Το χέρι και η ομιλία στη σκέψη του Όσβαλντ Σπένγκλερ
Αυτό που διαχωρίζει το χέρι από το όπλο, λέει ο Σπένγκλερ, είναι η τεχνική διαδικασία: «[α]φενός στην παραγωγή του όπλου, αφετέρου στη χρήση του. Όπως υπάρχει μια τεχνική για την κατασκευή του βιολιού υπάρχει και μια τεχνική για το παίξιμο του βιολιού. Αυτή η ανωτερότητα του ανθρώπου να επιλέγει και να κατασκευάζει σύμφωνα με τα δικά του μέτρα και τις ανάγκες τα όπλα του και τα εργαλεία του, συνιστά την απελευθέρωση από τον καταναγκασμό του είδους.
Ο Στίλπων Κυριακίδης και η ιστορική μέθοδος
Επιμέλεια: Γιώργος Κουτσαντώνης Ακολουθεί απόσπασμα από το βιβλίο της Άλκης Κυριακίδου Νέστορος, Η Θεωρία της Ελληνικής Λαογραφίας, Κριτική Ανάλυση, Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας, Σχολή Μωραΐτη, Αθήνα 1978. —— ○ —— H συγκριτική θεωρία, όπως και οι άλλες πριν από αυτήν και όσες την ακολούθησαν,…
Όχι άλλο Κατερίνα Γώγου
Η Κατερίνα Γώγου, ποιήτρια-σύμβολο της εγχώριας ελευθεριακής κουλτούρας, της καταγραφής των αδιεξόδων του αστικού υποκειμένου και των ματαιωμένων πολιτικών οραμάτων, φαίνεται να στοιχειώνει ακόμα πολλούς από τους ποιητές (ή όσους προβάλλονται ως ποιητές) της νεότερης γενιάς. Διαβάζοντας κανείς τις στιχουργικές προσπάθειες πολλών ανθρώπων της γενιάς των σημερινών σαραντάρηδων, γίνεται σαφές πως η Γώγου αποτελεί βασική τους επιρροή, υφολογικά, θεματολογικά και γλωσσικά. Η επιλογή «αιχμηρών» ή «προκλητικών» θεμάτων και λεξιλογίου είναι ένα από τα σταθερά χαρακτηριστικά των νεότερων, και φαίνεται αυτά τα χαρακτηριστικά να είναι συχνά το ζητούμενο, χωρίς να γίνεται τις περισσότερες φορές πειστικό ότι πηγάζουν από μια αυθεντική εσωτερική ανάγκη. Κάτι τέτοιο συμβαίνει για παράδειγμα στο ποίημα Με τον τρόπο του Γ.Σ. του Γιάννη Στίγκα όπου – αν εξαιρέσουμε την παραπομπή που κάνει στο ομότιτλο ποίημα του Σεφέρη – τα συνωμοτικά «ψιτ μεγάλε» και «δεν θα σ’ το κάνω πιο λιανά», μπορεί να πει κανείς πως παραπέμπουν στο «το νου σου, ε» της Γώγου. Παρατηρείται δηλαδή μια υφολογική συνάφεια που φαίνεται να αποτελεί περισσότερο αναμόχλευση του πρωτοτύπου παρά δημιουργική συνομιλία με αυτό. Σε κάθε περίπτωση, η επιρροή του συγκεκριμένου ύφους στους νεότερους φαίνεται να υπερτερεί έναντι άλλων επιρροών που θα συζητηθούν παρακάτω.
Λέο Στράους – Φυσικό δίκαιο και δημοκρατία
Ο άνθρωπος είναι φύσει κοινωνικό ον. Είναι φτιαγμένος έτσι ώστε να μην μπορεί να ζήσει, ή να ζήσει καλά, παρά μόνο μαζί με τους άλλους. Εφόσον από τα άλλα ζώα τον ξεχωρίζει το λογικό και η ομιλία, και εφόσον η ομιλία είναι επικοινωνία, ο άνθρωπος…
Tα στομωμένα ξυράφια της Σώτης Τριανταφύλλου
Αφορμή για αυτό το κείμενο είναι το άρθρο της Σώτης Τριανταφύλλου «Φύγετε και αφήστε μας ήσυχους» για την Athens Voice, όπου επιχειρείται απολογισμός της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, και γίνεται αναφορά σε χαρακτηριστικά της αριστερής ιδεολογίας προκειμένου να αποδειχθεί η ανεπάρκεια και η επιβλαβής δράση της συγκεκριμένης κυβέρνησης. Θα γινει εδώ ανάλυση των προβληματικών σημείων του άρθρου, που είναι ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνεται τον αριστερό αυταρχισμό, τις αξίες και την ιδεολογία της αριστεράς, την στάση του όσον αφορά το Ευρωπαϊκό ιδεώδες, και θα γίνει κριτική στην αποτελεσματικότητα ή μη του σκεπτικού του κειμένου. Χρησιμοποιείται το κείμενο της Τριανταφύλλου ως δείγμα προοδευτικής φιλελεύθερης αρθογραφίας, η οποία χαρακτηριστικά στον Ελληνικό χώρο εμφανίζει συγκεκριμένα προβλήματα όπως η ασαφής, ανεπαρκής ή λανθασμένη χρήση πολιτικών όρων, οι γενικεύσεις και τα συμπεράσματα χωρίς λογική συνέχεια, και ο ιδεολογικός παρωπιδισμός.
Η πολιτική δεν είναι επιστήμη – Η δημοκρατική και η αριστοτελική αντίληψη περί πολιτικής*
Ορισμένοι υπερτονίζουν τον ρόλο της φρονήσεως στην αριστοτελική πρακτική φιλοσοφία κάνοντας λόγο γενικώς για την κατ’ εξοχήν πολιτική αρετή στην οποία βασίζεται η αριστοτελική σύλληψη της πολιτικής, και ως εκ τούτου παρουσιάζουν τη φρόνησιν ως προεξάρχουσα στο αριστοτελικό ηθικοπολιτικό οικοδόμημα. Όπως όμως το αναλύουμε αλλού δεν υπάρχει καμία προτεραιότητα του πολιτικού βίου στον Αριστοτέλη ούτε επίσης κάποιο ιδεώδες της φρονήσεως…
Ο αδύνατος αθεϊσμός και η σκέψη του Ζαν Μπορελλά – Paul Ducay
Θα έπρεπε επίσης να τεθεί το ερώτημα, χάρη σε ποιό ακριβώς θαύμα ένας Φόιερμπαχ ή ένας Φρόυντ μπόρεσαν να αποκτήσουν συνείδηση αυτής της αυταπάτης εφόσον αυτή είναι εσωτερική και σύμφυτη με την ανθρώπινη νόηση: η αποκάλυψη αυτής της αυταπάτης αντιφάσκει με την υποστηριζόμενη θέση περί αυταπάτης! Θα μπορούσε βέβαια να ισχυριστεί κάποιος ότι είναι οι εξωτερικές συνθήκες μιας εποχής (πχ οι οικονομικές, θα έλεγε ο Μαρξ) που συντελούν στην αφύπνιση. Τότε όμως προκύπτει ένα άλλο πρόβλημα σχετικά με την «πολιτισμική» αυτή ερμηνεία: αν, όπως ισχυρίζεται ο Φόιερμπαχ, μια δογματική διδασκαλία δεν είναι τίποτε περισσότερο από ένα απλό παράγωγο της εποχής της και των ιστορικών συνθηκών που δεν διαθέτει κανένα σταθερό, υπερβατικό αναφερόμενο που να εγγυάται την καθολική του εγκυρότητα, τότε ποιός μας λέει ότι και η θεωρία του ίδιου του Φόιερμπαχ δεν είναι κι αυτή μια αυταπάτη ή απλά λανθασμένη;
Το κόστος του ψέματος των Sky UK και ΗΒΟ (για την ιστορική σειρά Τσερνόμπιλ)
Ποιος ευθύνεται πραγματικά για ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα υπερβολικών ταχυτήτων; Η επιστήμη που βρίσκεται πίσω από μια τεχνολογία η οποία κατασκευάζει αυτοκίνητα που αγγίζουν ταχύτητες των 300χλμ την ώρα; Ο πωλητής της εταιρίας που πουλάει τα αυτοκίνητα; Ο οδηγός που παραβαίνει όλους τους κανόνες οδικής ασφάλειας;…
Ένα από τα γεγονότα πλανητικού βεληνεκούς
Ένα από τα γεγονότα πλανητικού βεληνεκούς που έλαβαν χώρα τα τελευταία χρόνια πριν το ξέσπασμα της Γαλλικής Επανάστασης ήταν η οριστική επισημοποίηση της συμμαχίας του σνομπισμού και της Αριστεράς. Βέβαια, εκείνη την εποχή δεν μιλούσε ακόμα κανείς ούτε για σνομπισμό ούτε για Αριστερά, αλλά εντελώς ξαφνικά οι Κυρίες της Αυλής οι πιο κομψές και οι πιο ζηλευτές άρχισαν να φλυαρούν περί φόρων και τελωνείων, περί καπνών της Βιρτζίνια, χρεών και ακαθάριστου εθνικού προϊόντος. Κέντρο των συζητήσεων έγινε το Γενικό Συμφέρον (αλίμονο, πάντα το συμφέρον…) διαλύοντας εκείνη την χαλαρότητα του πνεύματος που κυριαρχούσε μέχρι τότε. Από εκείνη τη στιγμή ο υψηλός σνομπισμός, που πάντα αναζητά την διακριτικότητα, ήξερε τι ρούχο να φορέσει: τον Καλό Σκοπό. Σκοποί κοινωνικοί, μουσικοί, ανθρωπιστικοί και πρωτοποριακοί, ερωτικοί και ασιατικοί. Ήταν το άστρο της Δικαιοσύνης που έλαμπε στα πρόσωπα των Κυριών όταν υποδέχονταν τους καλεσμένους τους στα ντινέ, στα πάρτι και στα βουκολικά πικ νικ.
Ο χούμος του ελληνικού πολιτικού συστήματος, ο αντιλαϊκιστικός ελιτισμός της Αριστεράς και η εκλογική αποτυχία του ΣΥΡΙΖΑ
Επανερχόμενοι και πάλι στα της χώρας μας, έχουμε επίγνωση ότι για να γίνει μια το δυνατό ολοκληρωμένη, λεπτομερής και ρητή αποτίμηση της σύγχρονης ελληνικής πολιτικής ιδιαιτερότητας, ειδικά κατά τα χρόνια της κρίσης, θα χρειαστεί να περάσει περισσότερος χρόνος, αναμφισβήτητα είναι ακόμη νωρίς. Αντιθέτως, δεν είναι νωρίς για να αρχίσει μια μεγάλη συζήτηση. Για να υπάρξουν προοπτικές πολιτικής βελτίωσης, κρίνουμε ότι θα χρειαστούν βαθιές πολιτειακές τομές, οι οποίες για να συμβούν θα πρέπει να βγει η χώρα από τη αδράνεια. Πρέπει όμως να είμαστε πραγματιστές: δυστυχώς σε τούτο τον χούμος έχει καταλήξει να συμμετέχει καθοριστικά μόνο η κοινωνική τάξη των επαγγελματιών πολιτικών και των δημόσιων υπαλλήλων[18], με εξοβελισμένη σχεδόν ολοκληρωτικά την υπόλοιπη κοινωνία. Το καίριο ζήτημα σήμερα είναι η πολιτική στειρότητα, καθώς δεν φαίνεται να υπάρχουν ακόμη εκείνα τα «ένζυμα» και τα ωφέλιμα σπερματικά αποθέματα που θα μπορούσαν να προκαλέσουν ουσιαστικές και δημιουργικές ανακατατάξεις. Σε κάθε περίπτωση, οι όποιες προοπτικές βελτίωσης συνδέονται άμεσα με την αναδιανομή της εξουσίας στους πολίτες, έτσι κρίνoνται απαραίτητα τα εξής: