Παγκοσμιοποιητική διαδικασία: τέλος, υποχώρηση ή μεσοβασιλεία; (προδημοσίευση 3ου τεύχους ResPublica)
Αν η «παγκοσμιοποίηση» είναι ένα πολύ ευρύτερο από την οικονομία φαινόμενο, εγγενές στη νεωτερική κοινωνία, τότε για να γίνει, έστω στανικά, αποδεκτή η περί «τέλους» διαπίστωση, πρέπει να προκύπτει ως συνισταμένη εξελίξεων σε ένα πλήθος τομέων της συλλογικής ζωής, στους οποίους παρατηρείται ριζική ασυνέχεια ή τομή σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο, τουλάχιστον σε πρώτη παρατήρηση. Κάτι τέτοιο δεν γίνεται εμπειρικά αντιληπτό σήμερα.
Η παραπάνω διαπίστωση δεν σημαίνει ότι η παγκοσμιοποιητική διαδικασία αφίσταται των αλλαγών. Αντίθετα, πλήθος πρόσφατων στοιχείων επιβεβαιώνουν ότι η παγκοσμιοποίηση, όπως τη γνωρίσαμε από το 1990 και μετά, έχει εξαντλήσει τη δυναμική της και βρίσκεται σε φάση ριζικών αλλαγών και αναπροσανατολισμού.
Το παγκόσμιο χωριό και η ειρωνεία της ιστορίας (προδημοσίευση 3ου τεύχους ResPublica)
Απόσπασμα από: «Το παγκόσμιο χωριό και η ειρωνεία της ιστορίας» του Γιώργου Κουτσαντώνη [..] Ειδικά το τεχνοεπιστημονικό σύστημα, εξαιτίας της τεράστιας εξάπλωσής του, από κάποιους θεωρείται πλέον ένα καθολικό σύστημα, που μπορεί, δηλαδή, να εντάσσει στους μηχανισμούς του όλη την ανθρωπότητα. Η άποψη αυτή είναι,…
Για το έργο του Alwin W. Gouldner
Ο Gouldner πίστευε ειλικρινά στη θετικότητα μιας κριτικής θεωρίας, η οποία πάντα βρίσκει χαραμάδες στον πραγματικό κοινωνικό κόσμο για να καλλιεργήσει το σχέδιο της κοινωνικής απελευθέρωσης. Απέναντι στο «γκρίζο κόσμο της θεωρίας» αντέτασσε τον «πράσινο κόσμο της καθημερινής ζωής». Η θετικότητα αυτή της κριτικής του στάσης δεν πήγαζε από τη συνηθισμένη, αφελή, αισιοδοξία των κοινωνικών ακτιβιστών, την εκπορευόμενη από την πίστη σε κάποια ιστορική νομοτέλεια. Αντίθετα, φρόντιζε συχνά να τονίζει ότι δεν «υπάρχουν εύκολες νίκες» στον κοινωνικό αγώνα και ότι όσο σκληρά και αν αγωνίζεσαι, θα πρέπει να είσαι έτοιμος και «να παραδοθείς» σε έναν ατίθασο και μη συνεργάσιμο κοινωνικό κόσμο.
Πατριωτισμός και εθνική αξιοπρέπεια: δυο κεντρικές έννοιες/προϋποθέσεις εθνικής αναγέννησης
Επομένως, το ζητούμενο, αν θέλουμε να μιλήσουμε για εθνική αναγέννηση δεν είναι μόνον όλα όσα, ορθά, επισημαίνει το κείμενο του ΘΝ (δηλαδή η παραγωγική ανασυγκρότηση, η υποχώρηση του παρασιτισμού, η πρόκριση της κοινωνικής συνοχής, η ενίσχυση της εθνικής άμυνας…) αλλά και η συστηματική πνευματική καλλιέργεια και ποιητική τόνωση της εθνικής μας αυτοπεποίθησης. Μια αυτοπεποίθηση που, για να παραμείνουμε στο δυϊκό σχήμα, θα βασίζεται σε δύο πυλώνες οι οποίοι θα στηρίζουν το σώμα της εθνικής αξιοπρέπειας. Για να φτάσουμε στην κεφαλή αυτής της εθνικής οντολογίας (την εθνική αναγέννηση) μπορούμε να μιλήσουμε για έναν εσωτερικό πυλώνα αναγέννησης της Ελλάδας (νοούμενο ως στενότερα εθνικό) και από την άλλη για έναν εξωτερικό πυλώνα που θα ανοίγεται σε όλα εκείνα τα «Πρέπει» που ενώ δημιουργούνται σε τοπικό/εθνικό επίπεδο, έχουν ή μπορεί να αποκτήσουν οικουμενικό χαρακτήρα.
Με προοπτική το «μετά» την πανδημία
Καραντίνα, επίσης, δεν σημαίνει στέλνουμε τους πάντες στα καταφύγια για να γλυτώσουμε από τον «ιικό βομβαρδισμό», αλλά οργανώνουμε με σοβαρότητα και αυστηρότητα τη ζωή όλων εκείνων που δεν μπορούν, εκ των πραγμάτων, να κρυφτούν στα οικιακά τους μπούνκερ και που η δραστηριότητά τους είναι απολύτως απαραίτητη για να κρατηθεί όρθια η χώρα. Έλλειμμα προοπτικής σημαίνει απουσία ενός καλά δομημένου στρατηγικού σχεδίου που θα στοχεύει στην προετοιμασία των συνθηκών για την υγεία «μετά απ’ όλο αυτό». Από εδώ και στο εξής, θα ήταν ατελέσφορη και τραγική επιλογή η θυσία του «μετά…» στο βωμό του «πρώτα απ’όλα…».
Ο καλλιτέχνης και ο επιστήμονας – Τζον Ράσκιν
Και κατά τούτο, προσέξτε, υπάρχει μια τεράστια διαφορά ανάμεσα στη γνώση και την παιδεία. Ένας καλλιτέχνης δεν έχει ανάγκη να είναι ένας διαβασμένος άνθρωπος· κατά πάσα πιθανότητα αυτό θα είναι ένα μειονέκτημα αν γίνει τέτοιος· αλλά θα όφειλε, αν είναι δυνατό, να είναι πάντα ένας πεπαιδευμένος άνθρωπος δηλαδή, ένας που καταλαβαίνει τους τρόπους και τα χρέη του στον κόσμο, κ ‘επομένως τη γενική φύση των πραγμάτων που γίνονται και υπάρχουν στον κόσμο· και που τόσο εξάσκησε τον εαυτό του, ή τον εξασκήσαν, ώστε να αξιοποιεί με τον καλύτερο και πιο ευγενικό τρόπο όποιες ικανότητες ή γνώσεις έχει.
Η αγελαιοποίηση της σκέψης (groupthink)
Συνδιαμόρφωση κειμένου: Γιώργος Κουτσαντώνης και Μιχάλης Θεοδοσιάδης Ενώ ο τρόπος διασύνδεσής μας με τον κόσμο έχει αλλάξει ριζικά, το πρόβλημα παραμένει πάντα το ίδιο: η κατανόηση όσων συμβαίνουν γύρω μας. Τα σύγχρονα μεγάλα θέματα είναι πάνω κάτω γνωστά: η εθνική ταυτότητα και η κοσμόπολη, το…
Μια ανθρωποκεντρική οπτική του ρίσκου: Cindynics 4ης γενιάς
Συνοψίζοντας θα λέγαμε ότι η αυτή νέα προσέγγιση προσπαθεί να κάνει κάπως περισσότερα για τον άνθρωπο. Η τρέχουσα κουλτούρα, επί του πιθανολογικού ρίσκου (probabilistic risk assessment), είναι πολύ συχνά τελείως ακατάλληλη για την αντιμετώπιση της πραγματικότητας. Είναι κατακερματισμένη – δηλαδή, κάθε τομέας ενός περιβάλλοντος υπόκειται σε διαφορετικούς και ξεχωριστούς ελέγχους – δεν είναι συστημική και εν τέλει δεν βασίζεται στον άνθρωπο, αλλά στη μαθηματική πιθανότητα.
Ο Γιώργος Δ. Κοντογιώργης σε μια συζήτηση εφ’ όλης της ύλης
Ποιά είναι η πραγματική σημασία του ελληνοβυζαντινού κόσμου για εμάς σήμερα; Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για μια ερμηνεία του αρχαίου Ελληνικού κόσμου, της δημοκρατικής πόλεως, των μετέπειτα Ελληνιστικών και βυζαντινών χρόνων, ικανή να φέρει στην επιφάνεια όλα εκείνα τα στοιχεία που οι νεωτερικές ερμηνείες…
Τα κοινωνικά κινήματα και η «παγκόσμια κοινωνία».
Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα από ένα ευρύτερο κείμενο με τίτλο «Ο ρόλος των κινημάτων στην κοινωνική αναπαραγωγή», το οποίο δημοσιεύτηκε στο τεύχος 2 του Respublica (2020). Τα κοινωνικά κινήματα ως προωθητικός παράγοντας της «παγκόσμιας κοινωνίας[1]». Σε προηγούμενη ενότητα είχαμε επισημάνει τη δομική «υστέρηση»…