Αφιέρωμα στον νεο-οθωμανισμό και τον ευρασιανισμό – Νέος Ερμής ο Λόγιος, τ. 21, Εναλλακτικές Εκδόσεις
Ακολουθεί σύντομο απόσπασμα από το άρθρο των Μιχάλη Θεοδοσιάδη και Γιώργου Κουτσαντώνη, «Σκέψεις για την τουρκική επιθετικότητα, το πολιτικό Ισλάμ και μια μελλοντική Ευρωπαϊκή Συμπολιτεία» που φιλοξενείται στο τεύχος 21 του Νέου Ερμή του Λόγιου, από τις Εναλλακτικές Εκδόσεις. […] Στο βιβλίο του Μισέλ Ουελμπέκ, με…
Κοινωνική βία και σύγχρονος πολιτισμός
Αυτή η τελική αδιαφοροποίηση, που πυροδοτεί ακατάπαυστους ανταγωνισμούς, αποτελεί το μέγα σκάνδαλο για την σημερινή φιλοσοφία. Κι αυτό γιατί διαψεύδει όχι μόνο την υπόσχεση περί αυτοπραγμάτωσης, αλλά και την υπόσχεση για την τελική συμφιλίωση των ανθρώπων και την εξαφάνιση της βίας. Αυτή η πικρή διάψευση, σχολιάζει ο Ρενέ Ζιράρ, οδήγησε τους σύγχρονους φιλοσόφους « …να αναθεωρήσουν την αρχική, υπερβολική αισιοδοξία τους και να επανεισάγουν τη διαφορά. Ανακάλυψαν λοιπόν ότι οι διαφορές συνέχιζαν να επιβιώνουν εκεί ακριβώς που τις νόμιζαν εξαφανισμένες: διαφορές πλέον πολιτισμικές και όχι βιολογικές, άρα διαφορές που μπορούμε και οφείλουμε να εξαλείψουμε. Διαφορές μορφωτικές, κοινωνικές, οικονομικές, οικογενειακές, ψυχολογικές. Αφου η ταυτότητα δεν είναι πηγή αρμονίας, πρέπει λογικά να είναι ψευδής. Η μοντέρνα σκέψη της ταυτότητας ανακάλυψε ή εφεύρε νέα εμπόδια πριν την τελική συμφιλίωση και απομάκρυνε στον πιο μακρινό ορίζοντα την έλευση της πραγματικής ταυτότητας, καταλήγοντας τελικά να την διαγράψει εντελώς.
Ο αισιόδοξος βιταλισμός του Henri Bergson
Σύμφωνα με τον Bergson, ολόκληρη η αρχαιοελληνική σκέψη αναζητούσε τα «είδη», δηλαδή τα σταθερά και αμετάβλητα στοιχεία από τα οποία συντίθεται η πραγματικότητα. Με βάση αυτόν τον τρόπο σκέψης, εξιστορεί ο Bergson, προέκυψε η αριστοτελική επιστήμη που θεωρούσε την κίνηση ως εκτροπή από την πρώτη αρχή του κόσμου, το «Κινούν ακίνητον». Αντίστοιχα, η νεότερη επιστήμη που έχει την αφετηρία της στον Γαλιλαίο, αναζητάει τη σταθερότητα μέσα στην πολυπλοκότητα του κόσμου, όπως ακριβώς η αριστοτελική, με τη διαφορά ότι δεν προσπαθεί να βρει τους σκοπούς στους οποίους κατατείνουν τα πράγματα, αλλά τους σταθερούς νόμους που τα διέπουν. Κατά συνέπεια, αν και η νεότερη επιστήμη είναι πιο ακριβής από την αρχαία, επειδή μελετά περισσότερα επί μέρους σημεία μέσα στο χρόνο, ο κόσμος της ζωής παραμένει και σε αυτή απρόσιτος.
Οι πρώτοι αστικοί θεσμοί – Reinhart Koselleck (απόσπασμα)
Ο Koselleck παρακολουθεί τη διαδρομή της έννοιας της κριτικής από την αρχαιοελληνική της ετυμολογία και δια μέσω των αιώνων μέχρι τις αρχές του 18ου αιώνα, όπου οριστικοποιείται η χρήση της ως «τέχνης του κρίνειν»˙ ως της ικανότητας να ξεχωρίζεις για κάθε περίσταση και κάθε πρόσωπο «το αληθινό από το ψευδές, το αυθεντικό από το κίβδηλο, το όμορφο από το άσχημο, το σωστό από το λάθος» και να καταλήγεις στην κατάλληλη κρίση. Επισημαίνει, δε, την καθοριστική συμβολή του Pierre Bayle, ο οποίος πάντρεψε την κριτική με τον ορθό λόγο, μετατρέποντας την σε τέχνη του να φτάνεις σε κατάλληλα συμπεράσματα δια της ορθολογικής σκέψης και ανεξάρτητα από φιλολογικές, αισθητικές ή ιστορικές συνδηλώσεις.
Ένα έτος έμπλεο σημαντικών γεγονότων αποσύρεται
Στον ίδιο βαθμό η παρακμή της ΕΕ επέτρεψε στην Τουρκία να γιγαντωθεί και να προωθήσει τα νεοοθωμανικά της σχέδια. H Ευρώπη αρνείται τον ρεαλισμό και οποιαδήποτε αντικειμενική αλήθεια, που την αφορά συνολικά. Με μια συμπεριφορά που θυμίζει, στα μάτια του κόσμου, μια ξεπεσμένη Μαρία Αντουανέτα που «διακινεί» ανωτερότητα, η ΕΕ γίνεται το θύμα του μονοσήμαντα οικονομικού εαυτού της. Από την άρνηση της επιστήμης μέχρι την παράβλεψη της πραγματικότητας και την εμμονή στις ενοχές, η χρονιά που φεύγει στέλνει ένα σαφές μήνυμα: ή θα βρούμε ένα συνεκτικό νόημα και μια ιεραρχία στις αξίες μας, εμπλουτίζοντάς και προασπίζοντας την κουλτούρα μας ή θα συνθλιβούμε υπό το ασφυκτικό βάρος της ανατολικής ευρωστίας. Το νόημα όμως δεν μπορεί να είναι κάτι το αφηρημένο, δεν μπορεί να είναι ένας κούφιος ανθρωπισμός και δικαιωματισμός, πρέπει η υποχρέωση, η ευθύνη, η δικαιοσύνη, η ισονομία κ.ο.κ να ουσιώνονται δημοκρατικά σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο, δηλαδή μέσα σε εθνικό περιβάλλον.
Ο Κωνσταντίνος Γρίβας σε μια συζήτηση με μέλη του Res Publica
Η τρομερή αυτή πανδημία που ταλαιπωρεί την ανθρωπότητα έχει τραβήξει σχεδόν όλα τα φώτα πάνω της. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η προκλητική, επιθετική και αναθεωρητική Τουρκία έπαψε να προωθεί και να υλοποιεί, άλλοτε με επιτυχία και άλλοτε όχι, τους σχεδιασμούς της και μάλιστα…
Πατριωτισμός και εθνική αξιοπρέπεια: δυο κεντρικές έννοιες/προϋποθέσεις εθνικής αναγέννησης
Επομένως, το ζητούμενο, αν θέλουμε να μιλήσουμε για εθνική αναγέννηση δεν είναι μόνον όλα όσα, ορθά, επισημαίνει το κείμενο του ΘΝ (δηλαδή η παραγωγική ανασυγκρότηση, η υποχώρηση του παρασιτισμού, η πρόκριση της κοινωνικής συνοχής, η ενίσχυση της εθνικής άμυνας…) αλλά και η συστηματική πνευματική καλλιέργεια και ποιητική τόνωση της εθνικής μας αυτοπεποίθησης. Μια αυτοπεποίθηση που, για να παραμείνουμε στο δυϊκό σχήμα, θα βασίζεται σε δύο πυλώνες οι οποίοι θα στηρίζουν το σώμα της εθνικής αξιοπρέπειας. Για να φτάσουμε στην κεφαλή αυτής της εθνικής οντολογίας (την εθνική αναγέννηση) μπορούμε να μιλήσουμε για έναν εσωτερικό πυλώνα αναγέννησης της Ελλάδας (νοούμενο ως στενότερα εθνικό) και από την άλλη για έναν εξωτερικό πυλώνα που θα ανοίγεται σε όλα εκείνα τα «Πρέπει» που ενώ δημιουργούνται σε τοπικό/εθνικό επίπεδο, έχουν ή μπορεί να αποκτήσουν οικουμενικό χαρακτήρα.
Με προοπτική το «μετά» την πανδημία
Καραντίνα, επίσης, δεν σημαίνει στέλνουμε τους πάντες στα καταφύγια για να γλυτώσουμε από τον «ιικό βομβαρδισμό», αλλά οργανώνουμε με σοβαρότητα και αυστηρότητα τη ζωή όλων εκείνων που δεν μπορούν, εκ των πραγμάτων, να κρυφτούν στα οικιακά τους μπούνκερ και που η δραστηριότητά τους είναι απολύτως απαραίτητη για να κρατηθεί όρθια η χώρα. Έλλειμμα προοπτικής σημαίνει απουσία ενός καλά δομημένου στρατηγικού σχεδίου που θα στοχεύει στην προετοιμασία των συνθηκών για την υγεία «μετά απ’ όλο αυτό». Από εδώ και στο εξής, θα ήταν ατελέσφορη και τραγική επιλογή η θυσία του «μετά…» στο βωμό του «πρώτα απ’όλα…».
Η αγελαιοποίηση της σκέψης (groupthink)
Συνδιαμόρφωση κειμένου: Γιώργος Κουτσαντώνης και Μιχάλης Θεοδοσιάδης Ενώ ο τρόπος διασύνδεσής μας με τον κόσμο έχει αλλάξει ριζικά, το πρόβλημα παραμένει πάντα το ίδιο: η κατανόηση όσων συμβαίνουν γύρω μας. Τα σύγχρονα μεγάλα θέματα είναι πάνω κάτω γνωστά: η εθνική ταυτότητα και η κοσμόπολη, το…
Μια ανθρωποκεντρική οπτική του ρίσκου: Cindynics 4ης γενιάς
Συνοψίζοντας θα λέγαμε ότι η αυτή νέα προσέγγιση προσπαθεί να κάνει κάπως περισσότερα για τον άνθρωπο. Η τρέχουσα κουλτούρα, επί του πιθανολογικού ρίσκου (probabilistic risk assessment), είναι πολύ συχνά τελείως ακατάλληλη για την αντιμετώπιση της πραγματικότητας. Είναι κατακερματισμένη – δηλαδή, κάθε τομέας ενός περιβάλλοντος υπόκειται σε διαφορετικούς και ξεχωριστούς ελέγχους – δεν είναι συστημική και εν τέλει δεν βασίζεται στον άνθρωπο, αλλά στη μαθηματική πιθανότητα.