Η «Ναυτική Διπλωματία» στο σύγχρονο γεωπολιτικό πλαίσιο
Η δεύτερη δραστηριότητα είναι πολύ σημαντική και συνδέεται στενά με αυτήν του τέταρτου προαναφερόμενου σημείου. Το Ναυτικό υπήρξε πάντα ο πρεσβευτής του Κράτους του ενώ ο ανθρώπινος παράγοντας (man-power) και η τεχνολογία αντιπροσωπεύουν τη ραχοκοκαλιά του. Στην πραγματικότητα, όπως είπε ο Κρόμγουελ, «ο άνθρωπος του πολέμου είναι ο καλύτερος πρεσβευτής!». Η διοργάνωση εκδηλώσεων «στο Κατάστρωμα» χρησιμεύει για τη δημιουργία δεσμών μεταξύ του προσωπικού των διαφόρων Πολεμικών Ναυτικών, ενισχύοντας τη διαπροσωπική προσέγγιση (people-to-people), καθώς και την ανάπτυξη διπλωματικών αλληλεπιδράσεων για τη μεταφορά μηνυμάτων από τη Μητέρα Πατρίδα. Αυτές οι εκδηλώσεις «στο Κατάστρωμα» με την παρουσία Αξιωματικών, αλλά και πολιτικού προσωπικού κάνουν πιο καρποφόρες, και για τα δυο Μέρη, τις διμερείς συνομιλίες.
Η ενίσχυση του γεωπολιτικού άξονα μεταξύ Κίνας και Ιράν, μεταξύ διασύνδεσης και ασφάλειας
Οι υπουργοί Εξωτερικών της Κίνας και του Ιράν υπέγραψαν το περασμένο Σάββατο 27/03/2021 25ετή συμφωνία συνεργασίας η οποία εντάσσεται σε μια ευρύτερη πρωτοβουλία γνωστή ως Belt and Road Initiative (BRI) που περιλαμβάνει και την Τουρκία. Με αφορμή την επικύρωση αυτής της συμφωνίας μεταφράζουμε παλαιότερο άρθρο, που αρχικά δημοσιεύτηκε από τη σελίδα Europa Atlantica, διότι προσφέρει χρήσιμες πληροφορίες για να κατανοήσουμε την τεράστια σημασία αυτής της υπογραφής, όχι μόνο για την ευρύτερη περιοχή της Κίνας του Ιράν και της Μέσης Ανατολής, αλλά και την Ελλάδα (ιδίως τα ελληνικά λιμάνια), την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο. Ταυτόχρονα σε εξέλιξη βρίσκεται και η επιχείρηση ομπρέλα γνωστή ως Free and Open Indo-Pacific (FOIP) με συνεργασίες χωρών όπως η Ιαπωνία και η Ινδία. Πράγματι τα τελευταία χρόνια, η περιοχή μεταξύ του Ινδικού και Ειρηνικού Ωκεανού έχει γίνει ένα από τα κύρια θέατρα της παγκόσμιας γεωπολιτικής σκηνής. Ο όρος «Ινδό-Ειρηνική περιοχή» αντικατέστησε τον όρο «Ασιατική-Ειρηνική» και πλέον θεωρείται από τους σημαντικότερους κόμβους της παγκόσμιας οικονομίας και εμπορίου καθώς κι ένας από τους πιο δυναμικούς τομείς από γεωπολιτική άποψη – ένας δυναμικός πόλος που θα μας απασχολήσει στο μέλλον. Σε αυτό τον κόσμο που αλλάζει ραγδαία και φαντάζει μακρινός, η Ελλάδα δεν βρίσκεται καθόλου μακριά, ενώ ο γεωπολιτικός ρόλος της, υπό προϋποθέσεις, θα μπορούσε να είναι πρωταγωνιστικός και ωφέλιμος για τη χώρα.
1821 – 2021 – Ελληνισμός και ελληνικό κράτος, συζήτηση με Δημήτρη Σταθακόπουλο και Γιώργο Φίλη
Από την ανατομία του παρελθόντος στην ενατένιση του μέλλοντος. Γιατί τόση σύγχυση γύρω από το ζήτημα της φύσης της επανάστασης του έθνους των Ελλήνων; Ποιο ήταν το ποιητικό και ποιο το τελικό αίτιο της επανάστασης του 1821, και πώς την ερμήνευσαν οι τότε δυνάστες…
Το 1821 και η Άνοιξη των Εθνών: από την ιστορία στην έμπνευση
Πράγματι, η Άνοιξη των Εθνών είχε στενή σχέση εξάρτησης με την προηγηθείσα Ελληνική Επανάσταση του 1821. Την Ελληνική Επανάσταση, η οποία αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για όλη την Ευρώπη, ακολούθησαν οι εξεγέρσεις του 1830-31, οι οποίες, όμως, δεν ανταποκρίθηκαν στις προσδοκίες των ευρωπαϊκών λαών για πιο δίκαιες και δημοκρατικές κυβερνήσεις. Σύντομα, οι όποιες κατακτήσεις εξανεμίστηκαν από τα συνήθη αυταρχικά/δεσποτικά συστήματα διακυβέρνησης. Αν και οι προσδοκίες περί δικαιοσύνης, ελευθερίας και ανεξαρτησίας δεν ικανοποιήθηκαν, οι άνθρωποι, σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, συνέχισαν να ελπίζουν και να οργανώνονται, βουλόμενοι την ανατροπή. Αυτή η τεράστια ζύμωση ιδεών, πρακτικών, στοχεύσεων και οραμάτων οδήγησε, το 1848, σε ορισμένα από τα πιο αιματηρά και μαζικά εξεγερσιακά γεγονότα της νεότερης ευρωπαϊκής πολιτικής ιστορίας. Οι νέες εξεγέρσεις του 1848, σε σύγκριση με τις προηγούμενες, είχαν μεγαλύτερη ισχύ, εκτός των άλλων γιατί αυξημένες ήταν και οι ανάγκες των πληθυσμών: δεν απαιτήθηκε μόνο περισσότερη πολιτική ελευθερία, αλλά και κοινωνική και οικονομική ισότητα, δεδομένου ότι η προηγούμενη οικονομική κρίση του 1846 είχε επηρεάσει σημαντικά τα φτωχότερα στρώματα των πολιτών-υπηκόων σε όλη την Ευρώπη.
Αφιέρωμα στον νεο-οθωμανισμό και τον ευρασιανισμό – Νέος Ερμής ο Λόγιος, τ. 21, Εναλλακτικές Εκδόσεις
Ακολουθεί σύντομο απόσπασμα από το άρθρο των Μιχάλη Θεοδοσιάδη και Γιώργου Κουτσαντώνη, «Σκέψεις για την τουρκική επιθετικότητα, το πολιτικό Ισλάμ και μια μελλοντική Ευρωπαϊκή Συμπολιτεία» που φιλοξενείται στο τεύχος 21 του Νέου Ερμή του Λόγιου, από τις Εναλλακτικές Εκδόσεις. […] Στο βιβλίο του Μισέλ Ουελμπέκ, με…
Ένα έτος έμπλεο σημαντικών γεγονότων αποσύρεται
Στον ίδιο βαθμό η παρακμή της ΕΕ επέτρεψε στην Τουρκία να γιγαντωθεί και να προωθήσει τα νεοοθωμανικά της σχέδια. H Ευρώπη αρνείται τον ρεαλισμό και οποιαδήποτε αντικειμενική αλήθεια, που την αφορά συνολικά. Με μια συμπεριφορά που θυμίζει, στα μάτια του κόσμου, μια ξεπεσμένη Μαρία Αντουανέτα που «διακινεί» ανωτερότητα, η ΕΕ γίνεται το θύμα του μονοσήμαντα οικονομικού εαυτού της. Από την άρνηση της επιστήμης μέχρι την παράβλεψη της πραγματικότητας και την εμμονή στις ενοχές, η χρονιά που φεύγει στέλνει ένα σαφές μήνυμα: ή θα βρούμε ένα συνεκτικό νόημα και μια ιεραρχία στις αξίες μας, εμπλουτίζοντάς και προασπίζοντας την κουλτούρα μας ή θα συνθλιβούμε υπό το ασφυκτικό βάρος της ανατολικής ευρωστίας. Το νόημα όμως δεν μπορεί να είναι κάτι το αφηρημένο, δεν μπορεί να είναι ένας κούφιος ανθρωπισμός και δικαιωματισμός, πρέπει η υποχρέωση, η ευθύνη, η δικαιοσύνη, η ισονομία κ.ο.κ να ουσιώνονται δημοκρατικά σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο, δηλαδή μέσα σε εθνικό περιβάλλον.
Ο τουρκικός πανεθνικισμός και η στάση της Ελλάδας
Στο υποθετικό σενάριο, που η Ελλάδα καταφέρει να προκαλέσει την παρέμβαση ισχυρών δυνάμεων, εντοπίζεται και ο κρίσιμος ρόλος της: αν, η αφέλεια του ιδεαλισμού, την περίοδο του μεσοπολέμου υπήρξε καταστροφική, κανείς δεν μπορεί να εξασφαλίσει την Ευρώπη του 21ου αιώνα από μια νέα τρομακτική περιπέτεια, ειδικά αν χώρες όπως η Ελλάδα και η Κύπρος δείξουν ολιγωρία και φοβική στάση απέναντι στον τουρκικό επεκτατισμό. Θα πρέπει, με άλλα λόγια, να υπερασπιστούν αποτελεσματικά το εθνικό τους συμφέρον, την κυριαρχία και την εδαφική τους ακεραιότητα. Θα πρέπει ακόμη να δείξουν στις πλατιές δυτικές μάζες ποιες είναι οι πραγματικές βλέψεις της σημερινής Τουρκίας και ως προς το χρονικό βάθος του σχεδιασμού τους και ως προς το εύρος της εκτέλεσής τους.
Η Ελλάδα στη δίνη του περιφερειακού ψυχρού πολέμου
Ανεξαρτήτως εάν θα λειτουργήσει ως προέκταση του ευρασιατισμού (τριγώνου Κίνας, Ρωσίας, Ιράν) και ως ρήγμα στον ευρωατλαντισμό (ΝΑΤΟ) ή αποτελεί πανίσχυρο εργαλείο με το οποίο οι Ανατολικοί επιχειρούν να καταστήσουν την Μεσόγειο μια ευρασιατική θάλασσα, ή εάν εντέλει θα υπαχθεί στο γνωστό σχήμα της βούλησης μίας ευρωατλαντικής τάσης, η οποία επιθυμεί μία ελληνοτουρκική συνομοσπονδία εναντίον της Ευρασίας, και άσχετα με το ποια κυβέρνηση θα κλείσει καλύτερα deals με τις πολεμικές βιομηχανίες ή τις υπερεθνικές των υδρογονανθράκων, με το εάν θα εμπλακούμε σε πόλεμο, και πέραν του διεθνούς δικαίου και αδίκου, η στάση και η κίνηση της Τουρκίας μέσα στο ιστορικό γίγνεσθαι είναι, δεδηλωμένη και φιλόδοξη, διεπόμενη από μία βαθιά ιστορική συνείδηση. Όσο, λοιπόν, γραφικό, οπισθοδρομικό ή βάρβαρο κι αν μοιάζει υπό το (μετα)νεωτερικό πρίσμα, η ηγεσία της σημερινής Τουρκίας, δεν μπορεί να κατηγορηθεί από κάποιον ότι δεν διαθέτει γεωπολιτικό όραμα, πλαισιωμένο από μία νοοπολιτική ενατένιση και στρατηγική.
Σκέψεις για την τουρκική επιθετικότητα, το πολιτικό Ισλάμ και μια μελλοντική Ευρωπαϊκή Συμπολιτεία
Η κρίση στην Ανατολική Μεσόγειο ενδέχεται όχι μόνο να αλλάξει τις πολιτικές ισορροπίες στην Ευρώπη και την Μέση Ανατολή, αλλά πολύ περισσότερο να μας οδηγήσει σε αναστοχασμό αναφορικά με όσα διακυβεύονται εντός του δυτικού κόσμου. Τα σύνορα της Ελλάδας με την Τουρκία δεν είναι απλά και μόνο τα γεωγραφικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ασίας, αλλά και τα σύνορα μεταξύ Χριστιανισμού/εγκοσμιότητας και θεοκρατίας, ή για να το θέσουμε διαφορετικά, τα σύνορα μεταξύ κοινωνιών οι οποίες οφείλουν να αναδείξουν την ανθρωποκεντρικότητά τους έναντι σύγχρονων θεοκρατικών μορφών δεσποτείας. Κάτι τέτοιο, φυσικά, δεν θα πρέπει να μας οδηγεί στην περιφρόνηση για όσους ανθρώπους βρίσκονται στην άλλη πλευρά των δυτικών συνόρων.
Η Ανατολική Μεσόγειος και ο πολιτικός ρεαλισμός
Σε κάθε περίπτωση, είναι πλέον βέβαιο ότι η εποχή όπου οι κινήσεις των πολιτικών πρωταγωνιστών, και των κρατών εν γένει, μπορούσαν ως ένα σημείο να «προβλεφθούν» έχει παρέλθει οριστικά – σήμερα ο κόσμος είναι πλέον πολυπολικός και νέοι πρωταγωνιστές έρχονται στο προσκήνιο. Μπορούμε, ωστόσο, να σημειώσουμε ότι η Ανατολική Μεσόγειος βαδίζει προς μια ιδιαίτερα κρίσιμη τριετία με όλα τα σενάρια να είναι ανοιχτά. Στο διάστημα αυτό μια λελογισμένη πολιτική προσέγγιση δεν θα πρέπει να επιμένει στη φιλελεύθερη αυταπάτη, ότι δηλαδή οι Διεθνείς Σχέσεις μπορούν να βασιστούν στη φιλία και τη αρμονική συνεργασία των κρατών και όχι στην ισχύ και την υπεροχή.