Christopher Lasch – Το σφάλμα της Δεξιάς;
Η ελπίδα για μια νέα πολιτική δεν έγκειται στη διατύπωση μιας αριστερής απάντησης στη Δεξιά. Βρίσκεται στην απόρριψη των συμβατικών πολιτικών κατηγοριών και στον επαναπροσδιορισμό των όρων της πολιτικής συζήτησης. Η ιδέα μιας άλλης «Αριστεράς» έχει ξεπεράσει τον ιστορικό της χρόνο και πρέπει να ταφεί με αξιοπρέπεια, μαζί με τον ψευδή συντηρητισμό που απλώς ενδύεται μια παλαιότερη φιλελεύθερη παράδοση με συντηρητική ρητορική. Οι παλιές ετικέτες δεν έχουν πια νόημα. Αντί να διαυγάσουν προκαλούν περαιτέρω σύγχυση. Πρόκειται για προϊόντα μιας προγενέστερης εποχής, της εποχής του ατμού και του χάλυβα και είναι εντελώς ανεπαρκή στην εποχή της ηλεκτρονικής τεχνολογίας, του ολοκληρωτισμού και της μαζικής κουλτούρας. Ας πούμε λοιπόν αντίο σε αυτούς τους παλαιούς μας φίλους, στοργικά αλλά σταθερά, και ας κοιτάξουμε αλλού, τόσο για καθοδήγηση όσο και για ηθική υποστήριξη.
Φυσιολογικό γήρας: μια υπέροχη ξεχασμένη τέχνη
Έτσι οι γυναίκες (και όχι μόνο), στο όνομα του δικαιώματος να μπορούν να υπερασπιστούν το σώμα τους, ακολουθούν ακραίες και συχνά αυτοκαταστροφικές πρακτικές αισθητικών επεμβάσεων, ορίζοντας νέα όρια στην ανοησία. Η παράλογη σπατάλη χρημάτων από όσους/ες δεν θέλουν να συμφιλιωθούν με τους φυσικούς νόμους γίνεται κάτι το φυσιολογικό και κανονικό, γίνεται νόημα και στόχος ζωής. Στο μέτρο των οικονομικών δυνατοτήτων του καθενός, παρέχονται «πακέτα αθανασίας» για όλα σχεδόν τα πορτοφόλια. Για πολλούς, εφόσον το γήρας είναι και αυτό μια «κοινωνική κατασκευή» και μια «καταπιεστική διαμεσολάβηση», καλά θα κάνουμε, με την ακριβοπληρωμένη γοητεία μας, να νικήσουμε το χρόνο και να υπερβούμε κάθε μπανάλ και οπισθοδρομική λογική.
Η επιτάχυνση στην κοινωνία των προφίλ
Γίνεται λοιπόν επιτακτική ανάγκη να φαινόμαστε πολιτικά ορθοί, πάντα φιλικοί, αστείοι και ενδιαφέροντες για τους άλλους, διαφορετικά κινδυνεύουμε να χάσουμε μερικά αστέρια ή και τη «θέση» μας. Παράλληλα ο χρόνος μας λείπει όλο και περισσότερο. Ακόμη και η επιλογή των λεγόμενων κοινωνικών μας κύκλων επηρεάζεται από αυτή την μόνιμη «έλλειψη χρόνου» και την ανάγκη να επιταχύνουμε. Φυσικά ταυτόχρονα χρειαζόμαστε όλο και περισσότερες διαπροσωπικές σχέσεις που όμως να είναι επιφανειακές, προκατασκευασμένες και έτοιμες για χρήση. Πασχίσουμε να αποκλείσουμε από πριν όλες τις αρνητικές εμπειρίες και τις δυσκολίες που μπορεί να μας μεταδώσουν οι άλλοι. Εκείνοι οι άλλοι που δεν έχουν θέση παρά μόνον στη δεξαμενή της αρνητικότητας, που ενδέχεται να μας ανακόψουν την πορεία.
Πασκάλ Μπρυκνέρ – Υγεία, σεξουαλικότητα, αγωνία
Μονάχα ένας άρρωστος μπορεί να θεωρεί πως «η υγεία είναι ευτυχία2». Για κάποιον που είναι καλά στην υγεία του, αυτή είναι απλώς μια δεδομένη κατάσταση. Κάνοντάς την το ισοδύναμο της ευτυχίας, υπονοούμε πως είμαστε όλοι μας ετοιμοθάνατοι δίχως να το ξέρουμε και πρέπει να το μάθουμε. Στο εξής, πρέπει μονίμως να σωζόμαστε από κάτι, από μια υπερβολικά υψηλή πίεση, από μια πεπτική δυσλειτουργία, από μια τάση προς παχυσαρκία, ποτέ δεν είμαστε αρκετά λεπτοί, αρκετά μυώδεις, αρκετά ηλιοκαμένοι. Το θεραπευτικό ιδεώδες γίνεται μια έμμονη ιδέα που δεν μας εγκαταλείπει ποτέ και που τα μίντια και οι γύρω μας μάς την υπενθυμίζουν ασταμάτητα. Στο όνομα αυτής της νόρμας, που γίνεται ακόμα πιο βαριά με την προληπτική ιατρική και τη γενετική ανίχνευση, γινόμαστε όλοι μας δυνάμει ανάπηροι που επιτηρούν με αγωνία τα περιττά κιλά τους, τον καρδιακό τους ρυθμό, την ελαστικότητα του δέρματός τους…
Μια κοινωνία εργαζομένων χωρίς εργασία
Όταν η σιωπή που περιβάλλει την ανεργία σπάει, τότε ο καθένας έρχεται αντιμέτωπος με μια πρωτοφανή αμηχανία, με μια έλλειψη ίσως ερμηνευτικών σχημάτων και αναλυτικών κατηγοριών ικανών να συσχετίσουν το ανθρωπολογικό με το οικονομικό, το συγκεκριμένο με το αφηρημένο, την ψυχική κατάσταση με την αριθμητική καταμέτρηση. Αποτέλεσμα αυτής της αμφισημίας των λογικών σχηματισμών είναι μια αδυναμία διαύγασης των αιτιών και των αιτιατών της μαζικής ανεργίας, που σαν φαινόμενο παίρνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Το σίγουρο είναι πως υπάρχει μια συμπάθεια και μια αγωνία για τους ανέργους, όσο είναι απομακρυσμένοι στον αρκτικό πόλο των στατιστικών στοιχείων, μια προσπάθεια να θυματοποιηθούν και ίσως μέσω αυτής της διαδικασίας να γίνουν και όπλο καταγγελίας ενάντια στις κυβερνητικές πολιτικές. Όμως, όταν η έκφραση της αφηρημένης λύπησης αποκτά σάρκα και οστά και εντοπίζεται μέσα στην κόλαση του πραγματικού, τότε οι όροι αντιστρέφονται.
Ζαν Μπωντριγιάρ – To be or not to be myself
«Δεν υπάρχει γυναίκα, όσο απαιτητική κι αν είναι, που να μη μπορεί να ικανοποιήσει τις προτιμήσεις και τους πόθους της προσωπικότητάς της με μια Mercedes-Benz! Από το χρώμα του δέρματος, την επένδυση και το χρώμα του αμαξώματος μέχρι τα καπάκια στις ρόδες και τις χίλιες…
Ζίγκμουντ Μπάουμαν Από τον Προσκυνητή στον Τουρίστα – ή μια Σύντομη Ιστορία της Ταυτότητας1
Προτείνω ότι, μολονότι είναι αλήθεια ότι η ταυτότητα «εξακολουθεί να είναι το πρόβλημα», δεν είναι το ίδιο «πρόβλημα που υπήρξε καθ’ όλη τη διάρκεια της νεωτερικότητας». Στην πραγματικότητα, εάν το νεωτερικό «πρόβλημα της ταυτότητας» ήταν πώς να κατασκευάσουμε μια ταυτότητα και να τη διατηρήσουμε συμπαγή και σταθερή, το μετανεωτερικό «πρόβλημα της ταυτότητας» είναι πρωτίστως πώς να αποφύγουμε την προσήλωση και να διατηρούμε ανοικτές επιλογές. Στην περίπτωση της ταυτότητας, όπως και σε άλλες περιπτώσεις, το σύνθημα της νεωτερικότητας ήταν η δημιουργία· στη μετανεωτερικότητα το σύνθημα είναι η ανακύκλωση. Ή θα μπορούσαμε να πούμε ότι αν «το μέσον που ήταν το μήνυμα» της νεωτερικότητας ήταν το φωτογραφικό χαρτί (σκεφθείτε τα διαρκώς διογκούμενα οικογενειακά άλμπουμ, που ανάμεσα στις κιτρινισμένες σελίδες τους ανακαλύπτουμε τα ίχνη της αργής συσσώρευσης μη αναστρέψιμων και μη διαγράψιμων γεγονότων που προσδίδουν ταυτότητα)…
Ζίγκμουντ Μπάουμαν – Ο εαυτός σε μια καταναλωτική κοινωνία
μετάφραση: Καψάλης Δημήτρης Η μετανεωτερική κοινωνία μας είναι μια κοινωνία καταναλωτική. Όταν την αποκαλούμε καταναλωτική, έχουμε κατά νου κάτι περισσότερο από την τετριμμένη και συγκροτημένη περίσταση κατά την οποία όλα τα μέλη της είναι καταναλωτές –όχι απλώς ορισμένα ανθρώπινα όντα, αλλά όλα τα ανθρώπινα…