Karl Jaspers: μια εισαγωγή στη σκέψη του Γερμανού υπαρξιστή
Ένας από τους πιο αξιόλογους φιλοσόφους του εικοστού αιώνα, ήταν ο υπαρξιστής Karl Jaspers (1883-1969). Υπήρξε ένας από τους λίγους διανοούμενους που μίλησε δημόσια και υπεύθυνα για το πρόβλημα της «γερμανικής ευθύνης» μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Σε αντίθεση με τη σκέψη άλλων…
Αμερικανική Επανάσταση και ευκοσμία
Η Διακήρυξη της Αμερικανικής Ανεξαρτησίας, όπως επικυρώθηκε στην αίθουσα συνεδριάσεων της Φιλαδέλφειας, αποτελεί πράξη εφαρμογής βασικών αρχών του Διαφωτισμού (με έμφαση στην προστασία από αυθαίρετες εξουσίες και στο δικαίωμα επιδίωξης της ατομικής ευτυχίας). Για πολλούς η Αμερικανική Επανάσταση αποτελεί ιστορικό ορόσημο στην υπεροχή της λογικής,…
O Gilles Lipovetsky και ο άνθρωπος της μετα-μοντέρνας κοινωνίας
Τι είναι ο «μεταμοντερνισμός»; Όπως είναι γνωστό, ένα μεγάλο μέρος της συζήτησης πάνω σε αυτό το θέμα, ξεκίνησε με τη δημοσίευση του σχετικού βιβλίου του Γάλλου φιλοσόφου Jean-François Lyotard (1924-1998)[1]. Ωστόσο, ο τελευταίος εστίασε κυρίως στο γνωσιοθεωρητικό κομμάτι, αναρωτώμενος για τη μορφή της γνώσης, της…
Ο «ελληνοκεντρισμός» του Παναγιώτη Κονδύλη
«Αν ο Ελληνισμός θέλει να επιβιώσει ως διακεκριμένη ταυτότητα, το πρώτο που θα έπρεπε να κάμει θα ήταν να παράγει όσα τρώει. Δεν εννοώ διόλου κάποιαν οικονομική “αυτάρκεια” με την παλαιά έννοια, αλλά την απαλλαγή από την πολιτική και την πρακτική του παρασιτικού καταναλωτισμού. Ένα βιώσιμο συλλογικό υποκείμενο οφείλει να εξάγει τουλάχιστον τόσα, όσα εισάγει σ’ έναν ανοικτότερο κόσμο. Ειδάλλως είναι αναπόφευκτη ή πτώση στα κατώτερα σκαλιά του διεθνούς καταμερισμού της εργασίας, ή καταχρέωσα και ή πολιτικοστρατιωτική εξάρτηση».
Edward Skidelsky – Η σκιά του ολοκληρωτισμού (μέρος α’)
μτφρ:. Μύρων Ζαχαράκης Τον Μάρτιο του 2019, η φορολογική εμπειρογνώμων Maya Forstater απολύθηκε από τη δουλειά της — δια νόμου, σύμφωνα με δικαστική απόφαση — επειδή διατύπωσε την άποψη ότι «το φύλο είναι βιολογική πραγματικότητα και είναι κάτι το αμετάβλητο». Όταν η συγγραφέας J.K. Rowling…
Η ευκοσμία που αναδύεται από το έργο «Τιμαρίων» ενάντια στο Μεφιστοφελικό πεσιμισμό
Μια οξυδερκής ανάλυση του Βυζαντινού έργου «Τιμαρίων»[1] προϋποθέτει σύντομη επεξήγηση όρων που έχουμε εισάγει σε παλαιότερα δοκίμια, δημοσιευμένα στο δεύτερο και τρίτο μέρος του περιοδικού ResPublica[2]. Στο επίκεντρο της συζήτησης που αναπτύσσει το άρθρο αυτό βρίσκεται ο «υπόγειος νους», έννοια που οφείλει την ύπαρξή της…
Ἰσότητα ὑπὲρ καὶ ἐναντίον ἀξιοκρατίας
Στὸ τρίπτυχο τῆς φιλελεύθερης σκέψης, ἡ ἰσότητα κατέχει σήμερα μία θέση περιωπῆς. Οἱ συνθῆκες ἔχουν συγκλίνει ὑπέρ της, ἀρχῆς γενομένης ἴσως ἀπὸ τὶς τελευταῖες δεκαετίες του ψυχροῦ πολέμου. Ἡ ἔμφαση ποὺ τῆς ἐδόθη ἀπὸ τὰ σοσιαλιστικὰ καθεστώτα κατὰ τὸν 20ο αἰώνα, ὁδήγησε τὴν Ἀμερικὴ στὴ…
Gianfranco Mormino – Η πολιτική διάσταση της θυσίας στον Ρενέ Ζιράρ
Ο Ρενέ Ζιράρ δεν ασπάστηκε ποτέ τον αριστοτελικό ορισμό του ανθρώπου ως «φύσει πολιτικόν ζώον». Η ανθρωπολογία του δεν προβλέπει εύκολες αρμονίες ή έμφυτες τάσεις που οδηγούν με τρόπο φυσικό στη συνεργασία· αντιθέτως, το πλεόνασμα μίμησης που χαρακτηρίζει τον άνθρωπο, σε σύγκριση με άλλα είδη, είναι για αυτόν ένα δίκοπο μαχαίρι που, ενώ από τη μία πλευρά επιτρέπει την ανάπτυξη εκλεπτυσμένων δεξιοτήτων, από την άλλη εκθέτει σε κίνδυνο απώλειας οποιασδήποτε ικανότητας του ανθρώπου να ελέγξει τα γεγονότα και να υποπέσει στο χάος της βίας. Ενώ γίνεται όλο και πιο εξειδικευμένη, στην αντιμετώπιση των φυσικών κινδύνων, η ανθρωπότητα παραμένει ανίσχυρη μπροστά σε εκείνους που τεχνητά σφυρηλατεί από μόνη της, ζώντας σε μια συνεχή κατάσταση αυτο-προκαλούμενης επισφάλειας. Με αυτή τη θέση του ο Ζιράρ είναι σύμφωνος με την κριτική που ασκεί ο Χομπς στην αριστοτελική πολιτική δομή, που υπαγορεύεται από μια σύλληψη του ανθρώπου η οποία δεν αφήνει χώρο στην ψευδαίσθηση μιας τάξης που είναι εγγεγραμμένη στη φύση.
Ο Machiavelli, ο μεσαιωνικός Ισλαμικός πολιτικός στοχασμός και ο σύγχρονος δυτικός κόσμος
Στο πιο πρόσφατο βιβλίο του Βασίλειου Σύρου (διεθνώς αναγνωρισμένου ιστορικού της πολιτικής σκέψης και Διευθυντή του Early Modern Greek Culture Program στο Medici Archive Project στη Φλωρεντία της Ιταλίας) Μεσαιωνική Ισλαμική Πολιτική Σκέψη και Σύγχρονη Ηγεσία (Εκδόσεις Παπαζήση, 2020), αναλύονται διάφορες πτυχές της σκέψης μουσουλμάνων…
Η απεικονιστική θεωρία του Ludwig Wittgenstein
Από τα πρώτα της κιόλας βήματα, η φιλοσοφία των Νεώτερων Χρόνων συγκρούστηκε με την, κυρίαρχη έως τότε, μεταφυσική του σχολαστικισμού, απέρριψε τις δικές της μορφές συλλογιστικής και αναζήτησε νέες μεθόδους απόκτησης γνώσης, με αφετηρία όχι όμως το γενικό και το αφηρημένο (όπως είχε κάνει ο…