «αρχαϊκότητες» που δημιουργούν αναγκαστικά – σύμφωνα με τη φιλελεύθερη υπόθεση – όλα τα εμπειρικώς υπάρχοντα είδη συγγένειας, ένταξης και ριζώματος.
Eros computans
Love seeketh not itself to please, Nor for itself hath any care; But for another gives its ease, And builds a Heaven in Hell’s despair. William Blake «Φερμίνα, περίμενα αυτή την ευκαιρία περισσότερο από μισόν αιώνα, για να σας επαναλάβω άλλη μια φορά τον όρκο…
Κοινωνική επιτάχυνση και πολική αδράνεια
Fast food, fast drink, καφές take away, καταστήματα δίχως ωράρια· τογιοτισμός και παραγωγή just-in-time, αντικείμενα μιας χρήσης, αγορές προϊόντων από το διαδίκτυο, οικονομικές συνδιαλλαγές σε «πραγματικό» χρόνο· ηλεκτρονική διακυβέρνηση, προληπτικές πολιτικές, μοντέλα προσομοίωσης, τηλεδιασκέψεις· επικοινωνία ανθρώπων σε απ’ ευθείας σύνδεση, cyber-sex, σχέσεις εξ αποστάσεως, «ζωντανή» ενημέρωση όλο το εικοσιτετράωρο. Αυτές οι φαινομενικά άνευ σημασίας όψεις της καθημερινής ζωής αποτυπώνουν με τον πλέον εκκωφαντικό τρόπο μια νέου τύπου αντίληψη για τον χρόνο την οποία αρχίζουμε να αποκτούμε. Χρονική λογική του βραχυπρόθεσμου, του κατ’ επείγοντος, του άμεσου, του βιαστικού, του «όλο και πιο γρήγορα»: η διαδικασία της κοινωνικής επιτάχυνσης είναι γεγονός, μια υπερδιογκωμένη εξοικονόμηση χρόνου που δεν αφορά πλέον μονάχα τις σχέσεις παραγωγής αλλά το σύνολο των κοινωνικών σχέσεων.
Κορνήλιος Kαστοριάδης: «οι λαοί θα βρουν τη λύση»
H συνέντευξη που ακολουθεί δόθηκε από τον Kορνήλιο Kαστοριάδη στο δημοσιογράφο κ. Γιώργο Xατζηβασίλη της ελληνόφωνης εφημερίδας του Σίδνεϋ, O Kόσμος, κατά την επίσκεψη του φιλοσόφου στην Aυστραλία, και δημοσιεύτηκε στο φύλλο της 23ης Aυγούστου 1991. Aρχικό θέμα συζητήσεως υπήρξε το πραξικόπημα εναντίον του Mιχαήλ Γκορμπατσόφ, το οποίο οδήγησε στην πτώση του, γεγονός το οποίο ο Kαστοριάδης θεωρεί ως επαλήθευση των παλαιότερων αναλύσεών του για τη στρατοκρατική γραφειοκρατία της τότε Σοβιετικής Ένωσης.
Καστοριάδης: Λόμπι και Χόμπι
‘Όσα είπαμε προηγουμένως για τα κινήματα των τελευταίων είκοσι χρόνων ισχύουν και για αυτόν τον τομέα (αν και, στην περίπτωση της οικογένειας, η διαδικασία χρονολογείται από πολύ παλιότερα. Έχει αρχίσει, προκειμένου για τις πιο «εξελιγμένες» χώρες, εδώ και τρία τέταρτα του αιώνα). Η αποσύνθεση των παραδοσιακών ρόλων αντανακλά τη ροπή των ατόμων προς την αυτονομία και περιέχει σπέρματα χειραφέτησης. Έχω όμως επισημάνει από παλιά την αμφισημία των συνεπειών της…
Κορνήλιος Καστοριάδης – Η δυνατότητα μιας αυτόνομης κοινωνίας
Ο Κορνήλιος Καστοριάδης ταξίδεψε στην Λατινική Αμερική και συγκεκριμένα στο Μεξικό και στην Αργεντινή για να παρουσιάσει το έργο του που είναι ιδιαίτερα γνωστό τόσο στα οριζόντια κινήματα όσο και στους ψυχαναλυτικούς κύκλους, δίνοντας διαλέξεις και συνεντεύξεις. Η διάλεξη και οι δύο συνεντεύξεις που περιέχονται στο βιβλίο…
Κορνήλιος Καστοριάδης: Παγκόσμια δημοκρατική αναγέννηση ή κάποια εφιαλτική ουτοπία;
Στις αρχές του φθινοπώρου, 4-6 Σεπτεμβρίου 1997, διοργανώθηκε στην Πράγα, υπό την αιγίδα της Τσεχικής Δημοκρατίας και με την προσωπική συμμετοχή του Bάτσλαβ Xάβελ, μία μεγάλη διεθνής συνάντηση – το “Forum 2000” – στην οποία συμμετείχαν προσωπικότητες από όλο τον κόσμο: διανοητές, διανοούμενοι, νομπελίστες, πολιτικοί, πρώην πολιτικοί, εκπρόσωποι θρησκευτικών δογμάτων. Στόχος της συνάντησης ήταν να συμβάλλουν οι παρόντες με τις απόψεις τους στην αναζήτηση, εν όψει του 2000, ενός καλύτερου κόσμου· ενός κόσμου, για να ακριβολογούμε, χωρίς τη φρίκη που μας επιφύλαξε ο απερχόμενος 20ός αιώνας.
Κορνήλιος Καστοριάδης: Οι διανοούμενοι και η ιστορία
Ή ιστορία είναι ό χώρος όπου το ανθρώπινο όν δημιουργεί οντολογικές μορφές — οι δε ιστορία και κοινωνία είναι οι πρώτες από αυτές τις μορφές. Δημιουργία δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην (και ούτε συνήθως) «καλή» δημιουργία ή δημιουργία «θετικών αξιών». Το Άουσβιτς και το Γκουλάγκ είναι δημιουργίες, το ίδιο όπως και ο Παρθενώνας ή τα Principia Mathematica. ‘Ωστόσο, μεταξύ των δημιουργιών της ιστορίας μας, της ελληνοδυτικής ιστορίας, υπάρχει μία πού εμείς την αποτιμούμε θετικά και την υιοθετούμε. Είναι η θέση σε αμφισβήτηση, η κριτική, ή απαίτηση τού λόγον διδόναι, προϋπόθεση συγχρόνως και της φιλοσοφίας και της πολιτικής…
Κορνήλιος Καστοριάδης – Για την άμεση δημοκρατία και την αυτονομία (μέρος δεύτερο)
Καταρχάς, η άμεση δημοκρατία, το δημοκρατικό καθεστώς το οποίο εγώ έχω κατά νου, δεν είναι ο επίγειος παράδεισος. Δεν είναι το τέλειο καθεστώς και δε γνωρίζω, άλλωστε, τι σημαίνει «τέλειο καθεστώς». Δεν πρόκειται για ένα καθεστώς το οποίο έχει, από κατασκευής, ανοσία απέναντι σε κάθε λάθος, σε κάθε υπερβολή, τρέλα ή έγκλημα. Οι Αθηναίοι διέπραξαν τέτοια…