Τεύχος 1 – Σημειώσεις εκτός γραμμής για τη δημόσια υποκρισία
ετά από τέσσερα χρόνια διαδικτυακής αρθρογραφίας νιώσαμε ότι ήρθε η ώρα να περάσουμε στον έντυπο λόγο ευελπιστώντας να ενισχύσουμε τον ζωντανό διάλογο και την επαφή με τους αναγνώστες που επιμένουν στην παραδοσιακή μορφή του. Το περιοδικό θα μας δώσει τη δυνατότητα να επεξεργαζόμαστε και να…
Ουτοπία, κομφορμισμός και ελπίδα (amor mundi και amor fati)
Ελπίδα είναι: «να λέω στον εαυτό μου κάθε πρωί: «Έχω θάρρος, δεν φοβάμαι». Θα αποκτήσω θάρρος, αλλά ένα θάρρος που συμμορφώνεται με αυτά που μπορώ να φανταστώ όντας απόλυτα συνυφασμένα με την παρούσα ατέλειά μου. Κατά συνέπεια το θάρρος μου δεν θα υπερβεί τούτη την ατέλεια» (Σιμόν Βέιλ)
Η μάχη των συμβόλων
Μια από τις πιο βαθιά ριζωμένες και ατράνταχτες πεποιθήσεις της σύγχρονης δυτικής κοινωνίας που δοκιμάζεται σκληρά από τα γεγονότα, είναι ο περίφημος πραγματισμός της στην αντιμετώπιση των διάφορων κοινωνικοπολιτικών προβλημάτων. Το νεωτερικό πνεύμα διατείνεται ότι χάρη στην ορθολογική διαχείριση των κοινωνικών συνισταμένων, διαχείριση που βασίζεται στην όλο και πιο εξειδικευμένη ανάλυση κάθε πτυχής του επιστητού, μπορεί να λύσει επιτυχώς και αποτελεσματικά οποιαδήποτε σχεδόν δυσλειτουργία που απειλεί να αποσταθεροποιήσει την ισορροπία της κοινωνίας. Αυτό βέβαια ισχύει όταν τα προβλήματα είναι περιορισμένης σχετικά έκτασης και τεχνικής κυρίως φύσης.
Simone Weil – Δίκαιο, δικαίωμα, δικαιοσύνη
Τί είναι το δικαίωμα, ποιά η σχέση του με τον άνθρωπο και με την ευρύτερη έννοια της δικαιοσύνης και ποιά η θέση του στην μοντέρνα κοινωνία και πολιτική. Αυτό που γίνεται αμέσως φανερό διαβάζοντας «Το Πρόσωπο και το Ιερό», είναι ότι η σκέψη της Weil είναι μοναδική και πρωτότυπη. Αυτός είναι ένας χαρακτηρισμός που αποδίδεται συνήθως, και με περισσή ευκολία, στη σκέψη πολλών στοχαστών, έχοντας πάντα το ίδιο νόημα: αυτό δηλαδή μιας σκέψης δημιουργημένης σχεδόν ex nihilo, πρωτάκουστης, που αποκαλύπτει καινούριες αλήθειες.
Συντηρητισμός, δημοκρατία και ρευστότητα
Θεωρούμε ότι σήμερα είναι σκόπιμο να ανοίξουμε τη συζήτηση πάνω στην έννοια του συντηρητισμού και να προσπαθήσουμε να εντοπίσουμε χωρίς προκαταλήψεις, εμμονές και δογματισμούς την πραγματική του ιστορική διάσταση. Όχι μόνον προς ικανοποίηση μιας ορθής, εννοιολογικά και ορολογικά, απόδοσης, ή ως απάντηση σε ένθεν κακείθεν αβάσιμες κριτικές και καταγγελίες, αλλά κυρίως για να αναζητηθεί, με γνώμονα τη δημοκρατία και τη δόμηση μιας κοινωνίας πάνω σε αξίες κοινής ευπρέπειας, η χρησιμότητα που μπορεί να έχει μια άλλη, ευρύτερη κατά τη γνώμη μας, οπτική των προβλημάτων του σήμερα.
Simone Weil – Σκέψεις για τη γενική κατάργηση των πολιτικών κομμάτων
Η Σιμόν Βέιλ όμως δίχως αναστολές και αντιφάσεις δηλώνει ανοιχτά: «Το κακό των πολιτικών κομμάτων βγάζει μάτι […] δεν υπάρχει μέσα τους κάτι αγαθό, που να καταβάλλει το κακό και να καθιστά έτσι την ύπαρξή τους επιθυμητή». Έτσι προσεγγίζει την κατάργηση (αποκήρυξη) των κομμάτων ως πράξη του «καλού», ως μια αφύπνιση κατά της πνευματικής παραίτησης των ανθρώπων. Στην ταραχώδη σύγκρουση ανάμεσα στην ιδεολογία και την ουτοπία, η Βέιλ αντιπροτείνει μια υπεύθυνη και κοπιώδη στάση. Μια στάση όπου στο κέντρο της βρίσκεται το αγαθό.
Ο Heathcliff και τα ανθρώπινα ερείπια: από την Emily Brontë στον σύγχρονο εκριζωμένο άνθρωπο
Ο Heathcliff, που θυμίζει τον τερατόμορφο άνθρωπο του Hobbes, όπως λέει ο Terry Eagleton (2005, σ.110), μας προϊδεάζει πως πραγματικά θα μπορούσε να ήταν η ανθρωπότητα αν αντί για την αρετή και την κοινή ευπρέπεια, είχε υιοθετήσει την ηθική της κακίας, δίχως να αναγνωρίζει καμία ελεημοσύνη παρά τον ατομικισμό, την εκδίκηση και τον φθόνο. Πρόκειται για έναν κόσμο χαμένο μέσα στη δίψα και την ακόρεστη επιθυμία για συνεχόμενη και αέναη επιβολή, για έναν κόσμο που, ταυτοχρόνως, καθιστά κάθε άνθρωπο σκλάβο μιας αυθαίρετης εξουσίας (όπως θα δούμε παρακάτω), εφόσον απουσιάζει αυτό που θα μπορούσε να δώσει έμφαση στις κοινές έννοιες και την πιο ζωντανή συνύπαρξη του κοινού κόσμου, το δημόσιο (ή αλλιώς πολιτικό) πεδίο. Πoιό είναι, ωστόσο, το βασικό μοτίβο που διαμορφώνει την ψυχή του Heathcliff, αν όχι αυτό του ξεριζωμού;