Ο Ζαν Κλωντ Μισεά για τον ατομικισμό, την ιδιώτευση και την πρόοδο
Στην πράξη, μόνο μετά τον 20ο αιώνα (όταν η φιλελεύθερη λογική – ωθούμενη πάντα από την ανάγκη να ανακαλύψει νέες «αγορές» – θα οδηγήσει σταδιακά στη δημιουργία μιας «καταναλωτικής κοινωνίας», βασισμένης στον δανεισμό, στην προγραμματισμένη απαξίωση των προϊόντων και την προπαγάνδα της διαφήμισης), το καπιταλιστικό σύστημα – οριστικά απελευθερωμένο πια από όλους τους αρχικούς ιστορικούς συμβιβασμούς του με τις δυνάμεις του Παλαιού Καθεστώτος – θα αρχίσει πραγματικά να ενσαρκώνεται σε έναν ιδιαίτερο και απολύτως «σύγχρονο» τρόπο ζωής…
Κορνήλιος Καστοριάδης – Ούτε παραίτηση, ούτε αρχαϊσμός
Το ξέρετε, είμαι ανέκαθεν διεθνιστής, και ως εκ τούτου επίσης οπαδός μιας ένωσης των ευρωπαϊκών λαών. Αυτό όμως δεν έχει καμία σχέση με ό,τι συμβαίνει στην περίπτωση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Η ένωση αυτή δεν έχει αληθινά νόημα, και θα ήταν εξάλλου δυνατή από ρεαλιστική άποψη μόνο εάν ήταν κατ’ αρχήν πολιτική. Είναι σαφές ότι, επί του παρόντος, σχεδόν κανένας δεν επιθυμεί μια πολιτική ένωση, ούτε οι λαοί ούτε οι διευθύνουσες ολιγαρχίες.
Κορνήλιος Καστοριάδης – Το ζήτημα της αυτόνομης κοινωνίας (οικονομία, πολιτική και ισότητα)
Έρχομαι τώρα στο κυρίως θέμα του σημερινού σεμιναρίου: το ζήτημα της αυτόνομης κοινωνίας. Το έθιξα ήδη στο προηγούμενο σεμινάριο, θα το επαναλάβω εν συντομία το κεφάλαιο της αυτονομίας σε ατομικό επίπεδο. Ονομάζω αυτόνομο το άτομο το οποίο εμφανίζει ισχυρή ψυχική επένδυση του αληθινού, έχει λίγο πολύ την πραγματική ικανότητα να αναγνωρίζει την επιθυμία του και, βεβαίως, να τη διακρίνει από την πραγματικότητα, και είναι ικανό να ενεργεί έχοντας επίγνωση των επιθυμιών του, τις οποίες αποδέχεται και αναλαμβάνει.
Πιερ Ντιμενίλ – Στοχαζόμενοι την οικονομία με τον Κορνήλιο Καστοριάδη *
Είμαστε δίχως αμφιβολία πολλοί εμείς που θυμόμαστε τα φοιτητικά μας χρόνια ως μια μελαγχολική περίοδο, διακοπτόμενη από μερικές στιγμές διανοητικής απόλαυσης, των οποίων η ένταση μεγάλωνε με την επίγνωση της σπανιότητάς τους. Καταλύτες τους μερικοί καθηγητές ή ενίοτε κάποιοι συμμαθητές. Τα ονόματά τους υπάρχουν στις αναμνήσεις μας. Πίστευα, αφελώς, πως το Πανεπιστήμιο ήταν ο τόπος της άνθησης του πνεύματος. Έχοντας επιλέξει να σπουδάσω οικονομικά όχι για να γίνω επιχειρηματίας αλλά για να κατανοήσω τον κόσμο και-γιατί όχι;-να μάθω πώς θα μπορούσαμε να τον αλλάξουμε, κατάλαβα πολύ νωρίς ότι δεν βρισκόμουν μπροστά στους κατάλληλους ανθρώπους….
Σοφιστές, οι Διαφωτιστές της Αρχαιότητας
Είδαμε λοιπόν σε αυτή την σύντομη ανάλυση την σπουδαιότητα της Σοφιστικής τέχνης, θίξαμε όμως μόνο το πυρήνα της σκέψης τους, ο χρόνος δεν μας επιτρέπει να αναλύσουμε την πληθώρα των ζητημάτων που τους απασχόλησαν. Παρόλο της έλλειψης πληροφοριών για αυτούς, μπορούμε να συμπεράνουμε την ριζοσπαστικότητα της σκέψης τους, το βαθύ δημοκρατικό χαρακτήρα τους, της αγάπη τους για τον άνθρωπο και τις δυνατότητες του, καθώς και τον αγώνα τους για την ανάδειξη της παιδείας στην διαμόρφωση του ατόμου. Επίσης η επαναστατικότητα τους είναι έκδηλη σε μια εποχή όπου κυριαρχούσε έντονα το μυθικό στοιχείο. Η προσφορά τους στο χώρο της φιλοσοφίας, αν και παραμελημένη, παραμένει ανεκτίμητη.
Κορνήλιος Καστοριάδης: «Κανείς δεν θα πάει ποτέ πιο μακριά από τον Αισχύλο»
Οσο θα παραμένουμε στην απάθεια, την ιδιώτευση, τον ψευδο-ατομικισμό, δεν υπάρχει περίπτωση να αναδυθεί ένα κίνημα που θα είναι δημιουργός συλλογικότητας. Kαι, πολύ περισσότερο, δεν μπαίνει θέμα ατόμων που ο ρόλος τους θα ήταν να θέτουν τα ερωτήματα που δεν θέτουν οι άλλοι. Eίναι κοινοτοπία, αλλά δείχνει, όπως οι περισσότερες κοινοτοπίες, μια βαθιά αλήθεια: Οι κοινωνίες έχουν τους ηγέτες που τους αξίζουν.
Κορνήλιος Kαστοριάδης: «οι λαοί θα βρουν τη λύση»
H συνέντευξη που ακολουθεί δόθηκε από τον Kορνήλιο Kαστοριάδη στο δημοσιογράφο κ. Γιώργο Xατζηβασίλη της ελληνόφωνης εφημερίδας του Σίδνεϋ, O Kόσμος, κατά την επίσκεψη του φιλοσόφου στην Aυστραλία, και δημοσιεύτηκε στο φύλλο της 23ης Aυγούστου 1991. Aρχικό θέμα συζητήσεως υπήρξε το πραξικόπημα εναντίον του Mιχαήλ Γκορμπατσόφ, το οποίο οδήγησε στην πτώση του, γεγονός το οποίο ο Kαστοριάδης θεωρεί ως επαλήθευση των παλαιότερων αναλύσεών του για τη στρατοκρατική γραφειοκρατία της τότε Σοβιετικής Ένωσης.
Καστοριάδης: Λόμπι και Χόμπι
‘Όσα είπαμε προηγουμένως για τα κινήματα των τελευταίων είκοσι χρόνων ισχύουν και για αυτόν τον τομέα (αν και, στην περίπτωση της οικογένειας, η διαδικασία χρονολογείται από πολύ παλιότερα. Έχει αρχίσει, προκειμένου για τις πιο «εξελιγμένες» χώρες, εδώ και τρία τέταρτα του αιώνα). Η αποσύνθεση των παραδοσιακών ρόλων αντανακλά τη ροπή των ατόμων προς την αυτονομία και περιέχει σπέρματα χειραφέτησης. Έχω όμως επισημάνει από παλιά την αμφισημία των συνεπειών της…
Κορνήλιος Καστοριάδης: αρχαία ελληνική δημοκρατία και δουλεία
Ας περάσουμε σε πιο σημαντικά ζητήματα που σχετίζονται με το ιδεολογικό πλαίσιο μέσα στο οποίο τοποθετείται στη νεότερη εποχή και ιδιαίτερα σήμερα το πρόβλημα της ελληνικής δημοκρατίας. Εδώ είμαστε υποχρεωμένοι να διαπιστώσουμε την τεράστια δυσκολία της πλειονότητας των συγγραφέων να αποφύγουν την άνευ όρων παράδοση η οποία τους καταδικάζει να επιλέξουν ανάμεσα στην Ελλάδα πρότυπο ή αντιπρότυπο […] Επομένως δεν είναι ικανή συνθήκη. Θα δούμε μάλιστα ότι δεν είναι καν αναγκαία συνθήκη, διότι, για να το πω περιληπτικά και εκ προοιμίου, όταν τα πρώτα δημοκρατικά κινήματα συγκροτούνται και αρχίζουν να επικρατούν, το φαινόμενο απαντάται σε πόλεις όπου η καθαυτό δουλεία είναι από οικονομική και κοινωνική άποψη περιθωριακή.
Κορνήλιος Καστοριάδης – Η δυνατότητα μιας αυτόνομης κοινωνίας
Ο Κορνήλιος Καστοριάδης ταξίδεψε στην Λατινική Αμερική και συγκεκριμένα στο Μεξικό και στην Αργεντινή για να παρουσιάσει το έργο του που είναι ιδιαίτερα γνωστό τόσο στα οριζόντια κινήματα όσο και στους ψυχαναλυτικούς κύκλους, δίνοντας διαλέξεις και συνεντεύξεις. Η διάλεξη και οι δύο συνεντεύξεις που περιέχονται στο βιβλίο…