Ἡ ἀρετή τῆς ἠθικῆς μνήμης καί οί προκλήσεις τῆς fortuna. Μιά βελτιόδοξη προοπτική γιά τόν ἄνθρωπο καί τόν πόλεμο.
Τὸ ἄρθρο δημοσιεύτηκε στὴν ἐφημερίδα Ἐστία (13/32022) Ἡ εἰσβολή τῆς Ρωσσίας στήν Οὐκρανία καί τό ξέσπασμα τοῦ πολέμου, οἱ ἔντονες ἀνησυχίες γιά μιά πιθανή γενίκευση τῆς σύγκρουσης, ξυπνοῦν τόν ἐφιάλτη ἑνός πιθανοῦ πυρηνικοῦ ὁλοκαυτώματος. Ἐπί τῆς οὐσίας, πρόκειται γιά ἕνα ἀκόμα μεῖζον συμβάν πού «κανείς…
Η ιδέα της προόδου μπροστά στην οικολογική καταστροφή
Η προοδευτική σκέψη εύκολα ταυτίζεται, ή καλύτερα, συγχέεται με την αισιοδοξία ή την ελπιδοφόρα στάση, καθώς κάθε αρνητική εξέλιξη θεωρείται απλώς ένα εμπόδιο που θα ξεπεραστεί προτού η πορεία των αέναων βελτιώσεων επανεκκινήσει. Ωστόσο, όπως παρατηρεί ο Christopher Lasch, πρόκειται για επιπόλαια εξίσωση, αφού είναι η ίδια η ελπίδα που παραγκωνίζεται από την πίστη στην πρόοδο. Οι πιστοί της προόδου, γράφει, «αν και αρέσκονται να θεωρούνται το κόμμα της ελπίδας, στην πραγματικότητα έχουν μικρή ανάγκη να ελπίζουν, εφόσον έχουν την ιστορία με το μέρος τους».xi Η έλλειψη ελπίδας, σημειώνει ο Lasch, τους καθιστά ανίκανους για νοήμονα δράση, αφού θεωρούν το μέλλον δεδομένο.
Christopher Lasch – Γιατί η Αριστερά δεν έχει κανένα μέλλον
μετάφραση: Νικόλας Γκιμπιρίτης Σ.τ.μ.: Η ιστορία έχει ως εξής. Ο Κρίστοφερ Λας δημοσιεύει το άρθρο «Το σφάλμα της Δεξιάς;» στο περιοδικό Tikkun 1:1 (1986), σσ. 23-29 [το κείμενο μπορεί κανείς να το βρει σε ελληνική μετάφραση στο Respublica]. Ευθύς αμέσως του ασκείται δριμεία κριτική σχεδόν ταυτόχρονα…
Ο Christopher Lasch για τον Martin Luther King Jr – ελπίδα δίχως οπτιμισμό
Αν η σταδιοδρομία του συγκρίνεται με αυτή του Lincoln, τον οποίο βέβαια ο ίδιος θαύμαζε, δεν οφείλεται μονάχα στο γεγονός ότι καί οι δύο βρέθηκαν αντιμέτωποι με την τραγωδία της δουλείας των Νέγρων της κεντρικής Αμερικής και σήκωσαν το ηθικό βάρος της δουλείας στους ώμους τους. Οφείλεται και στον τρόπο που οι δύο αυτοί άνδρες επηρέασαν τη γλώσσα της Αμερικανικής πολιτικής, δίχως να αποκοπούν από τις λαϊκές και θρησκευτικές παραδόσεις, στις οποίες μια μοιρολατρία αλλά και ένα συναίσθημα ελπίδας συνυπάρχει, κάτι που ο (προοδευτικός) φιλελευθερισμός βγάζει εκτός των πλαισίων του.
Christopher Lasch: νοσταλγία ή μνήμη;
Η νοσταλγία, όντας ένας ιδεολογικός συγγενής της προόδου, καταρρακώνει κάθε μας προσπάθεια να κοιτάζουμε το παρελθόν με κριτική ματιά, όπως ακριβώς η πρόοδος μας στερεί την ικανότητα να προσεγγίσουμε το μέλλον με τρόπο έξυπνο. Τούτες οι φαινομενικά αντικρουόμενες νοοτροπίες φαίνεται πως συγκλίνουν σε αρκετά σημεία. Βέβαια, όλο και λιγότερο πειστική καθίσταται η έντονη εξιδανίκευση του παρελθόντος, μια τάση ακατανόητη για τα άτομα που ενστερνίζονται το ευαγγέλιο της προόδου.
Ο Προμηθέας του Λόρδου Μπάιρον και ο ηρωισμός ως διαθήκη ελπίδας
Στο ομότιτλο ποίημα του Byron, η φιγούρα του Προμηθέα επανεμφανίζεται ως πρότυπο ανθρώπου που μάχεται για τη δικαιοσύνη: «Thou art a symbol and a sign / To Mortals of their fate and force». Οι τρεις πρώτες στροφές περιγράφουν τα βάσανα και τις κακουχίες του: «Those immortal eyes / The sufferings of mortality / Seen in their sad reality»… Ενθυμούμενοι, λοιπόν, την πολιτισμική κατάρρευση της εποχής μας ως αποτέλεσμα της ψυχικής ευθραυστότητας που σταδιακά καλλιέργησε η μετάβαση στο θεραπευτικό κράτος, ωθώντας μας στην ακρισία (non-judgmentalism) και στην εξάρτησή μας από τις συνταγές κάποιας πεφωτισμένης μειοψηφίας, αξίζει να σταθούμε στο ηρωικό μήνυμα του Μπαϋρονικού Προμηθέα, ως αχτίδα ελπίδας για μια διαφορετική ηθική.
Ζαν-Κλωντ Μισεά & Τζορτζ Όργουελ – Προσχέδιο μιας βοηθητικής γλώσσας
Όπως είδαμε, μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι ένα από τα πιο διαυγή κείμενα σχετικά με τον ολοκληρωτισμό είναι ένα μυθιστόρημα. Αντίστοιχα, η κεντρική θέση που λαμβάνει μέσα στο 1984 η κατασκευή της Νέας Ομιλίας [Newspeak] απλώς αντανακλά τις παλιότερες αναλύσεις του Όργουελ σχετικά με τον ρόλο της γλώσσας εντός μιας κοινωνίας κυριαρχούμενης από την Ιδεολογία. Διότι, όπως φυσικά αντιλαμβάνεται κανείς, η Νέα Ομιλία συνιστά την πιο ακραία εκδοχή της «ξύλινης γλώσσας» των ιδεολόγων…
Ο Frank Furedi για την υποτίμηση της ανεκτικότητας
Δίχως αμφιβολία, το ιδανικό της ανοχής που βασίζεται στον πρώιμο φιλελευθερισμό, αποτελεί βασικό θεμέλιο των δυτικών κοινωνιών. Ωστόσο, η ανοχή έχει επαναπροσδιοριστεί έτσι ώστε να υποδηλώνει την αποδοχή της διαφορετικότητας ως τέτοια, δίχως όμως να προάγει -ή έστω να επιτρέπει- την κριτική σε αυτήν. Όπως αναλύει ο Frank Furedi, οι φιλελεύθεροι στοχαστές, από τον Bayle, τον Locke [1] και έπειτα, συνέδεσαν την ανοχή με την με την πράξη και την κρίση. Καί τα δύο αυτά συστατικά, όπως υποστήριξε η Hannah Arendt [2], συνθέτουν το δημόσιο πεδίο. Δίχως την κρίση, η ανεκτικότητα χάνει το πραγματικό της νόημα.
Christopher Lasch – ο συντηρητισμός ενάντια στον εαυτό του
Το ερώτημα που τίθεται είναι το εάν ο πολιτιστικός συντηρητισμός είναι συμβατός με τον οικονομικό φιλελευθερισμό, την πολιτική φιλοσοφία του καπιταλισμού. Επειδή, κατ’ αρχάς, η απάντηση θα εξαρτηθεί από το τι απλώς σημαίνει πολιτιστικός συντηρητισμός, θα πρότεινα να ξεκινήσει κανείς όχι με έναν αφηρημένο ορισμό του όρου, αλλά με μία ανάλυση του τρόπου με τον οποίο οι συντηρητικές αξίες εισχωρούν στην σημερινή διαμάχη σχετικά με την έκτρωση – το καλύτερο παράδειγμα της πολιτιστικής σύγκρουσης το οποίο διχάζει την αμερικανική κοινωνία.
Christopher Lasch – Η ηθική των ορίων της κατώτερης μεσαίας τάξης και η συζήτηση περί αμβλώσεων
Η κουλτούρα της κατώτερης μεσαίας τάξης, τώρα όπως και στο παρελθόν, οργανώνεται γύρω από την οικογένεια, την εκκλησία και τη γειτονιά. Προσδίδει μεγαλύτερη αξία στη συνοχή της κοινότητας και στην αλληλεγγύη από την ατομική πρόοδο και την κοινωνική κινητικότητα. Στη ζωή της κατώτερης μεσαίας τάξης η διατήρηση των υφιστάμενων συνηθειών παίζει σημαντικότερο ρόλο από ότι τα κυρίαρχα ιδανικά της επιτυχίας. Οι γονείς επιθυμούν τα παιδιά τους να προοδεύουν, αλλά ταυτόχρονα θέλουν να σέβονται τους μεγαλύτερούς τους, να μην πέφτουν στον πειρασμό του ψεύδους και της εξαπάτησης, να επωμίζονται στους ώμους τους με προθυμία τις ευθύνες που τα αναλογούν και να αντιμετωπίζουν τις αντιξοότητες με σθένος…