Προσφυγικό, ανθρωπισμός και πολιτική
Η πρόσφατη ανατίναξη της Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής δημιούργησε ένα τεράστιο προσφυγικό ρεύμα, ικανό να συγκριθεί μόνο με την Παλαιστινιακή προσφυγιά από το 1948 και για τρεις δεκαετίες, στην ίδια πάνω-κάτω περιοχή. Αυτή τη φορά, το ρεύμα, ογκούμενο από τη διασταύρωσή του με τις μόνιμες μεταναστευτικές ροές των αρχών του 21ου αιώνα, άγγιξε καθοριστικά την ευρωπαϊκή ήπειρο και φυσιολογικά πρώτη και καλύτερη την ανατολική της πύλη στη Μεσόγειο, την Ελλάδα. Η ελληνική κυβέρνηση, σημαντικό μέρος της αντιπολίτευσης, αλλά και το μεγαλύτερο τμήμα των ελίτ της αναπαραγωγής (η συντριπτική πλειοψηφία των ΜΜΕ, διανοούμενοι, καλλιτέχνες, τηλεπερσόνες, κλπ.), περιγράφουν το προτεινόμενο και ακολουθούμενο σχέδιο διαχείρισης της κρίσης, ως εμπνεόμενο από τις αρχές του ανθρωπισμού…
Δημοκρατία και συντήρηση ενός κοινού κόσμου
Είναι δύσκολο να δεχτούμε ότι στην πραγματικότητα εξαντλούνται οι βασικές έννοιες που συνόδευαν τον μοντερνισμό: η κοινωνικοποίηση, η ισότητα και η ελευθερία. Καθεμιά από αυτές, για διαφορετικούς λόγους, μοιάζει να χάνει το νόημά της. Και είναι δύσκολο κυρίως γιατί η κοινή γνώμη -την οποία σήμερα οι πολιτικές προσπαθούν με κάθε μέσο να παραβλέψουν- θεωρεί ότι η απάντηση στην κρίση των αξιών και στη γενική δυσφορία, βρίσκεται στην προσπάθεια να ανακατασκευαστούν οι προηγούμενες συνθήκες, επιτρέποντας έτσι μια γενική αποκατάσταση αυτών των αξιών. Μια κατανοητή και λογική αντίδραση, που όμως αποδεικνύεται ανώφελη, καθώς δεν λαμβάνει υπόψη το γεγονός ότι η κρίση εξαρτάται και οφείλεται στην εγγενή εξάντληση εκείνων των αξιών και αρχών (πολιτικών και ηθικών) που υποτίθεται ότι πρέπει να αντιπροτείνουμε. Η απίθανη απόδειξη (probatio diabolica) ότι μπορεί να υπάρξει ένας άλλος, καλύτερος και δικαιότερος, κόσμος μπορεί περίφημα να υφάνει την πλοκή ενός παράδοξου και αλλόκοτου θεατρικού. Έργο στο οποίο καθένας ηθοποιός αγωνίζεται να αποδείξει ότι μόνο εκείνος έχει διαφορετική όψη, ενώ στην πραγματικότητα όλοι οι συντελεστές του δράματος έχουν την ίδια φάτσα.
Προτεραιότητα της πολιτικής έναντι της ηθικής – Γιώργος Ν. Οικονόμου
Αυτό δεν σημαίνει ότι ο φιλόσοφος παραβλέπει γενικώς τις ανθρώπινες αδυναμίες, αλλά ότι στην πολιτική τελικώς γι’ αυτόν οι άποροι είναι οι κακοί, ενώ οι εύποροι είναι οἱ καλοὶ κἀγαθοί, οἱ ἐπιεικεῖς, οἱ βελτίονες, οι μοναδικοί κάτοχοι της αρετής που θα φροντίσουν εξ ορισμού (φύσει) για το κοινό συμφέρον. Η εικόνα των ανωτέρων στρωμάτων είναι εξιδανικευμένη, ιδεώδης και ωραιοποιημένη, όπως και η εικόνα της πολιτικής τους ικανότητας. Ο φιλόσοφος φαίνεται ότι αναζητεί και πιστεύει ότι υπάρχει στις ανώτερες τάξεις ένα πολιτικό υποκείμενο απαλλαγμένο από πάθη και αδυναμίες, παρεκκλίσεις και αδικίες, αποκαθαρμένο από ατομικές ανάγκες και ίδιο συμφέρον, δηλαδή από τα εξωτερικά αγαθά, κάτοχο ικανοτήτων και αρετών, εν τέλει ένα εξωπραγματικό και ιδεατό πολιτικό υποκείμενο.
Πολιτισμική ηγεμονία και πολιτική ορθότητα
Ο όρος είναι ιδιοφυής γιατί όταν κάποιος ρωτά ποια είναι η θεωρία, παίρνει την απάντηση ότι η ίδια η κριτική είναι η θεωρία. Με άλλα λόγια, σύμφωνα με την Κριτική Θεωρία, ο καλύτερος τρόπος για να καταρρεύσει η δυτική κουλτούρα και η καπιταλιστική τάξη, δεν είναι να οικοδομήσουμε μια εναλλακτική λύση και στη συνέχεια να περιμένουμε υπομονετικά τους ανθρώπους να ενταχθούν αυθόρμητα. Σύμφωνα με τη θεωρία, οι άνθρωποι θα αρνούνται πάντα να ενταχθούν, διότι έχουν καταστεί αδύναμοι να φανταστούν μια εναλλακτική λύση πέρα από το status quo. Όσο οι άνθρωποι θα ζουν υπό την καταπίεση της υπεύθυνης οικονομικής τάξης (στη θεωρία τους) από την φροϋδική κατάσταση καταπίεσης- οι μάζες δεν θα είναι σε θέση να φανταστούν μια εναλλακτική λύση και να την αγκαλιάσουν. Μοιάζει με την πλοκή μιας γνωστής ταινίας, σωστά; Ο κινηματογράφος εξάλλου είναι ένα από τα πιο αποτελεσματικά μέσα εκπροσώπησης της Κριτικής Θεωρίας, όπως ακριβώς και η μεταμοντέρνα τέχνη και η ποπ μουσική.
Evandro Agazzi – Για την κρίση ταυτότητας του σύγχρονου ανθρώπου
Μπροστά στις δυσκολίες αντιμετώπισης του προβλήματος προσανατολισμού και περιορισμού της πορείας της τεχνοεπιστήμης, σήμερα υπάρχει μια ευρέως διαδεδομένη πλην όμως παραπλανητική απάντηση στο ερώτημα αυτό: είναι απαραίτητο να «επιστρέψουμε στη φύση», να σταματήσουμε την ανάπτυξη του τεχνητού και να επιστρέψουμε στο φυσικό ή τουλάχιστον να υποτάξουμε το τεχνητό στο φυσικό. Αυτή η απάντηση είναι ανεπαρκής για διάφορους λόγους. Πρώτον…
Jean Claude Michéa – Για να τελειώνουμε με την Αριστερά/Δεξιά
Το σύγχρονο βασίλειο του πλασματικού κεφαλαίου και η διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου -λόγω της ατελείωτης τεχνολογικής καινοτομίας- βασίζεται όλο και λιγότερο στην εργασία των ανθρώπων, αλλά περισσότερο σε μια πυραμίδα χρεών που δεν θα μπορέσουν να αποπληρωθούν ποτέ. Όμως τίποτε δεν μας εγγυάται ότι -σε αυτό το πεδίο με τα ερείπια που η Αριστερά έχει αφήσει πίσω της- ότι η περίοδος των καταστροφών θα έχει ένα αίσιο τέλος. Θα μπορούσε εξίσου εύκολα να οδηγήσει στην εμφάνιση ενός μετα-καπιταλιστικού κόσμου που θα θυμίζει, με πρωτοφανή τρόπο, κάτι από την ταινία «Μπραζίλ» του Τέρρυ Γκίλλιαμ με στοιχεία Mad Max. Αυτή άλλωστε ήταν και η ζοφερή προειδοποίηση που έκανε η Ρόζα Λούξεμπουργκ, πριν από σχεδόν έναν αιώνα.