Κορνήλιος Καστοριάδης, Κρίστοφερ Λας – Αντιπαλεύοντας την ιδιώτευση
Για μένα, το πρόβλημα εμφανίστηκε για πρώτη φορά στα τέλη της δεκαετίας του ’50, με την κατάρρευση του εργατικού κινήματος και του επαναστατικού προτάγματος που είχε συνδεθεί με αυτό το κίνημα. Αναγκάστηκα να παρατηρήσω τότε μια αλλαγή στην καπιταλιστική κοινωνία, η οποία ήταν, την ίδια στιγμή, μια αλλαγή του τύπου ατόμων που παρήγαγε όλο και περισσότερο αυτή η κοινωνία. Αυτή η αλλαγή των ατόμων προήλθε από τη χρεοκοπία των παραδοσιακών οργανώσεων της εργατικής τάξης –συνδικάτα, κόμματα κ.λπ…
Λιούις Μάμφορντ – Αυταρχικές και δημοκρατικές τεχνικές ∗
Η «∆ημοκρατία» είναι μία λέξη της οποίας το νόημα μοιάζει πλέον ομιχλώδες και περίπλοκο, λόγω της υπερβολικής της χρήσης, συχνά με έναν συγκαταβατικά περιφρονητικό τρόπο. Όποιες και να είναι οι διαφορές μας στη συνέχεια, θα μπορούσαμε άραγε να συμφωνήσουμε πως η αρχή στην οποία βασίζεται η δημοκρατία είναι το να τίθεται οτιδήποτε είναι κοινό σε όλους τους ανθρώπους, πάνω από αυτό που ανήκει σε μια οργάνωση, ένα ίδρυμα ή μια ομάδα;
Κορνήλιος Καστοριάδης: Παγκόσμια δημοκρατική αναγέννηση ή κάποια εφιαλτική ουτοπία;
Στις αρχές του φθινοπώρου, 4-6 Σεπτεμβρίου 1997, διοργανώθηκε στην Πράγα, υπό την αιγίδα της Τσεχικής Δημοκρατίας και με την προσωπική συμμετοχή του Bάτσλαβ Xάβελ, μία μεγάλη διεθνής συνάντηση – το “Forum 2000” – στην οποία συμμετείχαν προσωπικότητες από όλο τον κόσμο: διανοητές, διανοούμενοι, νομπελίστες, πολιτικοί, πρώην πολιτικοί, εκπρόσωποι θρησκευτικών δογμάτων. Στόχος της συνάντησης ήταν να συμβάλλουν οι παρόντες με τις απόψεις τους στην αναζήτηση, εν όψει του 2000, ενός καλύτερου κόσμου· ενός κόσμου, για να ακριβολογούμε, χωρίς τη φρίκη που μας επιφύλαξε ο απερχόμενος 20ός αιώνας.
Κορνήλιος Καστοριάδης: Οι διανοούμενοι και η ιστορία
Ή ιστορία είναι ό χώρος όπου το ανθρώπινο όν δημιουργεί οντολογικές μορφές — οι δε ιστορία και κοινωνία είναι οι πρώτες από αυτές τις μορφές. Δημιουργία δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην (και ούτε συνήθως) «καλή» δημιουργία ή δημιουργία «θετικών αξιών». Το Άουσβιτς και το Γκουλάγκ είναι δημιουργίες, το ίδιο όπως και ο Παρθενώνας ή τα Principia Mathematica. ‘Ωστόσο, μεταξύ των δημιουργιών της ιστορίας μας, της ελληνοδυτικής ιστορίας, υπάρχει μία πού εμείς την αποτιμούμε θετικά και την υιοθετούμε. Είναι η θέση σε αμφισβήτηση, η κριτική, ή απαίτηση τού λόγον διδόναι, προϋπόθεση συγχρόνως και της φιλοσοφίας και της πολιτικής…
Κορνήλιος Καστοριάδης: Η ψυχανάλυση και το πρόταγμα της αυτονομίας
Θα αρχίσω από μια φράση του Φρόιντ που τη θεωρώ βαθιά και αληθινή. Ο Φρόιντ έγραψε κάποτε ότι η ψυχανάλυση, η παιδαγωγική και η πολιτική είναι τα τρία αδύνατα επαγγέλματα. Η φράση βρίσκεται στο κείμενο για την Περατή και απέραντη ανάλυση.
Κορνήλιος Καστοριάδης – Για την άμεση δημοκρατία και την αυτονομία (μέρος δεύτερο)
Καταρχάς, η άμεση δημοκρατία, το δημοκρατικό καθεστώς το οποίο εγώ έχω κατά νου, δεν είναι ο επίγειος παράδεισος. Δεν είναι το τέλειο καθεστώς και δε γνωρίζω, άλλωστε, τι σημαίνει «τέλειο καθεστώς». Δεν πρόκειται για ένα καθεστώς το οποίο έχει, από κατασκευής, ανοσία απέναντι σε κάθε λάθος, σε κάθε υπερβολή, τρέλα ή έγκλημα. Οι Αθηναίοι διέπραξαν τέτοια…
Κορνήλιος Καστοριάδης – Για την άμεση δημοκρατία και την αυτονομία (πρώτο μέρος)
Πρόκειται για ένα μέρος μια συζήτησης του Καστοριάδη με τα μέλη του Αντιωφελιμιστικού Κινήματος στις Κοινωνικές Επιστήμες (Mouvment Anti-utilitariste en Science Sociales – MAUSS) που έλαβε χώρα το 1994 και, αφού δημοσιεύτηκε το 1999 στα τεύχη 13 και 14 της Revue de MAUSS, κυκλοφόρησε πέρυσι σε αυτόνομο τόμο με τίτλο C.Castoriadis, Democratie et relativisme.
Κορνήλιος Καστοριάδης: Μια κοινωνία που παραπαίει
Παρακολουθούμε τον θρίαμβο ενός φαντασιακού, του καπιταλιστικού φαντασιακού – «φιλελεύθερου» – και τη σχεδόν εξαφάνιση της άλλης μεγάλης φαντασιακής σημασίας της σύγχρονης εποχής, του προτάγματος της ατομικής και συλλογικής αυτονομίας. Επιφανειακά αυτό μεταφράζεται, από την αρχή της δεκαετίας του ’80, στη νίκη της λεγόμενης «νεο-φιλελεύθερης» αντεπίθεσης – υλοποιημένης από τις πολιτικές Θάτσερ-Ρέηγκαν – αντεπίθεση η οποία επέβαλλε πράγματα που προηγουμένως φαίνονταν αδιανόητα. Καθαρή και απλή περικοπή των πραγματικών μισθών και καμιά φορά ακόμη και των ονομαστικών,
Κορνήλιος Καστοριάδης – Κοινωνική δημιουργία και πολιτική (συνέντευξη)
Συνέντευξη του Κορνήλιου Καστοριάδη στο γαλλικό περιοδικό Esprit (1979). Δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στα Ελληνικά, στο περιοδικό Εποπτεία τον Φεβρουάριο του 1980 σε μετάφραση του Σπύρου Γεωργαντά. Εμμανουέλ Τερρέ: Ένα φάντασμα καταδιώκει τους διανοούμενους της Ευρώπης: Το φάντασμα του ολοκληρωτισμού. Απ’ αυτό το γεγονός απορρέει…
Το φαινόμενο του λαϊκισμού ως πολιτικό φαντασιακό της νεοελληνικής κοινωνίας (μέρος δεύτερο)
Συστατικό στοιχείο του νεοελληνικού ναρκισσισμού και της λαϊκίστικης ρητορείας που ανασυγκροτεί αυτό το στοιχείο στον κοινωνικο-πολιτικό χώρο είναι η θυματικότητα. Όπως πολύ σωστά επισημαίνει ο Άκης Γαβριηλίδης, ο θυματικός εθνικισμός για την ελληνική περίπτωση, συνιστά την απαραίτητη προϋπόθεση για την ενότητα του έθνους[22]. Η συνεχής επίκληση εξωτερικών εχθρών ή παρεμβάσεων των Μεγάλων Δυνάμεων, «διεθνών τοκογλύφων», του ΔΝΤ και της ΕΕ, του Κίσσινγκερ, των «εβραίων» και κάθε λογής συνομωσιολογίας, λειτουργεί αποκλειστικά ως η επιβεβαίωση πως ένας πραγματικά ετερόκλητος πληθυσμός όπως ο ελληνικός συνιστά μια συνεκτική ολότητα (δηλαδή είναι έθνος/λαός)…