Περί «παρακμιολογίας»: απάντηση στον Σταύρο Ζουμπουλάκη
Δημοσιεύθηκε, σχετικά πρόσφατα, ένα ιδιαίτερο άρθρο στην Καθημερινή, με τον τίτλο «Ζούμε, αλήθεια, την παρακμή της Δύσης;», όπου περισσότεροι του ενός συγγραφείς σχολίασαν και παρέθεσαν ενδιαφέρουσες σκέψεις σχετικά με τη γνωστή άποψη ότι ο δυτικός πολιτισμός παρακμάζει. Περισσότερο όλων, το κείμενο που τράβηξε την προσοχή…
Η έννοια της Iδεολογίας: η συνεισφορά του μαρξισμού (α’ μέρος)
«[…] αυτό που βγαίνει από μια επαναστατική δικτατορία είναι μια πολεμική κοινωνία δικτατορικού τύπου (η οποία γίνεται όλο και πιο πολεμική όσο κρατάει αυτή η δικτατορία), δηλαδή ένας στρατιωτικός δεσποτισμός […] Τι βγήκε από τις πολιτικές αναταραχές στη Ρώμη; Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και ο στρατιωτικός…
Η αγελαιοποίηση της σκέψης (groupthink)
Συνδιαμόρφωση κειμένου: Γιώργος Κουτσαντώνης και Μιχάλης Θεοδοσιάδης Ενώ ο τρόπος διασύνδεσής μας με τον κόσμο έχει αλλάξει ριζικά, το πρόβλημα παραμένει πάντα το ίδιο: η κατανόηση όσων συμβαίνουν γύρω μας. Τα σύγχρονα μεγάλα θέματα είναι πάνω κάτω γνωστά: η εθνική ταυτότητα και η κοσμόπολη, το…
Ουτοπία, κομφορμισμός και ελπίδα (amor mundi και amor fati)
Ελπίδα είναι: «να λέω στον εαυτό μου κάθε πρωί: «Έχω θάρρος, δεν φοβάμαι». Θα αποκτήσω θάρρος, αλλά ένα θάρρος που συμμορφώνεται με αυτά που μπορώ να φανταστώ όντας απόλυτα συνυφασμένα με την παρούσα ατέλειά μου. Κατά συνέπεια το θάρρος μου δεν θα υπερβεί τούτη την ατέλεια» (Σιμόν Βέιλ)
Φιλίπ Μυρέ – Μετά την Ιστορία: στοιχεία για το καθεστώς του φεστιβισμού
.τ.Ε.: Το παρόν άρθρο αποτελείται από μια συλλογή κειμένων που προέρχονται απ’ το βιβλίο Après l’ Histoire [Μετά την Ιστορία] του Philippe Muray. Ως τίτλος άρθρου διατηρήθηκε ο τίτλος του βιβλίου. Παρ’ όλα αυτά, προστέθηκε ο υπότιτλος «Στοιχεία για το καθεστώς του φεστιβισμού» προκειμένου να γίνει λίγο πιο σαφές, και να προϊδεαστεί ο αναγνώστης, περί τίνος πρόκειται αναφορικά με τα κείμενα που επιλέχθηκαν γι’ αυτή τη δημοσίευση. Για τις ανάγκες της παρούσας μετάφρασης, η λέξη «festivisme», μαζί με τα παράγωγά της, επιλέχθηκε να αποδοθεί στην ελληνική γλώσσα ως «φεστιβισμός». Πρόκειται επί της ουσίας για νεολογισμό που εισάγει ο ίδιος ο Philippe Muray, που αν και η ρίζα του όρου προέρχεται απ’ τη λέξη «festif» («εορταστικός»), η σημασία όμως του όρου την υπερβαίνει κατά πολύ…
Κουλτουραλισμός, μια αλαζονική επίδειξη ιδεολογίας
Σήμερα η φυγή και η αποξένωση μοιάζει να έχει γίνει πηγή αντιποίνων και να έχει παρεισφρήσει στη γλώσσα. Αν κάποτε η γλώσσα ήταν αινιγματική, ασηπτική και σκοτεινή, στην τρίτη χιλιετία είναι ρεβανσιστική, χυδαία και άξεστη. Σήμερα η συζήτηση, σε οριζόντια ψηφιακή πλατφόρμα, είναι προνόμιο όλων μας. Το Facebook, ιδίως, επιτρέπει την καθημερινή τροφοδότηση της πολυλογίας που πολύ συχνά δεν οδηγεί στην εξαγωγή κάποιου ωφέλιμου συμπεράσματος. Μια πολυλογία και μια φλυαρία της ατάκας (Twitter) που καταλήγει να μην λέει απολύτως τίποτα. Επομένως, σήμερα τα πράγματα, από επικοινωνιακή άποψη, δεν πάνε και τόσο καλύτερα σε σχέση με το χθες, όπου τα διαθέσιμα μέσα επικοινωνίας ήταν σαφώς λιγότερα. Μάλιστα η εξέγερση στην οποία αναφέρεται παραπάνω ο Κρίστοφερ Λας, ίσως καταλήξει να σχετίζεται με το εφιαλτικό ενδεχόμενο όπου ο καθένας βλέπει τον άλλο ως εχθρό/εμπόδιο που πρέπει απλά να εξοντωθεί στο όνομα ενός άγνωστου και αόριστου στόχου.
Το νεώτερο πολιτικό σύστημα σε σχέση με την πρόοδο
Όπως είναι γνωστό, οι πολιτικές αρχές της νεωτερικότητας εμφανίζονται με πλήρες και ολοκληρωμένο πρόταγμα στις δύο μεγάλες επαναστάσεις του 18ου αιώνα, τη Γαλλική και την Αμερικανική. Στόχος και των δύο ήταν η εναντίωση στο φεουδαρχικό σύστημα και το πολιτειακό του υποστατικό, το οποίο είναι η απολυταρχία, και η είσοδος σε μια νέα εποχή, όπου το άτομο θα συγκροτείται με στοιχειώδεις όρους ελευθερίας. Βέβαια, η πορεία προς την κορύφωση αυτής της εναντίωσης, είχε ήδη ξεκινήσει από την Αναγέννηση, την οποία διαδέχθηκαν η Μεταρρύθμιση, οι πολιτικές αλλαγές και αναταράξεις στην Αγγλία με κατάληξη το γαλλικό και δυτικοευρωπαϊκό Διαφωτισμό. Η νέα εποχή που αναδύθηκε, είχε σαφέστατα προοδευτικό πρόσημο, καθώς οδήγησε σε απελευθέρωση των δυτικοευρωπαϊκών κοινωνιών και στη διασφάλιση κεκτημένων τα οποία λειτούργησαν ως τα θεμελιώδη γνωρίσματα του νεώτερου πολιτικού πολιτισμού(εργασιακά δικαιώματα, καθολικό δικαίωμα ψήφου κ.λ.π).
Πώς ξεχάσαμε τη Δημοκρατία
Τα τελευταία χρόνια φαίνεται πως υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον από σκηνοθέτες και ηθοποιούς στην Ελλάδα να καταπιαστούν με προσωπικότητες και γεγονότα της Αθηναϊκής δημοκρατικής εποχής. Με αφορμή τρεις από τις πιο χαρακτηριστικές παραστάσεις θα παρουσιάσουμε την προβληματική σχέση των αποδόσεων αυτών με τα θέματα που πραγματεύονται. Αυτό θα γίνει για να τονίσουμε την κατά τη γνώμη μας διαστρεβλωμένη εικόνα που επικρατεί στους θεατρικους χώρους σε σχέση με την ερμηνεία γεγονότων της αρχαιότητας που σχετίζονται με την Δημοκρατία. Παρόμοιες απόψεις κυριαρχούν και στην κοινή γνώμη και διαδίδονται ευρύτερα μέσω της τέχνης, της αρθρογραφίας και ενίοτε και του ακαδημαϊκού χώρου.
Πρότυπα και κοινωνικός μετασχηματισμός
Aναμφισβήτητα ο μετασχηματισμός της κοινωνίας σε κάτι (ενδεχομένως) καλύτερο, αποτελεί ένα από τα πιο ενδιαφέροντα, αλλά και σύνθετα ζητήματα. Ο «καλύτερος κόσμος» από τον Τ. Λοκ μέχρι τον Κ. Μαρξ και από τον Α. Σμιθ μέχρι τον Κ. Καστοριάδη, ήταν και παραμένει ένα από τα…
Περί πολιτικού συστήματος και διπολισμού στις εκλογικές αναμετρήσεις: Το διακύβευμα των εκλογών της 20ης Σεπτεμβρίου 2015.
Αν ευσταθεί η «θεωρία» ότι κάθε σύστημα, μονοπολικό (ζεύγος-γάμος/ενιαίο-εθνικό κόμμα/έθνος-κράτος) ή πολυπολικό (οικογένεια/πολυκομματισμός/διεθνής ετερότητα), εν τέλει ή έστω για κάποια χρονική περίοδο καταλήγει στο διπολισμό (χωρισμός/δικομματισμός/ψυχρός πόλεμος), τότε η επίκληση του τρίτου πόλου, μόνο κατά τις προεκλογικές περιόδους και όχι ως συνεχές πρόταγμα-επιδίωξη, καταδεικνύεται ως απλά ένα πολιτικό αφήγημα παραμυθένιας φύσης, το οποίο αποσκοπεί στην πολιτικό-οικονομικό-επαγγελματική επιβίωση συγκεκριμένων ομάδων συμφερόντων και πολιτικών ελίτ που εξοβελίστηκαν από την εξουσία και που διακαώς καταφεύγουν στο τέχνασμα αυτό για τη διασφάλιση της συνέχειάς τους.