Η ιερογαμία και η θυσία κάποτε ταυτίζονταν – Ρομπέρτο Καλάσσο
Θα ήταν αφελές να πιστέψουμε ότι μόνον οι σύγχρονοι κατάφεραν να τα διαβάσουν όλα αυτά, σαν να τα έκρυβε n τραγωδία στο υπονοούμενο και στο υποσυνείδητο. Αντίθετα, αυτό φαίνεται να είναι το συνηθισμένο βάθος της τραγωδίας. Διαφορετικά, ανάμεσα σε πολλά παραδείγματα, ο χορός στην Ιφιγένεια εν Αυλίδι του Ευριπίδη δεν θα περνούσε με τόσο αναπάντεχη ευκολία από την επίκληση των γάμων του Πηλέα και της Θέτιδας, όπου και οι θεοί είναι καλεσμένοι, στην περιγραφή της Ιφιγένειας ως «κηλιδωτή δαμάλα», από «το θνητό λαιμό της οποίας θα ξεπηδήσει το αίμα» στην Αυλίδα, όπου ο πατέρας της είχε προσποιηθεί πως θα την οδηγούσε σε γάμους.
Κρίστοφερ Λας – ριζοσπαστισμός και ναρκισσιστική εξιδανίκευση
Σύμφωνα με τον Κέρνμπεργκ, οι ναρκισσιστικοί ασθενείς «συχνά θαυμάζουν έναν ήρωα ή διακεκριμένο άτομο» και «βιώνουν τον εαυτό τους ως μέρος του διακεκριμένου αυτού προσώπου». Βλέπουν το άτομο που θαυμάζουν ως «απλώς μία επέκταση του εαυτού τους». Αν το πρόσωπο αυτό τους απορρίψει, «βιώνουν άμεσο μίσος και φόβο και αντιδρούν υποτιμώντας το προηγουμένως είδωλό τους». Όπως o ηρωισμός διαφέρει λεπτεπίλεπτα από τη διασημότητα, έτσι και η ηρωολατρεία, που εκτιμά τις πράξεις του ήρωα και ελπίζει να τις συναγωνιστεί ή τουλάχιστον να αποδειχθεί άξιος του παραδείγματός του, πρέπει να διαφοροποιείται από την ναρκισσιστική εξιδανίκευση. Ο ναρκισσιστής θαυμάζει, και ταυτίζεται με, τους «νικητές» από φόβο μη χαρακτηριστεί νικημένος. Επιδιώκει να ζεσταθεί στην εξ ανακλάσεως λάμψη τους αλλά τα αισθήματά του περιέχουν ένα ισχυρό μείγμα φθόνου, και o θαυμασμός του μετατρέπεται συχνά σε μίσος, αν το αντικείμενο της προσκόλλησής του κάνει κάτι για να του θυμίσει την ασημαντότητά του.
Ρομαντισμός, φιλελευθερισμός και Ελληνική Επανάσταση
Η εκτίμηση αυτή του Κ. Θ. Δημαρά για το φαινόμενο στροφή προς την αρχαιότητα που χαρακτηρίζει τον ελληνικό Διαφωτισμό βοηθάει πολύ στην κατανόηση του πνεύματος αυτής της εποχής και μας επισημαίνει μίαν ακόμη σημαντική διαφορά ανάμεσα στο γερμανικό υπόδειγμα και το ελληνικό του αντίστοιχο: για τους Γερμανούς, η ρομαντική στροφή προς το παρελθόν σημαίνει συντήρηση, σημαίνει επιστροφή σε μια ιεραρχημένη κοινωνία, βάση της οποίας είναι η θρησκεία και πολίτευμα της η μοναρχία (για να αντισταθμιστεί έτσι η αναρχία που δημιούργησε, κατά τους ρομαντικής, η Γαλλική Επανάσταση)· για τους Έλληνες, αντίθετα, η στροφή προς τους Έλληνες, αντίθετα, η στροφή προς τους προγόνους σημαίνει φιλελευθερισμό, σημαίνει ανεξαρτησία από το θρησκευτικό πνεύμα, σημαίνει ισότητα μεταξύ των πολιτών και δημοκρατικό πολίτευμα.
Η Ελλάδα στη δίνη του περιφερειακού ψυχρού πολέμου
Ανεξαρτήτως εάν θα λειτουργήσει ως προέκταση του ευρασιατισμού (τριγώνου Κίνας, Ρωσίας, Ιράν) και ως ρήγμα στον ευρωατλαντισμό (ΝΑΤΟ) ή αποτελεί πανίσχυρο εργαλείο με το οποίο οι Ανατολικοί επιχειρούν να καταστήσουν την Μεσόγειο μια ευρασιατική θάλασσα, ή εάν εντέλει θα υπαχθεί στο γνωστό σχήμα της βούλησης μίας ευρωατλαντικής τάσης, η οποία επιθυμεί μία ελληνοτουρκική συνομοσπονδία εναντίον της Ευρασίας, και άσχετα με το ποια κυβέρνηση θα κλείσει καλύτερα deals με τις πολεμικές βιομηχανίες ή τις υπερεθνικές των υδρογονανθράκων, με το εάν θα εμπλακούμε σε πόλεμο, και πέραν του διεθνούς δικαίου και αδίκου, η στάση και η κίνηση της Τουρκίας μέσα στο ιστορικό γίγνεσθαι είναι, δεδηλωμένη και φιλόδοξη, διεπόμενη από μία βαθιά ιστορική συνείδηση. Όσο, λοιπόν, γραφικό, οπισθοδρομικό ή βάρβαρο κι αν μοιάζει υπό το (μετα)νεωτερικό πρίσμα, η ηγεσία της σημερινής Τουρκίας, δεν μπορεί να κατηγορηθεί από κάποιον ότι δεν διαθέτει γεωπολιτικό όραμα, πλαισιωμένο από μία νοοπολιτική ενατένιση και στρατηγική.
Sacrifico ergo sum
Η σύγχρονη ανθρωπιστική ηθική συγχέει, εσκεμμένα ή μη, την προσπάθεια ερμηνείας του κόσμου με την μέθοδο της αιτιοκρατικής ανάλυσης εμπειρικών δεδομένων και προσπαθεί να εκμαιεύσει από την τελευταία το νόημα ενός γεγονότος. Ο καθεστωτικός ανθρωπισμός έχει βέβαια κι αυτός όχι μόνο την δικιά του γενεαλογία, που ξεκινά από την ρουσσωική φιλοσοφία του “ευγενούς αγρίου”, για να περάσει στον ρομαντισμό του “καλού κλέφτη” του Ουγκώ και στην ουδέτερη, αλλά στρατευμένη, νατουραλιστική απεικόνιση του λούμπεν προλεταριάτου από τον Ζολά, αλλά και το θεμέλιο λίθο του, πάνω στον οποίο και οικοδομεί την ηθική του: τον Άνθρωπο.
Βιογραφώντας τον μαύρο χρυσό το 2020 – μια συμφωνία που φτάνει στο τέλος της; (Μέρος Β’)
Προς το παρόν, το πλέγμα διακίνησης φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, από τις πηγές άντλησης και μέσω των αγωγών μεταφοράς, είναι διαμορφωμένο και εξελίσσεται στο πλαίσιο του ρωσικού αερίου, του αμερικανικού υγροποιημένου σχιστολιθικού και του προερχόμενου από την Κασπία, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρειο Αφρική αντίστοιχου αερίου. Ποια, λοιπόν, οφείλει να είναι η στρατηγική μίας χώρας σαν την Ελλάδα, που επιθυμεί να επωφεληθεί από την ανακάλυψη υδρογονανθράκων στην θαλάσσια περιοχή της, χωρίς όμως να διαρρήξει τις διπλωματικές της σχέσεις – συμμαχίες με τους μεγάλους παίκτες του ενεργειακού παιγνίου, σε μία εποχή που στο αιωνόβιο τραπέζι του παιγνίου αυτού μοιάζουν να ρίχνονται οι τελευταίες ζαριές;
Βιογραφώντας τον μαύρο χρυσό το 2020 – μια συμφωνία που φτάνει στο τέλος της; (Μέρος Α’)
Κατά τη διάρκεια του Α’ ΠΠ, λοιπόν, οι βουλήσεις των δύο μεγάλων γεωπολιτικών δρώντων της εποχής, σε ό,τι έχει να κάνει με τη Μέση Ανατολή, αποκρυσταλλώνονται σε δύο πράξεις: 1. στην Αγγλο-Γαλλική μυστική συμφωνία Sykes – Picot της 16ης Μαϊου 1916, μέσα στο πλαίσιο της οποίας Αγγλία και Γαλλία αποφασίζουν τον τρόπο ρύθμισης σφαιρών επιρροής και διαμοιρασμού γεωπολιτικών ζωνών και ενεργειακών πηγών στη Μέση Ανατολή, μετά τη λήξη του πολέμου και τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, και 2. Στη Διακήρυξη Μπάλφουρ – με την οποία προδηλώνεται η μελλοντική δημιουργία του κράτους του Ισραήλ στην αρχαία κοιτίδα – Παλαιστίνη, κράτος – διαχρονικό όχημα παρέμβασης διάφορων τάσεων των Ατλαντιστών στην περιοχή.
Ζακ Ελλύλ – Εξομολόγηση ενός πρώην επαναστάτη
Είναι πολύ εύκολο να κατηγορούμε τους κομμουνιστές: ποτέ τους δεν θέλησαν τη δικτατορία, τις σφαγές του Πολ Ποτ, τα γκούλαγκ, την ιμπεριαλιστική ισχύ του κομμουνισμού. Μπορώ να το βεβαιώσω: οι κομμουνιστές που γνώρισα ποτέ τους δεν φαντάστηκαν ότι τα υπέροχα ιδεώδη τους θα κατέληγαν σε μια από τις ισχυρότερες αστυνομοκρατίες του κόσμου. Ποτέ ο Αϊνστάιν δεν θέλησε την ατομική βόμβα. Ποτέ κανείς καλόπιστος άνθρωπος δεν επιθύμησε όλο αυτό το κακό που συσσωρεύτηκε στις επιστήμες, στην πολιτική, στην οικονομία, στην τεχνική. Γιατί τίποτε άλλο δεν συσσωρεύτηκε παρά κακό. Είναι σαν, μ’ έναν τρόπο ακατανόητο, όλα εκείνα τα υπέροχα άνθη της προόδου να μην έδωσαν παρά καρπούς πικρούς και δηλητηριώδεις και πέραν αυτών, τίποτε. Πλέον, δεν έχουμε παρά να διαλέξουμε ανάμεσα σε μια πεποίθηση και το κώνειο.
Σκέψεις για την τουρκική επιθετικότητα, το πολιτικό Ισλάμ και μια μελλοντική Ευρωπαϊκή Συμπολιτεία
Η κρίση στην Ανατολική Μεσόγειο ενδέχεται όχι μόνο να αλλάξει τις πολιτικές ισορροπίες στην Ευρώπη και την Μέση Ανατολή, αλλά πολύ περισσότερο να μας οδηγήσει σε αναστοχασμό αναφορικά με όσα διακυβεύονται εντός του δυτικού κόσμου. Τα σύνορα της Ελλάδας με την Τουρκία δεν είναι απλά και μόνο τα γεωγραφικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ασίας, αλλά και τα σύνορα μεταξύ Χριστιανισμού/εγκοσμιότητας και θεοκρατίας, ή για να το θέσουμε διαφορετικά, τα σύνορα μεταξύ κοινωνιών οι οποίες οφείλουν να αναδείξουν την ανθρωποκεντρικότητά τους έναντι σύγχρονων θεοκρατικών μορφών δεσποτείας. Κάτι τέτοιο, φυσικά, δεν θα πρέπει να μας οδηγεί στην περιφρόνηση για όσους ανθρώπους βρίσκονται στην άλλη πλευρά των δυτικών συνόρων.
Γιώργος Κοντογιώργης – Τα ελληνιστικά χρόνια, η κοσμόπολη και το Βυζάντιο
H κοσμοσυστημική προσέγγιση του ελληνισμού και, στο πλαίσιο αυτό, της κοσμοϊστορίας μας επιτρέπει επίσης να επιχειρήσουμε την ολική ανασυγκρότηση του γνωσιολογικού υπόβαθρου των κοινωνικών επιστημών.