«Τέλος της Ιστορίας» και «σύγκρουση των πολιτισμών»: δύο κατασυκοφαντημένες ιδέες (α’ μέρος)
Πλέον όλο και περισσότερα κράτη αποκτούν φιλελεύθερη δημοκρατία και οικονομία της αγοράς. Η παγκόσμια αλληλεπίδραση της ανθρωπότητας σε οικονομικό, πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο, ωθεί αναπόδραστα τα διάφορα κράτη στον εκσυγχρονισμό αλλά και στην ομογενοποίηση. Τα όποια κενά ή παλινδρομήσεις είναι εντελώς προσωρινά και σε καμία περίπτωση δεν έχουν τη δύναμη να ανακόψουν τη σταθερή εξελικτική πορεία της ανθρωπότητας προς τα εμπρός. Ακόμη και οι λιγοστές εναπομείνασες δικτατορίες τείνουν να αποζητούν τη νομιμοποίησή τους προσποιούμενες ότι διαθέτουν δημοκρατικά χαρακτηριστικά, ένα χαρακτηριστικό σύμπτωμα της αδυναμίας τους να δώσουν νομιμοποίηση στον εαυτό τους ως εναλλακτικές λύσεις. Ένα σημείο τομής υπήρξε η πτώση του τείχους του Βερολίνου. Ο κύκλος μοιάζει να έκλεισε. Η φιλελεύθερη δημοκρατία εξέρχεται νικήτρια από τον εικοστό αιώνα. Ο φιλελευθερισμός μοιάζει πλέον μονόδρομος. Γιατί λοιπόν να μην αρχίσουμε πάλι τις αισιόδοξες προβλέψεις μας;
Jacques Ellul: ένας απαισιόδοξος προφήτης ενάντια στη σύγχρονη τεχνολογία
«Προηγουμένως, ένας οργανικός δεσμός υφίστατο μεταξύ του ανθρώπου και της φύσης και η κοινωνική του ζωή κατευθυνόταν από έναν φυσικό ρυθμό. Η μηχανή αλλάζει ριζικά τη σχέση τους υποτάσσει έτσι όχι μόνον τα φυσικά στοιχεία, προς όφελος του ανθρώπου, αλλά επίσης, κατά τη διάρκεια της…
Ο άθεος υπαρξισμός του πρώιμου Heidegger
«Το Είναι και Χρόνος είναι ένα εξαιρετικά δύσκολο βιβλίο- εκτός και αν όσα λέει είναι πέρα για πέρα ανοησίες, οπότε στην περίπτωση αυτή είναι γελοία εύκολο». Sir Roger Scruton Αν είναι αλήθεια ότι η σύγχρονη φιλοσοφία σήμερα χωρίζεται σε δύο κατευθύνσεις, την Ηπειρωτική και την…
Ο φιλοσοφικός πραγματισμός του William James (μέρος α’): η θεωρητική του θεμελίωση
Η θεμελιώδης ιδέα του πραγματισμού, είναι η εξής: το νόημα και η αξία κάθε άποψης καθορίζεται αποκλειστικά με βάση τα αποτελέσματα που επιφέρει στην πράξη. Αν η αποδοχή ή απόρριψη μιας εκάστοτε ιδέας δε συνεπάγεται καθόλου πρακτικές διαφορές, τότε η διαμάχη καθαυτή στερείται κάθε αξίας και νοήματος. Ο James υποστηρίζει ότι δεν υπάρχει αλήθεια που να είναι απόλυτη και ανεξάρτητη από τον άνθρωπο. Εφόσον μια ιδέα λειτουργεί αποτελεσματικά στην πράξη, είναι ανώφελο να αμφισβητούμε την αξία της. Αντιστρόφως, αν μια ιδέα είναι μη λειτουργική τότε δεν έχει αξία, εφόσον δε μπορεί να προωθήσει τη ζωή μας προς το καλύτερο.
Ο αισιόδοξος βιταλισμός του Henri Bergson
Σύμφωνα με τον Bergson, ολόκληρη η αρχαιοελληνική σκέψη αναζητούσε τα «είδη», δηλαδή τα σταθερά και αμετάβλητα στοιχεία από τα οποία συντίθεται η πραγματικότητα. Με βάση αυτόν τον τρόπο σκέψης, εξιστορεί ο Bergson, προέκυψε η αριστοτελική επιστήμη που θεωρούσε την κίνηση ως εκτροπή από την πρώτη αρχή του κόσμου, το «Κινούν ακίνητον». Αντίστοιχα, η νεότερη επιστήμη που έχει την αφετηρία της στον Γαλιλαίο, αναζητάει τη σταθερότητα μέσα στην πολυπλοκότητα του κόσμου, όπως ακριβώς η αριστοτελική, με τη διαφορά ότι δεν προσπαθεί να βρει τους σκοπούς στους οποίους κατατείνουν τα πράγματα, αλλά τους σταθερούς νόμους που τα διέπουν. Κατά συνέπεια, αν και η νεότερη επιστήμη είναι πιο ακριβής από την αρχαία, επειδή μελετά περισσότερα επί μέρους σημεία μέσα στο χρόνο, ο κόσμος της ζωής παραμένει και σε αυτή απρόσιτος.