Από τότε που άρχισε να γράφεται ιστορία ο κόσμος έζησε την ανάδυση των αυτοκρατοριών. Η καθεμία με τις ιδιαιτερότητές της, αλλά και με κοινά στοιχεία που δημιουργούν ένα μοτίβο, μάλλον αναλλοίωτο μέσα στους αιώνες. Οι περισσότερες αυτοκρατορίες κατάφεραν να επιβληθούν έχοντας ένα εκπολιτιστικό όραμα και οι μεγαλύτερες ήταν πάντα ναυτικές. Όποιος κυριαρχεί στη θάλασσα καταλήγει να κατακτάει και τη στεριά. Το αντίθετο είναι πολύ δυσκολότερο, αν όχι αδύνατο.
Οι αυτοκρατορίες πάντα ανθίζουν με την πυγμή. Μπορεί η σύγχρονη σκέψη να διακρίνει την ισχύ, σε ήπια και σκληρή, όμως είναι η καθαρή δίψα για επέκταση και στρατιωτική κυριαρχία που χτίζει τις αυτοκρατορίες. Ένας Α πολιτισμός, ακόμη κι αν δεν είναι ανώτερος από κάποιον Β, αν καταφέρει να αποκτήσει ανώτερη στρατιωτική ισχύ, θα υποτάξει τον Β και θα του επιβάλει τον δικό του ως ανώτερο. Είναι καθαρή ψευδαίσθηση ότι η ιστορία ενδιαφέρεται για τις ανόητες σχετικιστικές κατασκευές του μοντερνισμού, που θέλει να βλέπει τους πολιτισμούς ως ισάξιες οντότητες.
Όπως καθετί άλλο στον επίγειο κόσμο, έτσι και οι αυτοκρατορίες έχουν έναν κύκλο ζωής: άνοδο – κορύφωση – παρακμή – θάνατο. Και ενώ η άνοδος και η κορύφωση, της καθεμιάς εκ των αυτοκρατοριών, παρουσιάζει σημαντικές ιδιαιτερότητες, η παρακμή και ο θάνατός τους έχουν κάτι κοινό. Στην κορύφωση της επέκτασης – που σηματοδοτεί και την έναρξη της παρακμής – γίνεται πάντα ένα σφάλμα που κατά πάσα πιθανότητα συνδέεται με την αλαζονεία. Αναφέρομαι στην αλαζονεία, που λόγω ανθρώπινης φύσης, συνοδεύει πάντα το μεγαλείο μιας αυτοκρατορίας. Στο κρίσιμο αυτό σημείο της αυτοκρατορικής επέκτασης, υποτιμάται ένα καθοριστικό στοιχείο: το κόστος διατήρησης της κυριαρχίας.
Πράγματι κατά την άνοδο τα πλεονεκτήματα των κατακτήσεων, εδάφη, πόροι, εργατικό δυναμικό, υποτελείς και δούλοι, είναι πολλά. Τα αρχικά οφέλη είναι μάλιστα τόσο πολλά, που στο μυαλό εκείνων που διψούν για επέκταση, η κερδοφορία φαντάζει αέναη. Κι όμως έρχεται πάντα η στιγμή που το κόστος ελέγχου των κατακτήσεων είναι πολύ πιο υψηλό από τα οφέλη και τα κέρδη. Από αυτό το σπιράλ, της αλαζονείας και της τυφλής δίψας, δεν φαίνεται να έχει ξεφύγει κανείς. Έλληνες, Ρωμαίοι, Βρετανοί, Ισπανοί…όλοι τους υποτίμησαν το κόστος συντήρησης της υπερτροφικής οντότητας που δημιούργησαν.
Στην Βρετανία του 1850, μας περιγράφει ο Ντίκενς, στην καρδιά της αυτοκρατορίας, στο Λονδίνο, ένας τεράστιος αριθμός ανθρώπων ζούσε στην ακραία φτώχια τη στιγμή που η χώρα του ξόδευε τεράστιους πόρους στο εξωτερικό. Αυτό άραγε δεν έκανε και η σύγχρονη αυτοκρατορία των ΗΠΑ, με τους Δημοκρατικούς στο τιμόνι, που μέχρι χθες χρημάτιζε τον πλανήτη μέσω USAID και ως ΝΑΤΟ προστάτευε τους υποτελείς στην Ευρώπη, ξοδεύοντας δισεκατομμύρια δολάρια στην Ουκρανία, ενώ την ίδια στιγμή το Σαν Φρανσίσκο ζούσε την απόλυτη οικονομική παρακμή, τη διάλυση υποδομών και την κοινωνική σήψη;
Σήμερα, χωρίς καμία αμφιβολία η νέα αναδυόμενη αυτοκρατορία είναι η Κίνα. Κάνει ό,τι ακριβώς χρειάζεται: ήδη ελέγχει 15 από τα μεγαλύτερα λιμάνια στον κόσμο, διαθέτει ισχυρό εμπορικό και πολεμικό στόλο, έχει πρόσβαση στην Αφρική και αλλού σε σπάνιες γαίες, αναπτύσσει με ραγδαίους ρυθμούς τεχνολογία και χρηματίζει στη Δύση όποιον έχει την κατάλληλη θέση για τον κινεζικό σκοπό. Εδώ, αν και ακολουθείται η βρετανική ναυτική συνταγή, δεν υπάρχει πολύ πολιτισμικό μπλα μπλα. Ο κινέζος, όπως και οι Οθωμανοί στον καιρό τους, ωμά και κυνικά, επιβάλλει την μονολιθική του κουλτούρα, δεν αισθάνεται καθόλου τύψεις ή αναστολές για τη φιλοδοξία του να είναι η επόμενη παγκόσμια αυτοκρατορική δύναμη.
Σε αυτό που κάποτε λεγόταν «Δύση» κάποιοι συναντιούνται στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, ονειρευόμενοι την παγκόσμια διακυβέρνηση του πλανήτη με τους ίδιους στην ηγεσία. Ωστόσο, την ίδια στιγμή, η Κυβέρνηση Τραμπ, είναι ίσως η πρώτη ηγεσία στην ιστορία, που κατάλαβε ότι όταν μια αυτοκρατορία ξεπεράσει το κρίσιμο σημείο κορύφωσης, πρέπει να αντιδράσει άμεσα και με αποφασιστικότητα, να κάνει κάτι «προς τα μέσα» ώστε να διατηρήσει τη βάση που έχτισε τα πάντα. Να προσπαθήσει δηλαδή να αποτρέψει την παρακμή σε έναν αναθεωρητικό κόσμο.
Σημαντική ιστορική εξαίρεση, σε όσα αναφέρονται εδώ, αποτελεί το Βυζάντιο. Το Βυζάντιο είναι μια μοναδική περίπτωση στην ανθρώπινη ιστορία, χιλιετούς κυριαρχίας, που δυστυχώς σνομπάρουμε και ακόμη δεν έχουμε μελετήσει επαρκώς, ώστε να κατανοήσουμε σε βάθος τα μυστικά, αυτής της εντυπωσιακά μακρόχρονης επιτυχίας του. Ευτυχώς το ενδιαφέρον για το Βυζάντιο και τον Χριστιανισμό αυξάνεται γεωμετρικά στο εξωτερικό – η Ελλάδα δεν συμμετέχει ακόμη γιατί οι εγχώριες ψευδοελίτ εμπορεύονται πρόοδο, ευρωπαϊσμό και διασκοτισμό.
Ποιος ξέρει ίσως οι άνθρωποι πίσω από τον Τραμπ, δεν φορούν κατά τύχη τον σταυρό του Χριστού σε μπλουζάκι, μιλώντας ανοιχτά για την ελληνική Πόλη της καρδιάς μας. Οψόμεθα, άλλωστε η ιστορία είναι εδώ, μπροστά στα μάτια μας.
