«Η σπιτονοικοκυρά» – Η νουβέλα-αίνιγμα του Φ. Ντοστογιέφσκι
Γράφει ο Νικόλαος Μπάγκαβος – Φιλόλογος Μελετώντας τα έργα του μεγάλου Ρώσου συγγραφέα Φιόντορ Ντοστογιέφσκι, πέρα από τις πιο γνωστές μυθιστορηματικές του απόπειρες, οι οποίες συγκεντρώνουν το σύνολο σχεδόν της προσοχής του αναγνωστικού κοινού, στάθηκα στην ανάγνωση και ερμηνεία ενός παράδοξου και ανατρεπτικού κειμένου, το…
Sacrifico ergo sum
Η σύγχρονη ανθρωπιστική ηθική συγχέει, εσκεμμένα ή μη, την προσπάθεια ερμηνείας του κόσμου με την μέθοδο της αιτιοκρατικής ανάλυσης εμπειρικών δεδομένων και προσπαθεί να εκμαιεύσει από την τελευταία το νόημα ενός γεγονότος. Ο καθεστωτικός ανθρωπισμός έχει βέβαια κι αυτός όχι μόνο την δικιά του γενεαλογία, που ξεκινά από την ρουσσωική φιλοσοφία του “ευγενούς αγρίου”, για να περάσει στον ρομαντισμό του “καλού κλέφτη” του Ουγκώ και στην ουδέτερη, αλλά στρατευμένη, νατουραλιστική απεικόνιση του λούμπεν προλεταριάτου από τον Ζολά, αλλά και το θεμέλιο λίθο του, πάνω στον οποίο και οικοδομεί την ηθική του: τον Άνθρωπο.
Κατοικίδιοι άνθρωποι, έξυπνες μηχανές και η μεγάλη απογοήτευση
Τα πρόσφατα επιτεύγματα της επιστημονικής έρευνας, όσον αφορά την εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ), προκαλούν πλέον εκρήξεις θαυμασμού στο πλατύ κοινό αλλά και μεταξύ των ειδικευμένων επιστημόνων. Μαζί με τον περίφημο αλγόριθμο που πριν λίγο καιρό έφτιαξε το πρώτο έργο ζωγραφικής, το μεγαλύτερο θαυμασμό συγκεντρώνουν τα προγράμματα εκείνα που έχουν την δυνατότητα να συνδιαλέγονται με τον άνθρωπο και να απαντούν στις ερωτήσεις του. Δεδομένης της στενής σχέσης μεταξύ γλωσσικής έκφρασης και νοητικών διεργασιών, είναι φανερό ότι αυτή η ικανότητα μοιάζει να χαρίζει, για πρώτη φορά στην ιστορία, κάτι που μέχρι τώρα αποτελούσε προνόμιο του ανθρώπου: σκέψη. Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Χωρίς βέβαια να είναι δυνατόν να αναφερθούμε σε όλες τις τεχνολογικές και φιλοσοφικές παραμέτρους του προβλήματος, οφείλουμε να σταθούμε, έστω και επιγραμματικά, σε μία βασική πτυχή του ζητήματος: τη διαφορά μεταξύ ανταλλαγής πληροφοριών (κάτι που πχ μπορεί να επιτευχθεί μέσω ενός απλού ηχητικού κώδικα) και πλήρους γλωσσικής έκφρασης, θεμελιώδους πράξης του ανθρώπινου πολιτισμού.