Μεταμοντερνισμός, «ακυρωτική κουλτούρα» και κλασσικές σπουδές
Τα έργα των μεγάλων κλασσικών βιώνουν μια Σωκρατικού τύπου αμφισβήτηση τη σημερινή εποχή. Για τους πολέμιους των κλασσικών σπουδών, που συνήθως προέρχονται από σύγχρονα ακαδημαϊκά ρεύματα, τα έργα του Ομήρου, του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, του Δάντη και του Βοκκάκιου «διαφθείρουν» τις συνειδήσεις των νέων ανθρώπων,…
O Gilles Lipovetsky και ο «ναρκισσισμός» του ανθρώπου των μετα-μοντέρνων κοινωνιών
«Στην αρχή της καπιταλιστικής παραγωγής -έχουν περάσει ένας-δυο αιώνες από τότε-, ο αστός ήταν ένας μετριοπαθής άνθρωπος, με μυαλωμένες και φιλήσυχες συνήθειες· αρκούνταν στη γυναίκα του ή σχεδόν σ’ αυτήν δεν έπινε παρά όταν και όσο διψούσε και δεν έτρωγε παρά όταν και όσο πεινούσε….
Ο Lyotard και η γνώση στη μεταμοντέρνα εποχή
«Διαφωτισμός είναι η έξοδος του ανθρώπου από την ανωριμότητά του, για την οποία ο ίδιος είναι υπεύθυνος. Ανωριμότητα είναι η αδυναμία να μεταχειρίζεσαι τον νου σου χωρίς την καθοδήγηση ενός άλλου». Immanuel Kant «Ο ιδεαλιστικός μύθος για την πανουργία του Λόγου, που δικαιολογεί τις φρικαλεότητες…
Το «Πορτρέτο του Έντμοντ Μπέλαμι» και η υπέρβαση της ζωγραφικής
Η τεχνολογία, μαζί με την καθίζηση των τεχνών, δείχνει να οδηγεί στην καταρράκωση της σκέψη, της οποίας η αποξήρανση έχει ήδη προκληθεί από τον καταναλωτισμό, από την τάση του να αντικαθιστά το παρελθόν με νέα καταναλωτικά είδωλα. Το πάθος ορισμένων για την τεχνητή νοημοσύνη είναι ένα ακόμα δείγμα της κρίσης ειδωλολατρίας που μαστίζει τον δυτικό άνθρωπο και της απελπισμένης αναζήτησής του για μια ανώτερη αρχή (υπερέχουσα) που θα τον εξουσιάσει χωρίς όμως και να ακυρώνει την εγωιστική του έπαρση. Υπό μια έννοια πρόκειται για Το Υπόγειο του Ντοστογιέφσκι στον κόσμο των υπολογιστών.
Συνηγορία στο μικροαστισμό
Κατά βάση, όσοι ασπάζονται αυτή τη νέα θρησκεία είναι άτομα και ομάδες που ποντάρουν στην έννοια του «δικαιώματος», έχοντας εφεύρει εργαλεία για τη ριζική εξάλειψη όλων εκείνων των «καταπιεστικών» θεσμών και θεμελίων, όπως το φύλο και η οικογένεια. Στην πραγματικότητα, όπως φαίνεται μέσα από τον τρόπο που εκδηλώνονται όλα αυτά τα γκρουπ των «θεοσεβούμενων» Σάντσο Πάντσα της μεγάλης κωμικοτραγικής και δονκιχωτικής μεταμοντέρνας κουλτούρας, διαπιστώνει κανείς ότι βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια νέα ψευδοεπιστήμη, η οποία για να επικρατήσει πρέπει, πάση θυσία, να καταστρέψει όλα όσα χαρακτηρίζουν τον τρόπο ζωής και ύπαρξης του απλού/μέσου ανθρώπου, του αλλιώς λεγόμενου «μικροαστού».
Kurt Vonnegut – Χάρισον Μπέργκερον
μτφρ.: Νικόλας Γκίμπης Το έτος ήταν 2081 και, επιτέλους, όλοι ήταν ίσοι. Δεν ήταν απλώς ίσοι ενώπιον του Νόμου και του Θεού. Ήταν ίσοι ολοκληρωτικά. Κανείς δεν ήταν πιο έξυπνος από κανέναν άλλον. Κανείς δεν ήταν πιο όμορφος από κανέναν άλλον. Κανείς δεν ήταν πιο…
Μάρθα Νούσμπαουμ: Η καθηγήτρια της παρωδίας
Για πολλές νέες πανεπιστημιακές, η Τζούντιθ Μπάτλερ φαίνεται να ενσαρκώνει τον φεμινισμό της εποχής μας. Έχοντας σπουδάσει φιλοσοφία, θεωρείται συχνά (περισσότερο από τους λογοτεχνικούς κύκλους, παρά από τους φιλοσοφικούς) σαν μια μεγάλη στοχαστής του φύλου, της εξουσίας και του σώματος. Ενώ αναρωτιόμαστε τι έγινε η παλιά φεμινιστική πολιτική και οι υλικές πραγματικότητες τις οποίες αυτή προσπαθούσε να αντιμετωπίσει, είναι αναγκαίο να επιστρέψουμε στο έργο και την επιρροή της Μπάτλερ, και να εξετάσουμε τις απόψεις που έχουν κάνει τόσο πολύ κόσμο να υιοθετεί μια στάση η οποία μοιάζει πολύ με την απραξία και την απόσυρση.
Η μετεξέλιξη της ειρωνείας, μια σύγχρονη κοινωνικοπολιτική μάστιγα
Όταν όμως η γλώσσα φτάνει να μιλά με «αποστάγματα» και παρασκήνια τελικά οδηγεί στην αποδοχή ακόμη και ύπουλων μορφών καταπίεσης, όπως και στον φασισμό. Αυτή η δυναμική οδηγεί στην ανάδυση ενός νέου κυνισμού που δεν έχει καμία σχέση με τον αρχαίο ο οποίος πράγματι αμφισβήτησε την εξουσία μέσω της εξύμνησης της αυτάρκειας του ανθρώπου, της γαλήνης και της ηρεμίας του, εφαρμόζοντας μια φιλοσοφία της πρόκλησης, πλην όμως μιας καλής και αγαθής ζωής. Αντίθετα ο σύγχρονος κυνισμός εμφανίζεται ως ένας μηδενισμός που εκφράζεται συχνά από μοδάτα και νευρωτικά άτομα. Είναι μια «ψευδώς φωτισμένη συνείδηση» που χρησιμοποιείται αντιδραστικά και εργαλειακά μόνο και μόνο για να αντιμετωπίσει, με τρόπο αναισθητοποιημένο, το καθημερινό στρες που έχει επιφέρει ο μαζικός (υπερ)ανταγωνιστικός κόσμος.
Η Σουηδία και ο σοσιαλδημοκρατικός μεταμοντερνισμός
Στις υπεραναπτυγμένες χώρες της Δύσης το φάντασμα του αυτοδημιούργητου ανθρώπου, δηλαδή η ιδέα ότι ο καθένας μπορεί και πρέπει να βασίζεται μόνο στον εαυτό του για να δημιουργήσει τη ζωή του από το μηδέν, τώρα πρέπει να προεξοφληθεί με προσύμφωνο και με «καθαρούς λογαριασμούς». Μάλιστα σε αυτό το φάντασμα δίνονται και ονόματα όπως «ελευθερία», «ανεξαρτησία», «αυτονομία». Οι (συν)δεσμοί με την ιστορία ή με τους θεσμούς για τα νέα άτομα του σήμερα νοούνται μόνο από ψυχαναλυτική άποψη και μόνο ως απαρχαιωμένες εντολές που θέτουν όρια στην απόλαυση και στην υποκειμενική τους βούληση. Είναι αλυσίδες που πρέπει να σπάσουν, ώστε να απελευθερωθεί το άτομο στην ασταμάτητη ορμή του You Only Live Once (YOLO) και του Follow Your Heart. Αυτή είναι η εποχή του ασταμάτητου τώρα!
Δημοκρατία και συντήρηση ενός κοινού κόσμου
Είναι δύσκολο να δεχτούμε ότι στην πραγματικότητα εξαντλούνται οι βασικές έννοιες που συνόδευαν τον μοντερνισμό: η κοινωνικοποίηση, η ισότητα και η ελευθερία. Καθεμιά από αυτές, για διαφορετικούς λόγους, μοιάζει να χάνει το νόημά της. Και είναι δύσκολο κυρίως γιατί η κοινή γνώμη -την οποία σήμερα οι πολιτικές προσπαθούν με κάθε μέσο να παραβλέψουν- θεωρεί ότι η απάντηση στην κρίση των αξιών και στη γενική δυσφορία, βρίσκεται στην προσπάθεια να ανακατασκευαστούν οι προηγούμενες συνθήκες, επιτρέποντας έτσι μια γενική αποκατάσταση αυτών των αξιών. Μια κατανοητή και λογική αντίδραση, που όμως αποδεικνύεται ανώφελη, καθώς δεν λαμβάνει υπόψη το γεγονός ότι η κρίση εξαρτάται και οφείλεται στην εγγενή εξάντληση εκείνων των αξιών και αρχών (πολιτικών και ηθικών) που υποτίθεται ότι πρέπει να αντιπροτείνουμε. Η απίθανη απόδειξη (probatio diabolica) ότι μπορεί να υπάρξει ένας άλλος, καλύτερος και δικαιότερος, κόσμος μπορεί περίφημα να υφάνει την πλοκή ενός παράδοξου και αλλόκοτου θεατρικού. Έργο στο οποίο καθένας ηθοποιός αγωνίζεται να αποδείξει ότι μόνο εκείνος έχει διαφορετική όψη, ενώ στην πραγματικότητα όλοι οι συντελεστές του δράματος έχουν την ίδια φάτσα.